Wybrane zagadnienia prawa własności

Prezentacja na temat: "Wybrane zagadnienia prawa własności"— Zapis prezentacji:

1 Wybrane zagadnienia prawa własności
Być właścicielem... Wybrane zagadnienia prawa własności

2 Definicja własności Pojęcie własności jest wieloznaczne, posługują się nim filozofowie, prawnicy, ekonomiści i politycy Mówiąc o własności w definicji prawa cywilnego myślimy o prawie bezwzględnym, tzn. skutecznym wobec każdej trzeciej osoby Przedmiotem prawa własności są rzeczy, tj. dobra materialne oraz niektóre dobra niematerialne Kiedyś mówiono o „świętym prawie własności’, dziś podlega szeregu ograniczeniom, niemniej wciąż pozostaje synonimem możliwie najszerszych uprawnień

3 Własność, a wolność obywatelska
komunistyczne rządzy sprawiły, że do dziś pokutują fałszywe mity: wspólne to niczyje, o wspólne nie trzeba dbać, jeśli wspólne, to biorę moją część ... poziom ochrony praw własności w Polsce jest najniższy spośród wszystkich państw Unii Europejskiej Polska uzyskała bardzo niski wynik w raporcie badającym poziom poszanowania własności

4 Przykład ograniczenia prawa własności
Właściciel gruntu budowlanego nie ma prawa wyciąć drzewa starszego niż 5 lat, które wcześniej sam posadził bez konsultacji z gminą? jest to związane z przepisami dotyczącymi ochrony naturalnego środowiska (art.48 ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska) oprócz obowiązku uzyskania zgody właściciel będzie musiał także ponieść odpowiednie opłaty za usunięcie drzewa ograniczenia te nie mają zastosowania m.in. w przypadkach: usuwania drzew i krzewów owocowych, usuwania drzew i krzewów sadzonych na plantacjach

5 Ograniczenia prawa własności
Prawo budowlane Prawo o gospodarce nieruchomościami Prawo o własności lokali Prawo o ochronie przyrody Prawo o ochronie gruntów rolnych i leśnych Prawo o ochronie dóbr kultury Prawo o ochronie i kształtowaniu środowiska Prawo o utrzymaniu w czystości i porządku w gminach

6 Co wolno właścicielowi?
Właściciel ma prawo do: posiadania rzeczy - fizyczne władanie rzeczą korzystania z rzeczy - używanie rzeczy, przetworzenie, pobieranie pożytków rozporządzania rzeczą – wyzbycie się własności (sprzedaż, porzucenie rzeczy, podarowanie lub wynajęcie, wydzierżawienie)

7 Rozporządzanie własnością
Prawo własności jest prawem zbywalnym i podlegającym dziedziczeniu. Przenieść własność na inną osobę można przez: sprzedaż darowiznę dziedziczenie zamianę zasiedzenie znalezienie

8 Dziedziczenie Formy dziedziczenia:
testamentowe (testament notarialny, pisemny i ustny) ustawowe (gdy brak ważnego testamentu gdy zmarły miał dzieci, dziedziczy małżonek i dzieci gdy zmarły nie miał dzieci, dziedziczy małżonek, rodzice i rodzeństwo

9 Zasiedzenie Nabycie rzeczy na skutek upływu czasu jeśli posiada się rzecz cudzą bez podstawy prawnej Terminy zasiedzenia: nieruchomość posiadacz w dobrej wierze nabędzie po 20 latach ruchomość po 3 latach Złodziej, oszust nigdy przez zasiedzenie nie nabywa rzeczy cudzej!

10 Znalezienie Znalazca ma obowiązek szukać właściciela, zgłosić znalezienie rzeczy odpowiednim jednostkom Jeżeli wie kto jest właścicielem ma obowiązek rzecz zwrócić, należy się wtedy 10% znaleźnego Jeżeli znajdziemy rzecz o wartości historycznej, artystycznej, to mamy obowiązek przekazać ją na rzecz skarbu państwa

11 Religijne podstawy własności
Siódme przykazanie: „ Nie kradnij” zabrania zabierania lub zatrzymywania niesłusznie dobra bliźniego i wyrządzania bliźniemu krzywdy w jakikolwiek sposób dotyczącej jego dóbr Nakazuje sprawiedliwość i miłość w zarządzaniu dobrami materialnymi i owocami pracy ludzkiej

12 Moralność a własność Są moralnie niegodziwe jest: spekulacja korupcja
korzystanie w celach prywatnych z własności przedsiębiorstwa źle wykonane prace przestępstwa podatkowe fałszowanie czeków i rachunków nadmierne wydatki i marnotrawstwo.

13 Nie tylko dom i samochód
Prawo własności intelektualnej – (prawo na dobrach niematerialnych) obejmuje: prawo autorskie własność przemysłową

14 Dobra niematerialne to dobra występujące w obrocie cywilnoprawnym, nieposiadające postaci materialnej (intelektualne). stanowią one wynik twórczości artystycznej, naukowej lub wynalazczej.

15 Akty prawne dotyczące własności intelektualnej
ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych ustawa o ochronie baz danych ustawa Prawo własności przemysłowej ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

16 Zakres ochrony Dobra objęte prawem autorskim są chronione począwszy od momentu ich powstania, bez konieczności dokonywania ich rejestracji. Przedmioty własności przemysłowej zazwyczaj trzeba zgłosić do Urzędu Patentowego RP.

17 Prawo autorskie To pojęcie prawnicze oznaczające:
ogół praw przysługujących autorowi utworu przepisy upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych wyróżnia: autorskie prawa osobiste autorskie prawa majątkowe

18 Dyskusje o kradzieży... Kopiowanie idei wiąże się co najwyżej z brakiem zysku, a złamanie prawa własności materialnej (kradzież dowolnego przedmiotu) przynosi czynną stratę posiadaczowi przedmiotu. Kopiowana idei lub niezależne odkrywanie już istniejących a strzeżonych idei, nie powoduje utraty tej idei u pierwszego jej odkrywcy.

19 Autorskie prawa osobiste
są prawami "ojcostwa utworu" i obejmują: prawo autora do wiązania z dziełem jego nazwiska. Prawo to nigdy nie wygasa i jest, z natury rzeczy, niezbywalne, nie można się go zrzec ani przenieść na inną osobę w ramach ochrony dóbr osobistych autor ma prawo do przedstawiania utworu pod pseudonimem lub anonimowo do osobistych praw autorskich należy także prawo do zachowania niezmienionej treści i formy utworu, zakazujące wprowadzania zmian, zniekształceń, przeinaczeń

20 Ochrona autorskich praw osobistych
Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności, aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.

21 Autorskie prawa majątkowe
Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia trwają przez cały czas życia twórcy i 70 lat po jego śmierci jeżeli twórca nie jest znany - 70 lat od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu 50 lat w odniesieniu do nadań programów RTV (licząc od roku pierwszego nadania)

22 Przedmiot prawa autorskiego
utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe), dzieła plastyczne, utwory fotograficzne, utwory wzornictwa przemysłowego, utwory architektoniczne i urbanistyczne, utwory muzyczne i słowno-muzyczne, utwory sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne, utwory audiowizualne.

23 Nie korzystają z ochrony prawem autorskim
urzędowe dokumenty, znaki i symbole akty normatywne lub ich urzędowe projekty proste informacje prasowe pomysły badawcze oraz teorie i fakty naukowe znane powszechnie od dawna formy plastyczne, przestrzenne lub muzyczne typowe tabele, rysunki, zestawienia alfabetyczne utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach utwory wystawione w muzeach, galeriach, salach wystawowych znaki firmowe użyte w celach informacyjnych.

24 Ochrona wizerunku Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Wyjątek: wizerunek osoby powszechnie znanej, wykonany w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych osoby stanowiącej jedynie szczegół zgromadzenia, krajobrazu, publicznej imprezy

25 Ochrona fotografii Można publikować w encyklopediach i atlasach utwory plastyczne i fotograficzne bez zgody twórcy, o ile nawiązanie porozumienia z twórcą celem uzyskania jego zezwolenia napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody Nie zwalnia to jednak wydawcy atlasu lub encyklopedii od zapłacenia twórcy wynagrodzenia

26 Dozwolony użytek Ograniczenie monopolu właściciela praw autorskich polegające na zezwoleniu na korzystanie bez konieczności uzyskiwania jego zgody już rozpowszechnionego utworu pod ściśle określonymi warunkami i w ściśle określonych sytuacjach

27 Niektóre wnioski wynikające z ustawy
Dla użytku osobistego wolno korzystać bez zgody twórcy utworu i nieodpłatnie z pojedynczych egzemplarzy utworu rozpowszechnionego (wyjątki: utwór architektoniczny w zakresie budowania, programy komputerowe). Użytek osobisty obejmuje osoby spokrewnione, pozostające w związku osobistym lub stosunku towarzyskim. Oznacza to na przykład, że można swoim krewnym i znajomym pożyczać, bądź wykonywać kopie książek, filmów i albumów muzycznych. Nie jest to jednak dozwolone w przypadku programów komputerowych bądź gier komputerowych

28 Programy komputerowe Z zasad dozwolonego użytku osobistego są całkowicie wyłączone wszelkie programy komputerowe, co oznacza, że kopii programów nie wolno wypożyczać czy odstępować nawet znajomym, chyba że licencja jego użycia na to wyraźnie zezwala.

29 Wolno... rozpowszechniać ogólnie dostępne w eterze programy telewizyjne i radiowe rozpowszechniać w publicznie dostępnych mediach materiały o charakterze aktualności (sprawozdania z wydarzeń, aktualne artykuły na tematy polityczne, mowy wygłoszone publicznie itp.) sporządzać kopie i nieodpłatnie korzystać z fragmentów utworów potrzebnych do celów dydaktycznych (daje to możliwość np: zrobienia kserokopii jednego rozdziału książki i rozdania ich uczniom w klasie)

30 Wolno… biblioteki, archiwa i szkoły mogą rozpowszechniać wcześniej nabyte utwory poprzez ich udostępnianie i pożyczanie w ramach swoich zadań statutowych przytaczać fragmenty innych utworów w dziełach stanowiących samoistną całość, pod warunkiem że jest to uzasadnione "wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości" (jest to tzw. prawo do cytatu) publicznie wykonywać utwory podczas ceremonii religijnych, imprez szkolnych i akademickich lub oficjalnych uroczystości państwowych, pod warunkiem że wstęp na te imprezy jest bezpłatny a osoby wykonujące utwór nie pobierają za to żadnych korzyści majątkowych

31 Wolno… Rozpowszechniać utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, pod warunkiem, że nie będą one stosowane do tego samego celu (można zatem zrobić zdjęcie rzeźbie wystawionej w parku lub budynkowi stojącemu przy drodze publicznej i potem rozpowszechniać to zdjęcie)

32 Dziękujemy za uwagę