Otępienie /demencja/ –według ICD-10

Prezentacja na temat: "Otępienie /demencja/ –według ICD-10"— Zapis prezentacji:

1 Otępienie /demencja/ –według ICD-10
Zespół spowodowany chorobą mózgu zwykle o charakterze przewlekłym lub postępującym trwającym co najmniej 6 miesięcy osłabienie zdolności przyswajania nowych informacji, myślenia, oceny, orientacji i funkcji językowych świadomość nie jest zaburzona pogorszenie funkcjonowania codziennego (ubieranie się, higiena osobista , jedzenia) utrata kontroli emocjonalnych - chory łatwo staje się zniechęcony, płaczliwy lub drażliwy.

2 W MIARĘ STARZENIA SIĘ POPULACJI ROŚNIE LICZBA OSÓB Z ZESPOŁAMI OTĘPIENNYMI.
WŚRÓD OSÓB POWYŻEJ 65 r.ż. OTĘPIENIE STWIERDZA SIĘ U OKOŁO 10% POPULACJI. NASTĘPNIE CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OTĘPIENIA PODWAJA SIĘ CO 5 LAT. SZACUJE SIĘ , ŻE NA CAŁYM ŚWIECIE OKOŁO 15 MILIONÓW LUDZI JEST DOTKNIĘTE TYM SCHORZENIEM.

3 Zaburzenia funkcji poznawczych
NIEPOSTĘPUJĄCE ZESPOŁY ZABURZEŃ POZNAWCZYCH (np. ogniskowe zespoły poudarowe lub pourazowe) ZABURZENIA POZNAWCZE POTENCJALNIE ODWRACALNE (np. w trakcie zapalenia mózgu) ŁAGODNE ZABURZENIA PAMIĘCI (może to być początek zespołu otępiennego , ale nie spełnione jest jeszcze kryterium otepienia dotyczące bezradności w codziennym funkcjonowaniu) OTĘPIENIA (naczyniopochodne , zwyrodnieniowe)

4 Łagodne zaburzenia poznawcze –
(Mild Cognitive Impairment - MCI) Stan przejściowy pomiędzy prawidłowym procesem starzenia się a otępieniem

5 Łagodne zaburzenia poznawcze - objawy
Skargi subiektywne na zaburzenia pamięci potwierdzone przez opiekuna Pamięć i inne funkcje poznawcze zaburzone w stosunku do wieku i wykształcenia (to wymaga wykonania standaryzowanych testów poznawczych) Zachowana podstawowa sprawność i aktywność w codziennym funkcjonowaniu

6 Zapominanie nazwisk znajomych, terminu spotkań,
Łagodne zaburzenia poznawcze – c.d. Zapominanie nazwisk znajomych, terminu spotkań, mylenie miejsc (>1 x tydzień), konieczność robienia podstawowych notatek Zaburzenia uwagi i pamięci powodujące sytuacje zagrożenia (czajnik, gaz, odkręcony kran) Subiektywne skargi dotyczące funkcjonowania poznawczego w złożonych czynnościach społecznych (np. w banku, urzędzie )

7 Łagodne zaburzenia poznawcze –
stan ryzyka przejścia w otępienie - u osób z MCI %, (w populacji ogólnej 1–2%) w ciągu roku u 20% z MCI w ciągu 2 lat - u 80% z MCI w ciągu 8 lat 100% w ciągu 10 lat - badania neuropatologiczne Morris i wsp.

8 Które funkcje poznawcze sa zaburzone w różnych typach otępienia
Choroba Alzheimera pamięć krótkotrwała (epizodyczna) afazja, apraksja, agnozja funkcje przestrzenno-wzrokowe Otępienie z ciałami Lewy’ego uwaga funkcje czołowo-podkorowe fluktuacje,omamy, pozapiramidowe Otępienie czołowo skroniowe funkcje wykonawcze myślenie abstrakcyjne zaburzenia językowe (zaburzenia zachowania i osobowości) Otępienie naczyniopochodne Poudarowe wielozawałowe z miejsca strategicznego Podkorowe (spowolnienie psychoruchowe, wykonawcze)

9

10

11 ZESPOŁY MOGĄCE BYĆ MYLNIE ROZPOZNAWANE JAKO DEMENCJA
A.Zespół zaburzeń pamięci związanych z wiekiem B. Depresja C. Psychozy endogenne D. Zaburzenia świadomości E. Ogniskowe zaburzenia poznawcze np. afazja

12

13

14

15

16

17 GDS - Globalna Skala Deterioracji
Stadium 1- Stan prawidłowy. Stadium 2 - Stan zgodny z wiekiem (Bardzo łagodne zapominanie położenia przedmiotów,nazw) Stadium 3 - Łagodne zaburzenia poznawcze (MCI) Stadium 4 -Wczesna Ch.A. (nie pamięta ważnych wydarzeń z tygodnia, nie potrafi zarządzać własnymi finansami). Stadium 5 - Umiarkowana Ch.A. (nie potrafi żyć samodzielnie, nie pamięta ważnych informacji - adresu, telefonu, imion wnuków, ma kłopoty z dobraniem ubrania do sytuacji). Stadium 6 -Nasilona Ch.A. -Wymaga pomocy przy codziennych czynnościach - myciu, jedzeniu, ubieraniu, nie pamięta imion najbliższych. Stadium 7- Głęboka Ch.A. - Przestaje mówić, siedzieć a potem chodzić, kontrolować zwieracze.

18 Kryteria diagnostyczne otępienia typu alzheimerowskiego wg DSM-IV
A. Rozwój licznych deficytów poznawczych przejawiających się przez: 1.zaburzenia pamięci (osłabiona zdolność do uczenia się nowych albo przypominania poprzednio wyuczonych informacji) 2.obecność jednego lub więcej z następujących objawów: a) afazja b)apraksja c)agnozja d)zaburzenia działań wykonawczych (planowanie, organizacja, abstrakcja) B. Zaburzenia te powodują znaczące zaburzenie funkcjonowania społecznego lub zawodowego i wykazują znaczne pogorszenie w równaniu z poprzednim poziomem funkcjonowania. C. Przebieg charakteryzuje się stopniowym początkiem i ciągłym narastaniem zaburzeń poznawczych D. Zaburzenia te nie są wywołane inną określoną przyczyną

19 Geny sprawcze wczesnej postaci Choroby Alzheimera
mutacja bAPP - białka prekursorowego b-amyloidu - chromosom 21 mutacja Preseniliny 1 - chromosom 14 mutacja Preseniliny 2 - chromosom 1

20 Czynniki ryzyka późnej postaci Choroby Alzheimera
1) Czynniki genetyczne izoforma 4 genu apolipoproteiny E ( APOE -chromosom 19) 2) czynniki pozagenetyczne wiek choroba w najbliższej rodzinie wykształcenie przebyte urazy lub udary podwyższony poziom cholesterolu podwyższone wartości ciśnienia w wieku średnim (Honolulu-Asia Aging Study, Kungsholm project, Kivipelto BMJ 2001) i korzystny wpływ obniżenia ciśnienia (SYST-EUR, PROGRESS, HOPE) aktywność umysłowa

21 Zmiany neuropatologiczne charakterystyczne dla ch. Alzheimera
Tworzenie beta amyloidu Hiperfosforylacja białka tau Utrata kpmórek piramidowych kory

22

23

24

25

26

27 Biomarkery Choroby Alzheimera
1) Genetyczne biomarkery - mała wartość diagnostyczna 2) Poziom b-amyloidu we krwi -sprzeczne wyniki w PMR - mała swoistość (obniżenie) 3) Poziom białka tau w PMR - mała swoistość (podwyższenie) Najbardziej przydatne jednoczesne oznaczenie b-amyloidu i białka tau w PMR.

28 Zaburzenia neuroprzekaźników
W chorobie Alzheimera dochodzi do zaburzeń neuroprzekazników: obniżenia poziomu acetylocholiny w przestrzeni synaptycznej podwyższonego poziomu kwasu glutaminowego w synapsie

29 Leczenie otępienia pierwotnego
Leki cholinergiczne : Donepezil (Aricept, Donepex Yasnal, Cogiton 5mg 10 mg) Rivastigmina (Exelon 1,5 mg 3mg; 4,5mg; 6mg; płyn) Galantamina (Reminyl 4mg, 8mg, 12mg,płyn) Objawy niepożądane: z przewodu pokarmowego ( nudności, wymioty,biegunka, chudnięcie ) z ośrodkowego układu nerwowego ( zawroty, zmęczenie, bezsenność, pobudzenie) skurcze mięśniowe oraz Razem z b-blokerami i digoxiną - bradykardię Razem z neuroleptykami - pozapiramidowe Razem z lekami przeciwzapalnymi u osób z chorobą wrzodową - zaostrzenie.

30 Własności farmakologiczne różnych inhibitorów cholinesteraz.
G1 - hipokamp,l imbiczny , j.migdałowate G4 - j.ogoniaste, drogi mostowe (sen) G2,G4 - obwód (kurcze mięśni)

31 Zależność między selektywnością działania inhibitorów cholinoesteraz a profilem objawów niepożądanych

32 Kwas glutaminowy Kwas glutaminowy jest głównym aminokwasem pobudzającym w mózgu, związany jest z rejonami kory i hipokampa Bierze on udział w procesach uczenia się i zapamiętywania Jednym z najważniejszych receptorów aktywowanych przez kwas glutaminowy jest receptor NMDA (N-metylo-D-asparaginowy)

33 NMDA Nadmierne pobudzenie NMDA przez glutaminian w warunkach patologicznych ( zmniejszony wychwyt zwrotny i zwiększone wydzielanie - choroba Alzheimera) prowadzi do: uszkodzenia neuronów śmierci komórki nerwowej Memantyna blokuje patologiczne pobudzenie receptora NMDA, przy zachowaniu jego fizjologicznej działalności. 20 mg/dobę w dwóch dawkach średnio i zaawansowana Choroba Alzheimera Działania niepożądane : bóle i zawroty głowy, niepokój, halucynacje, zmęczenie.

34

35 Leczenie otępienia pierwotnego
Memantyna ( Ebixa, Axura 10mg) Objawy niepożądane zawroty bóle głowy zmęczenie splątanie omamy Nie zaleca się u chorych z padaczką ciężkimi zaburzeniami funkcji nerek po niedawnym zawale serca i niewyrównanej niewydolności serca niekontrolowanym nadciśnieniem

36 Memantyna – poprawa w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych (D-test, analiza ITT)
10 20 30 40 50 60 2 3 4 5 6 9 13 14 Częstość poprawy (%) Zdolność do brania prysznica lub kąpania się Zdolność do ubierania się WC Aktywność towarzyska Zainteresowania/hobby Zdolność do wstawania Zdolność do poruszania się Zdolność do mycia się Memantyna Placebo Winblad & Poritis 1999

37 Ogólna ocena funkcjonowania – skala CIBIC-plus, analiza OC
Placebo Memantyna (20 mg/dobę) *p=0.03 3.6 3.8 4.0 4.2 4.4 4.6 4.8 5.0 4 8 12 16 20 24 28 Tygodnie CIBIC-plus wynik ogólny Poprawa Pogorszenie * n=126 n=107 n=105 n=97 n=84 Reisberg et al 2003

38 poświęcany przez opiekuna
Memantyna skraca czas poświęcany przez opiekuna 455.64 413.46 Czas jaki spędza opiekun z chorym (średnia ilość godzina w miesiącu) 14.05 9.81 Rezygnacja z pracy (średnia ilość godzina w miesiącu) - 42, 12 h Redukcja czasu opiekuna Placebo (n=76) Memantyna 20 mg/dobę (n=90) Wimo et al 2003

39 Memantyna – choroba Alzheimer o lekkim i umiarkowanym nasileniu
42 ośrodki USA, n=403 Czas trwania 24 tygodniowe badanie podwójnie ślepej próby kontrolowane placebo Leczenie: Memantyna 20 mg/dobę lub placebo Skale ADAS-cog, CIBIC-Plus Skale 1 ADCS-ADL23, NPI MMSE (22-10) Peskind et al, Poster presented at AAGP 2004

40 Memantyna – choroba Alzheimera o lekkim i umiarkowanym nasileniu
Średnia zmiana w skali ADAS-cog w odniesieniu do wizyty wstępnej p=0.002 p=0.009 p=0.003 p=0.003 Poprawa  Placebo (n=198) Ebixa (n=195) Pogorszenie  Peskind et al, Poster presented at AAGP 2004

41 Memantyna – miejsce w terapii choroby Alzheimera (skala MMSE)
Stadium łagodne Stadium średniozaawansowane Stadium zaawansowane 30 20 10 3 Memantyna – moment rozpoczęcia leczenia

42 Inne leki stosowane w chorobie Alzheimera
1.Leki przeciwzapalne (indometacyna, kolchicyna, prednison, cyklooksydaza-2-COX-2) 2. Statyny 3.Estrogeny 4. Neurotrofiny – czynnik wzrostu nerwów 5. Wymiatacze wolnych rodników i antyoksydanty (np.wit.E, preparaty Ginkgo biloba, selegilina) 6. Leki nootropowe i poprawiające metabolizm mózgowy (np.piracetam)

43 7. Leki poprawiające przepływ mózgowy (preparaty Gingko biloba, alkaloidy vinca, nicergolina, cinnarizina itd.) Kwas acetylosalicylowy – leczenie antyagregacyjne 8. Leki obniżające tworzenie się białka tau i beta - amyloidu (cephalon)

44 Leczenie otępienia pierwotnego
Antydepresanty ( citalopram,sertralina ) Neuroleptyki Leki przeciwpadaczkowe (karbamazepina, kwas walproinowy)

45 Choroba Alzheimera a czynniki ryzyka chorób naczyniowych
Około 35% chorych z ChA ma zawały mózgu rozwój ChA jest trzykrotnie przyśpieszony przez udar lub TIA rozpoznanie ChA związane jest ze wzrostem ryzyka udaru Nadciśnienie tętnicze - zwiększa ryzyko ChA MP - 2-krotnie zwiększa ryzyko ChA Hipercholesterolemia trwająca lat - zwiększa ryzyko ChA Cukrzyca krotnie zwiększa ryzyko ChA Palenie - niejednoznaczny wpływ na ChA, zwiększa ryzyko zmian naczyniowych

46 Leczenie czynników ryzyka chorób naczyniowych u pacjentów z ChA wpływa korzystnie na objawy otępienia.

47