Diagnostyka hematologiczna Krwinki białe. Metody pomiarowe Metoda impedancyjna (konduktometryczna) – Coulter 1956 Metoda fotometryczna.

Prezentacja na temat: "Diagnostyka hematologiczna Krwinki białe. Metody pomiarowe Metoda impedancyjna (konduktometryczna) – Coulter 1956 Metoda fotometryczna."— Zapis prezentacji:

1 Diagnostyka hematologiczna Krwinki białe

2 Metody pomiarowe Metoda impedancyjna (konduktometryczna) – Coulter 1956 Metoda fotometryczna

3 Metody pomiarowe MAPSS Rodzaj światła laserowego Kąt ustawienia detektora pomiarowego Rodzaj badanej cechy Światło spolaryzowane 0  Wielkość komórki Światło spolaryzowane 7  Złożoność komórki Światło spolaryzowane 10  Stosunek jądra do cytoplazmy Światło spolaryzowane 90  Kształt jądra komórkowego Światło zdepolaryzowane 90  D Ocena ziarnistości komórkowych

4 Metody pomiarowe MAPSS cytogramy

5 Liczba bezwzględna vs odsetek Lepiej stosować liczbę bezwzględną niż wartość odsetkową Liczbę bezwzględną możemy obliczyć mnożąc liczbę białych krwinek przez procent

6 Metody pomiarowe Metoda aperturowa impedacyjna – Konduktometryczna (Coulter 1956) Metoda fotooptyczna – Pole elektryczne zastąpione światłem (laser)

7

8

9 Liczba bezwzględna vs odsetek 70% neutrofili = neutropenia –jeżeli WBC =2000 (2000*0.70=1400) 70% neutrofili = neutrofilia –jeżeli WBC=50.000 (50.000*0.70= 35.000)

10 Zmiany w leukogramie przesunięcie w lewo Odczynowe – W ostrych chorobach zakaźnych i zakażeniach (leukemoid reaction) – W kwasicy i w śpiączkach – Po wysiłku fizycznym Patologiczne – Przewlekła białaczka szpikowa (CML) – Erytroleukemia (M6) – Osteomielofibroza – Przerzuty nowotworowe do kości

11 Przesunięcie w lewo Zmiany w leukogramie przesunięcie w lewo

12 Zmiany w leukogramie przesunięcie w prawo Definicja – obecność granulocytów o hipersegmentarnych jądrach (> 5 płatów) – Niedokrwistości megaloblastyczne – Niewydolność nerek – Stany głębokiego niedożywienia – Jako anomalia dziedziczna

13 Zmiany w leukogramie przesunięcie w prawo nied. megaloblastyczna

14 Zmiany w lekogramie Hiatus leucaemicus Ostre białaczki mieloblastycznych (AML) mieloblast -> promielocyt -> mielocyt-> metamielocyt -> pałeczka (band) -> segment

15

16 Leukocytoza >10x10 9 /l

17 Leukopenia Leukopenia <4x10 9 /l

18 Neutrofilia >7,5x10 9 /l Wtórne (częstsza) – Infekcje (głównie bakteryjne, możliwa neutropenia) – Stres (wysiłek fizyczny, zawał serca, operacje, oparzenia) – Przewlekłe stany zapalne (towarzyszy monocytoza) – Leki (sterydy, adrenalina, agoniści β-receptorów, G-CSF, GM-CSF) – Nowotwory niehematologiczne – Ostry zespół wieńcowy – Krwawienie podpajęczynówkowe – Asplenia lub hiposplenizm – Palenie tytoniu Pierwotne – Przewlekła białaczka szpikowa (CML) – Inne zespoły mieloproliferacyjne (MPS) Czerwienica prawdziwa (PV) Nadpłytkowość samoistna (ET) Mielofibroza (MF)

19 Rozrost klonalny komórki macierzystej Translokacja t(9;22) (chromosom Ph) Objawy kliniczne: – Niedokrwistość – Hepatosplenomegalia – Hipermetabolizm – Hiperleukocytoza: leukostaza, priapizm Przebieg kliniczny: – Faza przewlekła – Faza akceleracji (odsetek blastów 10-19%) – Faza blastyczna (odsetek blastów >20%) CML

20 Leukocytoza (hiperleukocytoza) >100x10 9 /l u 50- 70% pacjentów Przesunięcie w lewo (od mieloblastu) Bazofilia Eozynofila Nadpłytkowość (10-20%) >1000x10 9 /l Niedokrwistość (15-20%) Aktywność LAP zmniejszona Badania cytogenetyczne i molekularne (PCR – bcr/abl) CML Badania laboratoryjne

21

22

23 Przewlekły zespół mieloproliferacyjny Przewlekła białaczka szpikowa (Chronic myeliod leukaemia, CML) Leukocytoza, neutrocytoza, przesunięcie w lewo Obecne blasty Eozynofilia Niedokrwistość (erytroblasty 2/100 WBC) Nadpłytkowość

24 Przewlekły zespół mieloproliferacyjny Czerwienica prawdziwa (Polycythemia Rubra Vera) Nadkrwistość z tendencją do mikrocytozy i hipochromii z powodu upustów krwi Leukocytoza z neutrofilią Przesunięcie w lewo Nadpłytkowość

25 Odczynowa neutrofilia vs leukemoid reaction fosfataza zasadowa (LAP score) ziarnistości toksyczne eozynofilia bazofila chr. Filadelfia

26 Neutropenia <1,5x10 9 /l Agranulocytoza <0,5x10 9 /l Zmniejszona produkcja – Niedokrwistość aplastyczna – Naciek szpiku kostnego (nowotworowy, nienowotworowy) – Zespół mielodysplastyczny (MDS) – Niedokrwistość megaloblastyczna – Infekcje: Bakteryjne: gruźlica, dur brzuszny, kiła, błonica, bruceloza, tularemia (LIMOCYTY?) Wirusowe: odra, różyczka, ospa wietrzna, świnka, CMV, wirusowe zapalenie wątroby, mononukleoza zakaźna (LIMFOCYTY?) Pasożytnicze: malaria (LIMFOCYTY?) – Polekowe!! (chemioterapia) – Radioterapia Zwiększona degradacja Zmiana dystrybucji (marginalizacja)

27 Zespół mielodysplastyczny Niedokrwistość oporna na leczenie, ze zwiększoną anizocytozą i liczbą retikulocytów Obecne erytroblasy 28/100 WBC Neutrocytopenia z odmłodzeniem komórkowym

28 Zespoły mielodysplastyczne. Jadwiga Dwilewicz-Trojaczek

29 MDS pierwotny Wtórny s-MDS t-MDS

30 MDS Cytopenia Dysplazja (dyserytro-, dysgranulo, dysmegakariopoeza) Transformacja w kierunku AML

31 MDS Zespoły mielodysplastyczne. Jadwiga Dwilewicz-Trojaczek

32 MDS

33 Zespół mielodysplastyczny Niedokrwistość oporna na leczenie, ze zwiększoną anizocytozą i liczbą retikulocytów Obecne erytroblasy 28/100 WBC Neutrocytopenia z odmłodzeniem komórkowym

34 MDS-MPS Monika Prochorec-Sobieszek – Nowotwory mielodysplastyczne/mieloproliferacyjne – nowości i problemy diagnostyczne

35 Pancytopenia po chemioterapii poprzedzającej transplantację szpiku Leukopenia, agranulocytoza, limfocytopenia niedokrwistość małopłytkowość

36 Neutropenia <1,5x10 9 /l Zwiększona degradacja – Hipersplenizm – Ciężka infekcja – Degradacja na podłożu immunologicznym – Polekowe!! – leki jako hapteny – Związana z kolagenozami (SLE, zespół Felty) Zmiana dystrybucji (marginalizacja)

37 Neutropenia - LEKI ALKYLUJĄCE Busulfan chlorambucil cyclophosphamide ANTYMETABOLITY methotrexate 6-mercaptopurine 5-flucitosine ANTYBIOTYKI penicyliny chloramfenicol sulfonamidy anti-TBC makrolidy prawie wszystkie PRZECIWTARCZYCO WE(wszystkie) tiouracil ANTYPSYCHOTYKI promazine risperidone clozapine P-PADACZKOWE carbamazepine phenytoin diazepam NSAID (NLPZ) ibuprofen aspirin ANTWIRUSOWE AZT Acyclovir Gancyclovir Allopurinol Colchicine Thiazides Quinine Arsenic

38

39 Eozynofilia Łagodna <1,5x10 9 /l Umiarkowana 1,5-5,0x10 9 /l Ciężka >5,0x10 9 /l Wtórna (reaktywna) – Infekcje pasożytnicze – Infekcje niepasożytnicze – Choroby alergiczne (alergiczny nieżyt nosa, atopowe zapalenie skóry, pokrzywka, astma oskrzelowa, eozynofilowe zapalenie płuc, z. Churg- Straussa) – Nowotworowe (ch. Hodgkina 30%) – Choroby tkanki łącznej – Endokrynopatie (niedoczynność kory nadnerczy) – Polekowe (sulfonamidy, karbamazepina) Pierwotna – Klonalna AML, ALL MPS – Idiopatyczna – HES (z. hipereozynofilowy)

40 Eozynocytoza i monocytoza w przebiegu choroby pasożytniczej leukocytoza eozynocytoza monocytoza

41 Monocytoza 0,2-1,0x10 9 /l 1-9% leukocytów choroby zapalne – Infekcje (przewlekłe) Gruźlica, kiła, bakteryjne zapalenie wsierdzia – Choroby autoimmunologiczne SLE, RZS, zapalenie tętnicy skroniowej Choroby nowotworowe – Zespół mielodysplastyczny (MDS) – Przewlekła białaczka mielomonocytowa – AML – Ch. Hodgkina (30%) – Chłoniaki nieziarnicze – Raki – Przerzuty nowotworowe – Histiocytoza

42 Bazofilia 0,0-0,1x10 9 /l Ok. 1% leukocytów Alergie Endokrynopatie Infekcje Nowotwory: CML, MPS

43 Limfocytoza >4,0x10 9 /l Choroby wirusowe z prawidłowymi limfocytami z reaktywnymi limfocytami (mononukleoza, wzw, CMV) Choroby nowotworowe – CLL Limfocytoza względna (odsetkowa) – granulocytopenie – odra, świnka, ospa wietrzna, różyczka – Infekcje bakteryjne: gruźlica, kiła, malaria, dur brzuszny, błonica, bruceloza

44 CLL Proliferacja i akumulacja małych dojrzałych limfocytów we: – krwi obwodowej – szpiku kostnym – tkankach limfatycznych > 5,0x10 9 /l Odsetek atypowych komórek (prolimfocytów) <55% Limfocytoza o charakterze monoklonalnym (CD5+, CD19+, CD20+,CD23+) Łagodna monoklonalna limfocytoza (<5,0x10 9 /l)

45 Monoklonalna limfocytoza > 5,0x10 9 /l (>10, >100) Prolimfocyty <55% Cienie komórkowe (Gumprechta) Badanie immunofenotypowe CD5+, CD19+, CD20+,CD23+ Zaburzenia cytogenetyczne >90% chorych – Del(13q) – małe ryzyko – Del(11q), del(17q) – duże ryzyko Biopsja aspiracyjna (limfocyty >30% komórek) Trepanobiopsja szpiku kostnego – rodzaj nacieku Hipogammaglobulinemia Dodatni odczyn Coombsa (AIHA – 10-26% CLL) CLL Badania laboratoryjne

46 Przewlekła białaczka limfatyczna (komórki B) Leukocytoza Limfocytoza z obecnością atypowych limfocytów Niedokrwistość Małopłytkowość

47 Przewlekła białaczka limfatyczna w fazie zaostrzenia Leukocytoza! Limfocytoza z obecnością atypowych limfocytów Niedokrwistość Małopłytkowość Blasty

48 Mononukleoza zakaźna Względna limfocytoza z obecnością reaktywnych limfocytów Względna monocytoza Zwykle leukocytoza (WBC do 30 10e9/L, z bezwzględną limfocytozą Odsetek limfocytów często >60%, a niekiedy ok. 90%. Tendencja do niedokrwistości niedobarwliwej

49 Limfopenia <0,8x10 9 /l Głód Choroby infekcyjne – AIDS, WZW, gruźlica, grypa Leki – Cytostatyki, sterydy, immunosupresyjne Choroba Hodgkina

50 Pancytopenia po chemioterapii poprzedzającej transplantację szpiku Leukopenia, agranulocytoza, limfocytopenia niedokrwistość małopłytkowość

51 Bibliografia Roman Pińkowski. Krwinki białe: automatyczna analiza, trudności, kontrowersje