Wojewoda Opolski PROCEDURY POSTĘPOWANIA INTERWENCYJNEGO w sytuacjach kryzysowych związanych z przemocą w rodzinie dla osób realizujących te zadania Opole, 11 kwietnia 2012 r.

Podstawowe akty prawne, w oparciu o które opracowano Procedury postępowania interwencyjnego w sytuacjach kryzysowych związanych z przemocą w rodzinie dla osób realizujących te zadania Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz z późn. zm.). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz.U. Nr 209, poz. 1245). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 marca 2011r. w sprawie procedury postępowania przy wykonywaniu czynności odebrania dziecka z rodziny w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie (Dz. U. Nr 81, poz. 448).

Zadania wojewody z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie Opracowywanie materiałów instruktażowych, zaleceń, procedur postępowania interwencyjnego w sytuacjach kryzysowych związanych z przemocą w rodzinie dla osób realizujących te zadania. Monitorowanie zjawiska przemocy w rodzinie. Monitorowanie realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Nadzór nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie realizowanych przez samorząd gminny, powiatowy i województwa. Kontrola realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie wykonywanych przez podmioty niepubliczne.

Opracowanie procedur W celu opracowania procedur Wojewoda Opolski powołał Zespół Doradczy do spraw współpracy w zakresie realizacji zadań wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Treść procedur to kompilacja zaleceń ekspertów z Zespołu Doradczego, przepisów ogólnopolskiej procedury „Niebieskie Karty” oraz szeregu przepisów innych aktów prawnych, normujących kwestie związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

Cel opracowania procedur Wyposażenie osób realizujących zadania w narzędzie do pracy, spójnie ujmujące ich obowiązki określone w wielu różnych aktach prawnych. Zapewnienie wykonywania zadań w sposób zgodny z ogólnopolską procedurą „Niebieskie Karty” i innymi przepisami prawa. Ułatwienie działań osobom, które wcześniej nie wykonywały zadań w związku z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie – np. pracownikom oświaty i ochrony zdrowia.

Istota procedury „Niebieskie Karty” Podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę „Niebieskie Karty”. Jej istotą jest zasada współpracy pomiędzy jednostkami realizującymi zadania z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. W tym celu przekazują one informacje o wszczętych i realizowanych działaniach do zespołu interdyscyplinarnego, w skład którego wchodzą ich przedstawiciele. Zespół interdyscyplinarny koordynuje działania jednostek, realizujących zadanie zgodnie z własnymi kompetencjami. Zespół interdyscyplinarny stanowi płaszczyznę wymiany informacji, planowania i organizowania działań, w celu kompleksowego podejścia do rozwiązania indywidualnego problemu przemocy w rodzinie.

Wszczęcie procedury „Niebieskie Karty” Wszczęcie procedury „NK” następuje przez wypełnienie formularza „NK - A” w przypadku powzięcia, w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych przez przedstawicieli pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia, podejrzenia stosowania przemocy wobec członków rodziny lub w wyniku jego zgłoszenia. Procedura „NK” obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli w/w jednostek, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie.

Zasady procedury „Niebieskie Karty” Wszczęcie procedury jest obligatoryjne i nie wymaga zgody jej podmiotów. Realizujący mają obowiązek dokumentowania podejmowanych działań. Realizujący mają obowiązek szanować godność podmiotów procedury i dbać o ich bezpieczeństwo. Czynności podejmowane wobec dziecka powinny być prowadzone w obecności jego opiekuna i psychologa.

Procedury postępowania interwencyjnego w sytuacjach kryzysowych związanych z przemocą w rodzinie dla osób realizujących te zadania Warunek Otrzymanie informacji o osobie, lub udzielenie pomocy osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie. Wstępna diagnoza Rozpoznanie stanu rzeczy w celu wskazania właściwego kierunku postępowania. Działania …

Policja Zapewnienie pomocy medycznej, ochrona życia, zdrowia i mienia. Przeprowadzenie niezbędnych czynności procesowych, w razie konieczności zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa. Wszczęcie procedury poprzez wypełnienie formularza „NK – A”, przekazanie druku „B” i poinformowanie o procedurze i prawach. Przekazanie w terminie do 7 dni oryginału formularza „NK – A” Przewodniczącemu zespołu int., zachowanie jej kopii. Przeprowadzenie rozmowy z osobą podejrzewaną o stosowanie przemocy na temat jej konsekwencji oraz o możliwości podjęcia leczenia i terapii. Podejmowanie dalszych działań w celu zapobieganiu zagrożeniom mogącym występować w rodzinie, monitoring sytuacji w zależności od potrzeb określonych przez zespół interdyscyplinarny.

Pomoc społeczna W razie bezpośredniego zagrożenia wezwanie Policji, zapewnienie pomocy medycznej, schronienia w ośrodku wsparcia. Wszczęcie procedury poprzez wypełnienie formularza „NK – A”, przekazanie druku „B” i poinformowanie o procedurze i prawach. Przekazanie w terminie do 7 dni oryginału formularza „NK – A” Przewodniczącemu zespołu int., zachowanie jej kopii. Zgłoszenie na Policję lub do prokuratury podejrzenia o popełnieniu przestępstwa (ew. poinformowanie sądu rodzinnego). Opracowanie indywidualnego planu pomocy i bezpieczeństwa, udzielenie kompleksowej informacji o możliwości uzyskania pomocy, zapewnienie specjalistycznego poradnictwa. Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, ew. zawarcie kontraktu socjalnego, udzielenie pomocy materialnej. Może przeprowadzić rozmowę z osobą podejrzewaną o stosowanie przemocy na temat jej konsekwencji oraz o możliwości podjęcia leczenia i terapii.

Odebranie dziecka z rodziny w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia w związku z przemocą w rodzinie Działania pracownika socjalnego Wzywa Policję, zapewnia pomoc medyczną. Decyzję o odebraniu dziecka podejmuje wspólnie z Policjantem i pracownikiem ochrony zdrowia. Odbiera dziecko i umieszcza je u innej nie zamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczo – wychowawczej. Wręcza opiekunom pisemne pouczenie o prawie do wniesienia zażalenia na odebranie dziecka do sądu. Niezwłocznie, nie później niż w ciągu 24 godzin, powiadamia o dokonaniu czynności właściwy sąd opiekuńczy.

Odebranie dziecka z rodziny w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia w związku z przemocą w rodzinie Działania Policjanta Zapewnienie pomocy medycznej i bezpieczeństwa, wzywa pracownika socjalnego. Legitymuje pracownika socjalnego, ustala tożsamość wszystkich obecnych osób. Przedstawia swoje stanowisko co do zasadności odebrania dziecka. Na wniosek pracownika socjalnego, w porozumieniu z pracownikiem ochrony zdrowia, jeśli uzna to za zasadne, odbiera dziecko, zabezpiecza i udziela pomocy przy umieszczeniu go u innej nie zamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczo – wychowawczej. Ustala tożsamość osoby, której powierzono dziecko. Sporządza notatkę urzędową z czynności i przekazuje ją do właściwego sądu opiekuńczego.

Odebranie dziecka z rodziny w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia w związku z przemocą w rodzinie Uwagi W przypadku braku możliwości odebrania dziecka z powodu nieobecności pracownika socjalnego, Policjant zabezpiecza bezpieczeństwo dziecka w sposób zgodny z przepisami ustawy o Policji lub ustawy o pomocy społecznej. Pracownik socjalny jest zobowiązany do zapewnienia transportu, ale może żądać od Policji pomocy w tym zakresie.

Oświata Poinformowanie Dyrektora, ew. opisanie w karcie zdrowia dziecka obrażeń fizycznych przez pielęgniarkę szkolną. Wszczęcie procedury poprzez wypełnienie formularza „NK– A”, przekazanie druku „B” i poinformowanie o procedurze i prawach. Przekazanie w terminie do 7 dni oryginału formularza „NK – A” Przewodniczącemu zespołu int., zachowanie jej kopii. Zgłoszenie na Policję lub do prokuratury podejrzenia o popełnieniu przestępstwa. Poinformowanie sądu rodzinnego i ośrodka pomocy społecznej o sytuacji rodzinnej dziecka. Pedagog lub wychowawca klasy sporządza diagnozę sytuacji dziecka i opracowuje plan działania placówki oświaty. Udziela informacji opiekunowi dziecka o dostępnych formach pomocy. Może przeprowadzić rozmowę z osobą podejrzewaną o stosowanie przemocy na temat jej konsekwencji oraz o możliwości podjęcia leczenia i terapii.

Ochrona zdrowia Zapewnienie pomocy medycznej, wykonanie czynności diagnostycznych. Wszczęcie procedury poprzez wypełnienie formularza „NK – A”, przekazanie druku „B” i poinformowanie o procedurze i prawach. Przekazanie w terminie do 7 dni oryginału formularza „NK – A” Przewodniczącemu zespołu int., zachowanie jej kopii. Zgłoszenie na Policję lub do prokuratury podejrzenia o popełnieniu przestępstwa. Poinformowanie sądu rodzinnego o sytuacji rodzinnej dziecka. Poinformowanie o możliwości uzyskania bezpłatnego zaświadczenia lekarskiego o ustaleniu przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie.

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Zapewnienie dostępu do pomocy medycznej. Wszczęcie procedury poprzez wypełnienie formularza „NK – A”, przekazanie druku „B” i poinformowanie o procedurze i prawach. Przekazanie w terminie do 7 dni oryginału formularza „NK – A” Przewodniczącemu zespołu int., zachowanie jej kopii. Zgłoszenie na Policję lub do prokuratury podejrzenia o popełnieniu przestępstwa. Diagnozuje sytuację i potrzeby osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie i udziela kompleksowej informacji o dostępnych formach pomocy. Może przeprowadzić rozmowę z osobą podejrzewaną o stosowanie przemocy na temat jej konsekwencji oraz o możliwości podjęcia leczenia i terapii.

Zespół interdyscyplinarny Warunek Otrzymanie przez Przewodniczącego zespołu formularza „Niebieska Karta – A”. Przekazanie tego formularza członkom zespołu lub grupy roboczej w terminie do 3 dni roboczych od dnia jego otrzymania. Działania wobec osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie Udzielenie wszelkiej pomocy, jaka może zostać dana w ramach pełnienia obowiązków służbowych przez członków zespołu. Zorganizowanie posiedzenia członków zespołu i zaproszenie tej osoby, dokonanie diagnozy, wypełnienie formularza „Niebieska Karta – C”. Opracowanie i realizacja indywidualnego planu pomocy. Monitorowanie sytuacji rodziny.

Zespół interdyscyplinarny c.d. Działania wobec osoby, co do której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie Dokonanie diagnozy sytuacji rodziny. Zorganizowanie posiedzenia członków zespołu i pisemne wezwanie na nie tej osoby. Przekazanie jej informacji o konsekwencji stosowania przemocy, koniecznych do zrealizowania działaniach w celu zaprzestania jej stosowania, możliwości podjęcia leczenia i terapii. Motywowanie do udziału w programie korekcyjno – edukacyjnym. Wypełnienie formularza „Niebieska Karta – D”.

Zakończenie procedury Procedurę „Niebieskie Karty” należy zakończyć w przypadku Ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu stosowaniu przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy. Rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań. Decyzja musi być jednogłośna i udokumentowana w formie protokołu, zawierającego opis podjętych działań. O zakończeniu procedury należy powiadomić podmioty w niej uczestniczące. Uwagi Spotkania osób co do których istnieje podejrzenie, że są ofiarami przemocy domowej i ją stosują nie może odbywać się w tym samym miejscu i czasie. Na posiedzenie zespołu lub grupy roboczej nie zaprasza się dziecka.

Uwagi Procedury zostały podpisane przez Wojewodę Opolskiego w dniu 15 grudnia 2011 r. i przekazane do wiadomości i stosowania przez podmioty realizujące zadania. Procedury mają być aktem „żywym”, uwzględniającym opinie osób, które z nich korzystają, mogą zostać zmienione w przypadku uzasadnionej potrzeby. Należy je propagować, szczególnie wśród pracowników oświaty i ochrony zdrowia, w celu ułatwienia tym osobom podejmowania działań związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. Treść procedur jest dostępna na portalu internetowym Wydziału Polityki Społecznej Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego pod adresem: