chasydyzm NA ZIEMIACH POLSKICH

Prezentacja na temat: "chasydyzm NA ZIEMIACH POLSKICH"— Zapis prezentacji:

1 chasydyzm NA ZIEMIACH POLSKICH

2 BAAL SZEM TOW właśc. Izrael ben eliezer
Hebr. Pan dobrego imienia

3 BIOGRAFIA Baal Szem Tow urodził się w 1700r w Okopach Świętej Trójcy zmarł zaś w w Międzyborzu. Był plebejskim mistykiem, cudotwórcą oraz pierwszym nauczycielem chasydyzmu polskiego. Sam siebie uważał za mesjasza Mesjasza z „Domu Józefa”, którego dusza w każdym pokoleniu wciela się w nieznanego sprawiedliwego, by podtrzymać ten świat i zbawić go, gdy będzie do tego gotowy. Większość podań o jego życiu ma charakter legendarny. Początkowo miał pracować jako pomocnik w chederze i zdobywać swą wiedzę poprzez czytanie rękopisów. Baal Szem Tow wielką miłością dażył Erec Izrael [Ziemię Izraela] i przez cale życie marzył, żeby tam wyemigrować. Wielokrotnie próbował zrealizować to marzenie, ale za każdym razem niespodziewane okoliczności nie pozwalały mu dotrzeć do celu podroży. Mimo iż sam nigdy nie był w Ziemi Świętej, udało mu się namówić wielu zwolenników do osiedlenia się tam. Baal Szem Tow nigdy nie spisał swoich nauk i znamy je dzisiaj jedynie z dziel jego uczniów.

4 DOKTRYNA BESZT-a Filary jego nauki
Praktykowan 4 DOKTRYNA BESZT-a Filary jego nauki Centralne miejsce zajmowała ekstatyczna modlitwa połączona z gwałtownymi ruchami ciała, pomagająca wejść w trans zwany „rozognieniem”. Stan ten Beszt nazywał „wstępowaniem duszy”, która wznosiła się wówczas do nieba zdobywając boską wiedzę i interweniując w wielu doraźnych prawach. 2. Wiara w to, że on sam jest rzeczywistym pośrednikiem między niebem a ziemią, realizując na ziemi wolę Boga i interweniując w ludzkich sprawach w niebie 3. Przekonanie, że może usprawiedliwić każdego grzesznika, i każdego pogrążyć , chociażby z tego powodu, że praktykuje lub odrzuca jego naukę 4. Praktykowanie mistycznego „przylgnięcia” do Boga podczas wykonywania czynności dnia codziennego np. jedzenia

5 Miejsce pochówku Baal Szem Towa- Międzybórz

6 „OBJAWIENIE” Mając dwadzieścia parę lat udał się w Karpaty, by przygotować się duchowo do swojego „objawienia”- czyli ogłoszenia misji posłannictwa. Miało ono nastąpić po ukończeniu przezeń 36 lat, ale niewiele o tym wiemy. Nie pozostawił po sobie żadnych pism i zdecydowanie sprzeciwiał się spisywaniu swoich nauk.

7 Dom, w którym w Międzybożu mieszkał Bal Szem Tow
zdjęcie sprzed 1939 roku

8 cHASYDYZM Hebr. „Pobożny, WIERNY BOGU”

9 GENEZA Wiele ruchów w historii judaizmu określano mianem chasidim. Najbardziej znane to ruch chasydzki powstały na ziemi Izraela w II w. p.n.e. oraz prąd zainicjowany w XII i XIII w. w Niemczech. W XIV i XV w. idee Chasydyzmu dzięki emigrantom dotarły do Polski. Również w Polsce przed pojawieniem się Baal Szem Towa istniały ruchy, których członkowie zwani byli Chasydami.

10 Dzieje Chasydyzm polski powstał w XVII w. na Podolu i Wołyniu. Założycielem i pierwszym przywódcą tego ruchu był Baal Szem Tow (Beszt). To jego charyzma nadała kształt chasydyzmowi, i właśnie dzięki niej ruch zyskał wielu zwolenników. Nie był to jednak całkowicie nowy twór, opierał się on bowiem na ideach kabały luriańskiej, Beszt nadał tej doktrynie ascetyczny i popularny charakter, co ułatwiło jej przyjęcie zarówno przez ludzi niewykształconych jak i uczonych rabinów. Chasydyzm zyskał większą popularność dopiero po śmierci Beszta i to za sprawą jego dwóch uczniów: Dow Bera z Międzyrzecza i Jakuba Józefa ben Cwi Ha Kohena z Połonnego.

11 Chasid Hebrajskie słowo chasyd w literaturze rabiniczej oznacza człowieka o doskonałej religijności. Miał on znacznie większy autorytet religijny niż Cadik-sprawiedliwy. Dopiero w chasydyzmie polskim pozycje pozycję chasyda i cadyka zostały odwrócone

12 Chasydzi przed 1939 rokiem

13 DOW BER Z MIĘDZYRZECZA Był wykształconym talmudystą i znanym kaznodzieją. Po śmierci Beszta został przywódcą ruchu i twórcą jego organizacji. Wysyłał swoich uczniów jako emisariuszy i swoich przedstawicieli do licznych już zwolenników chasydyzmu. W tym okresie chasydyzm dotarł do wielu regionów Polski, Litwy i Ukrainy. Po śmierci Dow Bera nie pojawił się już przywódca, który mógłby przewodzić całemu ruchowi. Uczniowie Dow Bera byli kolejną generacją i zapoczątkowali większość dynastii chasydzkich cadyków, a razem ze swoimi zwolennikami dominowali wśród zwolenników chasydyzmu. Poszczególni cadycy kładli nacisk na odmienne aspekty doktryny w swoim nauczaniu co prowadziło często do konfliktów i wojen. Lata do ok roku zwane są okresem klasycznym, do tego bowiem czasu ukształtowały się podstawowe jego koncepcje religijne.

14 PRZECIWNICY Destabilizowanie rodzin z powodu długich i częstych podróży cadyków Zmiany rytuału modlitwy i liturgii, zaadaptowali oni bowiem do swoich potrzeb niektóre modlitwy i liturgię Żydów sefardyjskich. Używali oni również szlifowanych noży rzeźnickich. Odmiennych niż te aprobowane przez rabinów. Co spowodowało wysunięcie zarzutów o spożywanie niekoszernego mięsa Przeciwnicy chasydyzmu upatrywali w nowej idei pewnej odmiany sabatanizmu Zarzucano chasydom zaniedbywanie studiów nad Torą, pogardzanie Talmudem, nieakceptowanie religijnych autorytetów Zarzucano im także separowanie się we własnych społecznościach, czy palenie tytoniu.

15 CADYCY Tak chasydzi nazywali swojego przywódcę religijnego. Nie był to już znawca Tory, biegły w prawie rabin, lecz przebudzony natchniony człowiek, którego serce zostało odmienione przez samego Pana. Przywódca w chasydyzmie musiał odznaczać się wielką charyzmą, nie jest to typ uczonego w Piśmie, cadyk sam staje się Torą. Cadycy mieli poczucie wyższości nad rabinami co często stawało się zarzewiem konfliktów.

16 chasydzi licznie pielgrzymują do polski i na tereny Ukrainy w poszukiwaniu korzeni rodzin i tradycji. Chasydzi w leżajsku

17 DYNASTIE CADYKÓW Z biegiem czasu rozwijał się kult cadyków, a wraz z nim powstawały dwory cadyków. W połowie XIX w cadyk często pełnił funkcję rabina w gminie. Wybitni cadycy byli założycielami dynastii, których wiele przetrwało do dnia dzisiejszego. Największe znaczenie zyskały w Polsce ośrodki chasydzkie skupione wokół cadyków w Górze Kalwarii, Aleksandrowie, Bobowej, Siedlcach, Nowym Sączu, czy Ożarowie.

18 1818

19 EKSPANSJA Pod koniec XIX w. rozpoczęły się emigracje Chasydów do USA i Palestyny, gdzie powstały nowe ośrodki. W Polsce wzrosły wpływy Chasydów w środowisku ortodoksyjnych Żydów stanowili oni bowiem 1/3 tej populacji. Włączali się do życia publicznego i popierali rozwój szkolnictwa. Chasydów różnił stosunek do syjonizmu, jedni byli jego gorącymi zwolennikami, inni zaś surowo się mu sprzeciwiali twierdząc, że stanie to na przeszkodzie przyjścia mesjasza. Po II wojnie światowej chasydyzm rozwijał się szczególnie w Izraelu i USA. Ważne ośrodki chasydyzmu znajdują się także w Wielkiej Brytanii, Francji i Belgii

20 BIBLIOGRAFIA Tomaszewski Jerzy, Żbikowski Andrzej, Żydzi w Polsce leksykon, historia i kultura, Warszawa 2001. Bobrzyńska Zofia, Żebrowski Rafał, Polski słownik judaistyczny, dzieje, kultura, religia, ludzie, Warszawa 2003 Alina Cała, Hanna Węgrzynek, Gabriela Zalewska, Słownik Historia i kultura żydów polskich, Warszawa 2000. Michał Galas, Światło i słońce . Studia z dziejów chasydyzmu, Kraków 2006 Doktór Jan, Baal Szem Tow. Próba nowego spojrzenia, [w:] Kwartalnik Historii Żydów, 2002 nr 4. Marc- Alain Ouaknin, Chasydzi, Warszawa 2002. Tomasz Jelonek, Chasydzi radośni mistycy żydowscy, Kraków 2007.