Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

HISTORIA PRAWA PROCESOWEGO

Podobne prezentacje


Prezentacja na temat: "HISTORIA PRAWA PROCESOWEGO"— Zapis prezentacji:

1 HISTORIA PRAWA PROCESOWEGO
dr Jan Halberda

2 TENDENCJE ROZWOJOWE Średniowieczny proces skargowy Proces inkwizycyjny (karny) Proces rzymsko-kanoniczny (cywilny) Powszechny proces cywilny (niemiecki) Mieszany proces karny Nowoczesny proces cywilny

3 W prawie karnym 1. Średniowieczny proces skargowy 2. Proces inkwizycyjny (Carolina, fr. ordonans z Villers-Cotteret 1539; austr. Theresiana, POK 1788, Franciscana, kpk 1853; pr. POK 1805) 3. Nowoczesny proces mieszany (od XIX w., kpk fr. 1808, ros. 1864, austr – Glaser, niem. 1877, pol. 1928)

4 W prawie cywilnym 1. Średniowieczny proces skargowy 2. Proces rzymsko-kanoniczny (wzór: proces kognicyjny) 3. Powszechny proces cywilny niemiecki (wzór: 2.+pr.saskie); tzw. model przestarzały (austr. POS 1781, pr. POSPP 1793) 4. Nowoczesny proces cywilny (od XIX w., kpc fr. 1806, ros. 1864, niem. 1877, austr – Klein, pol )

5 Tryb wszczęcia procesu
1) Zasada skargowości (akuzacyjności - łac. accuso, -are - oskarżać) [ŚREDN, KANON, I RP, NEW-KPC] Ne procedat iudex ex officio – sędzia nie działa z urzędu (podobnie: Nemo iudex sine actore) 2) Zasada ścigania z urzędu [INKW, MIX-KPK]

6 Zasada skargowości (akuzacyjności)
„Nikogo nie można zmusić do popierania skargi, której nie wniósł. Każdy może zamilczeć o swej szkodzie jak długo zechce.” (Zwierciadło Saskie)

7 Zasada ścigania z urzędu
„Proces inkwizycyjny nosi tę nazwę dlatego, że nie ma w nim oskarżyciela prywatnego, lecz sędzia z urzędu podejmuje sądowe śledztwo przeciwko obwinionemu i na niego nakłada zasłużoną karę” (Benedykt Carpzow – Practica Nova)

8 Pozycja stron w procesie
3) Zasada kontradyktoryjności (sporności; łac. contradictorius - zawierający sprzeciw) 4) Zasada dyspozycyjności (rozporządzalności) 5) Zasada oficjalno-śledcza (inkwizycyjności - łac. inquisitio - poszukiwanie, śledztwo, badanie) 6) Zasada instrukcyjności

9 Kontradyktoryjność vs inkwizycyjność
1. Zasada kontradyktoryjności (sporności; łac. contradictorius - zawierający sprzeciw) – proces toczył się jako spór między dwoma stronami, zaś sąd był jedynie jego biernym obserwatorem. Trzech graczy w procesie (atakujący, broniący, sędzia). [ŚREDN, KANON, I RP, NEW-KPC, MIX-KPK(CZ.2)] 2. Zasada oficjalno-śledcza (inkwizycyjności - łac. inquisitio - poszukiwanie, śledztwo, badanie) – sędzia z urzędu, nawet wbrew stanowisku stron mógł dochodzić okoliczności sprawy. Połączenie ról procesowych w jednym ręku – sędziego inkwirenta. [INKW, MIX-KPK(CZ.1), POSPP 1793, NEW-KPC: niem.1877]

10 Zasada dyspozycyjności
Dyspozycyjność formalna - swoboda w dysponowaniu środkami walki procesowej Dyspozycyjność materialna - możność dysponowania przedmiotem procesu Ne ultra petita partium - nie więcej niż tego żąda strona [ŚREDN, KANON, I RP, NEW-KPC] Zasada ściśle powiązana z kontradyktoryjnością.

11 JAKIE TO ZASADY ? „Sąd nie inaczej przystąpi do rozpoznania sprawy, jak tylko na skutek wniesionej skargi.” (KPC ros. 1864) „Sąd nie ma prawa przysądzać stronie to, na co nie ma wniosku. W szczególności tak ma być co do owoców, procentu i innych wierzytelności ubocznych.” (KPC austr.1895) „Sąd nie ma prawa wyrokować co do rzeczy, która nie była przedmiotem żądania, ani zasądzać ponad żądanie.”

12 „Powodowi wolno w każdym czasie odstąpić od wniesionej skargi po zwróceniu kosztów pozwanemu wyrządzonych.” „Jeżeli sąd znajdzie, że wyrozumienie głównej sprawy będzie zależało jedynie albo szczególnie na wysłuchaniu świadków, może ich natychmiast zapozwać w terminie instrukcji .” (POSPP 1793)

13 Zasada instrukcyjności
Zasada instrukcyjności - ma charakter pośredni pomiędzy zasadą kontradyktoryjności a zasadą oficjalno-śledczą; sędzia mógł ingerować w przewód sądowy kierując i uzupełniając działalność stron, chyba że obie strony zgodnie się przeciwstawiały. [NEW-KPC: aus , pol ] „Dowód z dokumentu nie może być dopuszczony, jeżeli obie strony się temu sprzeciwiają. Dowód ze świadków nie może być dopuszczony, jeżeli obie strony się temu sprzeciwiają.” (KPC pol.)

14 Ustalanie prawdy w procesie
1) Zasada prawdy formalnej (sądowej, prawniczej) - Quod non est in actis, non est in mundo - co nie jest zawarte w aktach, nie istnieje w ogóle. Powiązanie z dyspozycyjnością. [ŚREDN, KANON, KPC-NEW] 2) Zasada prawdy materialnej (obiektywnej) Powiązanie z jednoczesnym odejściem od zasady legalnej teorii dowodów. [KPK-MIX]

15 Ocena dowodów 1) Zasada legalnej oceny dowodów Confessio est regina probationum - przyznanie się jest królową dowodów Testis unus testis nullus - jeden świadek, to żaden świadek 2) Zasada swobodnej oceny dowodów - sąd ocenia dowody na podstawie swojego przekonania (fr. convinction intime), Powszechna Ordynacja Sądowa dla Państw Pruskich, fr. KPC z 1806 r., fr. KPK z 1808 r.). „Sąd według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału ocenia wiarygodność i moc dowodów.”

16 Legalna teoria dowodowa, teoria dowodów formalnych
a) Bliższość do dowodu (proprior ad probandum; zakaz przeciwdowodu). b) System dowodów arytmetycznych - pozytywna teoria dowodów (Carolina, Theresiana, austr. POK z 1788 r.); negatywna teoria dowodów (ukzachgal, Franciscana, austr.kpk z 1853 r.).

17 „Prawo nie wymaga od przysięgłych usprawiedliwienia się z pobudek, które do przekonania ich służyły; nie przypisuje im prawideł, podług których by szczególniej, dowód za zupełny i dostateczny uważać by mieli. Prawo nie mówi im: Uważać będziecie za prawdziwy każdy czyn, który zeznaniem tylu lub tylu świadków został stwierdzony. Nie mówi im także: Nie będziecie uważać dowodu za dostateczny, któryby się nie zasadzał na takim protokole, na takich dokumentach, na zeznaniach tylu świadków, na tylu oznakach; czyni im tylko jedno pytanie, które wszystkie ich obowiązki w sobie zawiera: czyli jesteście wewnętrznie przekonani?” (KPK fr. 1808).

18 Kontakt sędziego z dowodami
1. Zasada bezpośredniości „Sąd wydając wyrok na to tylko uwzględnić powinien co wyszło na jaw na rozprawie głównej. Akta o tyle tylko mogą służyć za środki dowodowe o ile je na rozprawie głównej odczytano.” [ŚREDN, KPK-MIX, KPC-NEW] 2. Zasada pośredniości „Tak jak ty zasądziłeś zgodnie z wyrokiem i prawem, to tak niech będzie” (Carolina) [INKW]

19 Sposób formułowania materiału procesowego
1. Zasada ustności [ŚREDN] „Powołanie się na pisma zamiast udziału w rozprawie ustnej jest niedopuszczalne. Odczytanie pism ma miejsce tylko wtedy, gdy idzie o dosłowną ich treść” (KPC niem. 1877) 2. Zasada pisemności [KANON, INKW] 3. „Złoty środek” – KPK-MIX, KPC-NEW

20 Dostępność wiadomości o procesie
1. Zasada jawności (publiczności) [ŚREDN, I RP, KPC-NEW, KPK-MIX(cz.2)] 2. Zasada tajności [INKW, KPK-MIX(cz.1)]

21 Wzajemny stosunek stron
1. Zasada stanowości (por. bliższość do dowodu, tortury) [ŚREDN, INKW] 2. Zasada równości (równouprawnienia) Audiatur et altera pars - niech będzie wysłuchana także i druga strona. [KPC-NEW, KPC-MIX]

22 Gwarancje ochrony jednostki (kpk)
1. Zasada domniemania niewinności (praesumptio boni viri - domniemanie przyzwoitości człowieka) - „Nikogo nie można nazwać przestępcą dopóki nie zapadnie skazujący wyrok.” 2. Zasada in dubio pro reo - wątpliwości tłumaczone na korzyść podsądnego. 3. Zasada prawa do obrony - oskarżony mógł bronić swych interesów, a także korzystać z pomocy obrońcy. 4. Zakaz reformationis in peius

23 ZARZUTY - EKSCEPCJE dylatoryjne - tzn. powodujące odroczenie sporu,
deklinatoryjne - tzn. zwalniające od wdania się w spór, peremptoryjne - tzn. niweczące pretensję powoda, ale wymagające dopiero udowodnienia w toku rozprawy.

24 NA DESER Zasada ewentualności Zasada wyroku na dowód Zasada instancyjności (apelacja vs rewizja vs kasacja) Litis contestatio Ei incubit probatio qui dicit, non qui negat


Pobierz ppt "HISTORIA PRAWA PROCESOWEGO"

Podobne prezentacje


Reklamy Google