Dorota Czerwińska doktorantka w Katedrze Postępowania Karnego.

Prezentacja na temat: "Dorota Czerwińska doktorantka w Katedrze Postępowania Karnego."— Zapis prezentacji:

1 Dorota Czerwińska doktorantka w Katedrze Postępowania Karnego

2 odróżnić jawność postępowania przygotowawczego odróżnić aspekt wewnętrzny i zewnętrzny znać przejawy! dostęp do akt sprawy, końcowe zapoznanie z materiałami postępowania przygotowawczego, przedstawienie zarzutów, udział w czynnościach śledztwa jawność zewnętrzna rozprawy głównej prawo uczestnictwa w rozprawie

3 ustność – związana z jawnością rozprawy; dominuje w stadium sądowym; sprzyja realizacji bezpośredniości przejawem ustności jest m.in. art. 174 k.p.k. ustne czynności są jednak dokumentowane pisemnie koncesje na rzecz pisemności są liczne;dla niektórych czynności zastrzeżono formę pisemną

4 podstawowe uprawnienie oskarżonego źródła: art. 42 Konstytucji RP, art. 6 ust. 3 EKPCz, art. 14 ust. 3 MPPOiP, art. 6 k.p.k. aspekt materialny obrony – prawo do osobistej walki ze stawianym zarzutem aspekt formalny obrony – prawo do korzystania z pomocy obrońcy to zespół wielu uprawnień i jedna z najważniejszych gwarancji współczesnego procesu karnego

5 obrona – całokształt czynności podejmowanych w procesie karnym przez oskarżonego (choć niekoniecznie przez niego), zmierzających do odparcia oskarżenia lub roszczeń cywilnych albo do zmniejszenia odpowiedzialności lub uciążliwości procesowych

6 w znaczeniu abstrakcyjnym – pewna idea o szczególnym znaczeniu dla procesu; ogólny zespół reguł określających uprawnienia oskarżonego w znaczeniu konkretnym – zespół norm prawnych określających uprawnienia procesowe oskarżonego i służących ochronie jego interesów w procesie karnym

7 jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem oskarżonego obrona może przybrać postać obrony czynnej lub obrony biernej – podział ze względu na aktywność oskarżonego w procesie nie wydaje się możliwe i celowe formułowanie zasady przeciwstawnej; ukazanie wariantowości sprowadza się do przedstawienia wyjątków od zasady

8 prawo do niezwłocznej informacji w zrozumiałym języku o istocie i treści stawianych zarzutów prawo do dysponowania odpowiednim czasem i możliwościami przygotowania obrony prawo do bronienia się osobiście lub przez ustanowionego obrońcę prawo do bezpłatnego obrońcy z urzędu, jeżeli uzasadnia to dobro wymiaru sprawiedliwości

9 prawo do przesłuchania świadków obu stron na tych samych zasadach prawo do bezpłatnej pomocy tłumacza prawo do rozstrzygnięcia w rozsądnym czasie prawo do sądu prawo do obecności na rozprawie prawo do jawnego i ustnego procesu prawo do jawnego wyroku i rzetelnego uzasadnienia prawo do apelacji

10 zasada prawa do obrony to dyrektywa postępowania o charakterze uprawniającym, w myśl której oskarżony ma prawo bronić swych interesów w procesie – za pomocą (i z wykorzystaniem) zespołu uprawnień procesowych – przed stawianym mu zarzutem lub grożącymi konsekwencjami prawnymi

11 na zespół procesowych uprawnień oskarżonego składają się te wszystkie normy, które służą ochronie pozycji procesowej oskarżonego i umożliwiają mu udział w postępowaniu karnym na prawach strony prawo do informacji prawo do składania wyjaśnień i ich odmowy prawo do wypowiadania się nemo se ipsum accusare tenetur inicjatywa dowodowa udział w czynnościach procesowych prawo do zapoznania się z aktami prawo do zaskarżania orzeczeń

12 oskarżony podejrzany uchwała SN z 20.09.2007, I KZP 26/07 problem osoby podejrzanej – uchwała SN z 20.09.2007, I KZP 26/07 prawo do obrony powinno przysługiwać od podjęcia pierwszych czynności faktycznych przeciwko osobie nawet bez wydania postanowienia prawo do obrony powinno przysługiwać od podjęcia pierwszych czynności faktycznych przeciwko osobie nawet bez wydania postanowienia przysługuje ono do zakończenia postępowania, w tym wykonawczego przysługuje ono do zakończenia postępowania, w tym wykonawczego

13 odpowiedź na następnych zajęciach :)

14 wymagają ścisłej wykładni i zachowania propocjonalności zakaz naruszania wyraźnych obowiązków procesowych zakaz naruszania norm prawa karnego materialnego  wyrok SN z 9 lutego 2004 r., V KK 194/03 zakaz naruszania słusznych interesów innych uczestników

15 źródła: art. 6 ust. 2 EKPCz, art. 14 ust. 2 MPPOiP, art. 42 ust. 3 Konstytucji ujęcie subiektywne – M. Cieślak – nakreślony przez ustawę nakaz kształtowania w świadomości organów procesowych przekonania o niewinności oskarżonego ujęcie obiektywne – L. Schaff – korzystny dla oskarżonego stan prawny, który nakazuje, aby niezależnie od osobistych mniemań o oskarżonym był on traktowany przez prawo jako niewinny

16 tworzone wbrew doświadczeniu życiowemu nie zasadza się na żadnym konkretnym fakcie cały proces służy jego obaleniu cechy charakterystyczne: in dubio pro reo ciężar dowodu prawo do milczenia konsekwencje jego obowiązywania:

17 nie ma zgody, czy jest to odrębna zasada procesowa, czy logiczna konsekwencja domniemania niewinności obejmuje tylko wątpliwości co do faktów, a nie co do prawa w związku z rozszerzeniem kontradyktoryjności obejmuje już nie wątpliwości niedające się usunąć, a te, których nie usunięto w przypadku składów wieloosobowych chodzi o wątpliwości większości składu

18 dotyczy sytuacji, w której wersji korzystnej dla oskarżonego nie da się wykluczyć, choćby była mniej prawdopodobna od wersji oskarżenia, albowiem sprawstwo i wina muszą być wykazane ponad wszelką wątpliwość (post. SN z 31 marca1964 r., RN 10/64

19 ciężar dowodu – powinność udowodnienia ze względu na interes własny w znaczeniu formalnym – tezę ma udowodnić ten, kto ją wysunął w znaczeniu materialnym – tezę może udowodnić ktokolwiek, pod rygorem jej odrzucenia w znaczeniu prakseologicznym – generalna powinność dowodzenia swoich tez, by zwiększyć szansę ich akceptacji obowiązek dowodzenia – powinność udowodnienia ze względu na interes cudzy (np. obrońca)

20 w znaczeniu formalnym – kto ma obowiązek dowodzić w procesie w znaczeniu materialnym – kogo obciążą negatywne skutki nieudowodnienia

21 obowiązek dowodzenia jest zabezpieczony rygorem konsekwencji pozaprocesowych; spoczywa na oskarżycielu publicznym, obrońcy → realizacja kontradyktoryjności ciężar dowodu w znaczeniu materialnym spoczywa na oskarżycielu: publicznym, prywatnym i posiłkowym z istoty domniemania niewinności wynika, że oskarżony niczego dowodzić nie musi

22 podmiotowy: aspekt procesowy – organy procesowe aspekt pozaprocesowy – całe społeczeństwo ETPCz Butkevicius v. Litwa – naruszeniem domniemania niewinności jest wyrażenie przez funkcjonariusza publicznego przekonania o winie przed prawomocnym skazaniem temporalny: skazanie prawomocne, pierwszoinstancyjne, oczywistość przestępstwa? → kontrowersyjny art. 52 k.p. i art. 13 ust. 1 Prawa prasowego

23 problem stosowania środków przymusu – następuje to przecież przed prawomocnym wyrokiem. Ustawa pozwala jednak dokonywać takich rozstrzygnięć w oparciu o duże prawdopodobieństwo sprawstwa. Nie prowadzą one do definitywnego przesądzenia winy i muszą być stosowane z zachowaniem proporcjonalności ingerencji w dobra oskarżonego, a także nie jako antycypacja represji.

24 DEBATA :)

25