Katarzyna Caruczyńska III rok OAM

Prezentacja na temat: "Katarzyna Caruczyńska III rok OAM"— Zapis prezentacji:

1 Katarzyna Caruczyńska III rok OAM
Interpretacja oznaczeń jonów sodowych,potasowych i chlorkowych. Stany odwodnienia i przewodnienia. Katarzyna Caruczyńska III rok OAM

2 Elektrolity ustrojowe
-są to jony mineralne, które w płynach ustrojowych utrzymują równowagę osmotyczno-wodną i kwasowo-zasadową, czyli homeostazę; -biorą udział w procesach metabolicznych i są kofaktorami w przemianie materii -główne jony obecne w ustroju to kationy: sodu, wodoru, potasu, wapnia, magnezu aniony: chlorkowy, fosforanowy, siarczanowy oraz wodorowęglanowy

3 Elektrolity Osocze mmol/l Płyn śródmiąższowy mmol/l Płyn wewnątrzkomórkowy mmol/l Na+ 142,0 146,5 12,0 K+ 5,0 140,0 Ca2+ 2,5 1,3 5,0 umol/l Mg2+ 1,0 30,0 Cl- 102,0 114,0 4,0 HCO3- 26,0 31,0 10,0 SO4 2- 0,5 3,8 fosforany 1,1 60,0 Kwasy organiczne ~5 ~6 zmienne białka 70g/l 1,5-3,0g/l g/l

4 Zaburzenia elektrolitowe
- zdrowy organizm szybko radzi sobie z przejściowymi zaburzeniami elektrolitowymi (najczęściej niedoborami), wywołanymi np. wymiotami lub biegunką - poważniejsze zaburzenia elektrolitowe mogą jednak wywołać osłabienie, zaburzenia rytmu serca, drżenia mięśni, objawy neurologiczne i wiele innych - zazwyczaj rutynowo oznacza się stężenie jonów sodu (Na+) i jonów potasu (K+) w surowicy, choć badania mogą być poszerzone w zależności od zgłaszanych przez pacjenta objawów np. o pomiar poziomu jonów wapnia (Ca 2+) czy jonów magnezu (Mg 2+).

5 Kationy Na+ 1.Funkcje i występowanie w organizmie
-jest podstawowym kationem płynu pozakomórkowego -występuje w płynach biologicznych [we krwi ok.140mmol/l, a mmol sodu jest wydalane w ciągu doby z moczem] -odpowiada za równowagę osmotyczną w zewnątrzkomórkowych płynach ustrojowych -jego nadmiar lub niedobór odpowiada za stany przewodnienia i odwodnienia -sód jest antagonistą potasu i razem z nim tworzy różnicę stężeń po obu stronach błony komórkowej, która umożliwia powstanie potencjału błony i pełnienie przez nią szeregu funkcji takich jak: przenoszenie impulsów nerwowych oraz wykonywanie skurczu i rozkurczu komórek -prawidłowy gradient sodowy umożliwia transport aminokwasów i węglowodanów do tkanek, - pomaga utrzymać prawidłową regulację kwasowo-zasadową ustroju (razem z potasem i chlorem).

6 2.Hyponatremia-niedobór Na+ w surowicy(poniżej 135mmol/l)
Przyczyny: -duże ograniczenie spożycia soli kuchennej w diecie -wysoki poziom cholesterolu w surowicy krwi -przewlekła niewydolność krążenia -marskość wątroby -zaburzenia pracy nerek -niedoczynność tarczycy -nadczynność kory nadnerczy -działanie leków,zwłaszcza moczopędnych -biegunki

7 3.Hypernatremia-podwyższone stężenie Na+(powyżej 145mmol/l)
Przyczyny: -odwodnienie (stany gorączkowe, nadmierne poty,wymioty, biegunki), - nadmierną podaż sodu - zaburzenia funkcji nerek, a także ośrodkowego układu nerwowego (upośledzenie odczuwania pragnienia) -leki diuretyczne

8 Kationy K+ 1.Funkcja i występowanie w organizmie
-jest podstawowym elektrolitem wewnątrzkomórkowym organizmu ludzkiego -w płynie zewnątrzkomórkowym znajduje się zaledwie 2% całkowitego potasu -występuje w płynach biologicznych [w surowicy krwi ok. 5,0 mmol/l, a 55 mmol potasu jest wydalone z moczem w ciągu doby -uczestniczy w funkcjonowaniu ATP-azy Na/K, która utrzymuje odpowiednie stężenie potasu w komórce oraz sodu poza komórką -uczestniczy w powstawaniu potencjału spoczynkowego i czynnościowego błony komórkowej neuronów oraz w przewodzeniu impulsów nerwowych -kontroluje skurcze i pracę mięśni -odpowiada za utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej

9 2.Hipokaliemia-niedobor K+ w surowicy(poniżej 3,7mmol/l)
Przyczyny: - ostre i przewlekłe zatrucia pokarmowe, objawiające się ostrymi wymiotami i biegunką. -nadużywanie środków przeczyszczających, - nadmierna utratą potasu z moczem w chorobach nerek lub zaburzenia w ich funkcjonowaniu wywołanego przyjmowaniem leków (preparaty moczopędne), -działanie hormonów (moczówka prosta – wielomocz wazopresynozależny)

10 3.Hiperkaliemia-podwyższone stężenie K+ w surowicy(powyżej 5,5mmol/l)
Przyczyny: - zaburzone (zmniejszone) wydalane przez nerki (niewydolność nerek, nerkowa kwasica cewkowa) - zaburzenia hormonalne np. w niedoczynności kory nadnerczy -ciężkie odwodnienie -przyjmowanie leków zwiększających stężenie potasu we krwi -niedobór insuliny

11 Aniony Cl- 1.Funkcje i występowanie w organizmie
-są podstawowymi elektrolitami w płynach ustrojowych [krwi, soku żołądkowym i moczu] -stężenie chlorków we krwi waha się od 95 do 105 mmol/l -wspólnie z sodem reguluje gospodarkę wodną w komórkach, wspólnie z sodem i potasem utrzymuje równowagę kwasowo - zasadową oraz ciśnienie osmotyczne, -regulacja gospodarki elektrolitowej, -wspiera dalsze przetwarzanie spożytego jedzenia, -wspiera proces wchłaniania witaminy B12 - aktywuje amylazę

12 2.Skutki niedoboru chloru: -nudności oraz wymioty, -zaburzenia psychomotoryczne, -niedobór kwasów żołądkowych skutkujący zaburzeniami trawienia i osłabienia mięśni, -osłabienie lub zaburzenia pamięci, -obrzęk mózgu.

13 3.Skutki nadmiaru chloru: -przewlekła biegunka, -odwodnienie, -nadciśnienie tętnicze, -ostra niewydolność nerek.

14 4.Wartości prawidłowe Cl- -surowica: dzieci i dorośli mmol/l -PMR: mmol/l -mocz: dorośli mmol/l

15 W czym oznaczamy jony Na+, K+ i Cl-
-surowica -heparynizowane osocze -krew pełna -mocz -pot -stolec -płyny przewodu pokarmowego -płyny oparzeniowe

16 Mukowiscydoza -choroba o podłożu genetycznym, dziedziczona recesywnie, istota choroby polega na nieprawidłowym składzie wydzieliny gruczołów zewnątrzwydzielnic zych - bardzo lepka i gęsta wydzielina zamyka światła przewodów wyprowadzających prowadząc do ich niedrożności, zalegania wydzieliny w gruczołach, ich rozszerzania a w końcu włóknienia takich narządów jak: trzustka, oskrzela, wątroba.

17 -objawy: a)Niedrożność smółkowa noworodka b)Przewlekłe stany zapalne dróg oddechowych c)Przewlekła biegunka -rozpoznanie powinno zostać ustalone najpóźniej do 3m.ż niemowlęcia, polega ono na oznaczeniu stężenia jonów Cl-, Na+ i K+ w pocie dziecka, oznaczeniu stężenia albumin w smółce oraz stężenia jonów Cl-, Na+, K+ i Ca2+ w paznokciach.

18 Woda w organizmie U osób z prawidłową masą ciała woda stanowi obok tkanki tłuszczowej największą cześć wagi. Średnio zakłada się, że u osób o średniej budowie – nie otyłych woda stanowi 60% masy ciała u mężczyzn i 55% u kobiet – ze względu na większą ilość tkanki tłuszczowej.

19 Odwodnienie -stan, w którym zawartość wody w organizmie spada poniżej wartości niezbędnej do jego prawidłowego funkcjonowania. Stan odwodnienia zagraża życiu pacjenta, jest szczególnie niebezpieczny dla niemowląt, małych dzieci oraz ludzi starszych.

20 Bez wody człowiek może przeżyć od 4 do maksymalnie 7 dni
Bez wody człowiek może przeżyć od 4 do maksymalnie 7 dni. Długotrwałe odwodnienie prowadzi do utraty siły, osłabienia odporności organizmu, utraty świadomości, uszkodzenia organów wewnętrznych, a następnie śmierci.

21 Główne przyczyny odwodnienia:
-biegunka -wymioty -przyjmowanie niedostatecznej ilości płynów podczas choroby przebiegającej z podwyższoną temperaturą ciała -niewyrównane straty wody podczas wysiłku fizycznego -picie zbyt małej ilości wody przez pacjentów przyjmujących diuretyki -hipertermia -hiperglikemia i glikozuria w przebiegu cukrzycy -utraty znacznej ilości krwi -oparzenia dużych powierzchni

22 Główne objawy odwodnienia
a)Ubytek wody do 2%masy ciała -uczucie silnego pragnienia -spadek masy ciała b)Ubytek wody 2-4% masy ciała -suchość w ustach, -spadek ilości wydalanego moczu ,bezmocz -osłabienie, zawroty głowy -zaburzenia widzenia, omdlenia, nudności -tachykardia -mocz o ciemnym zabarwienie -zmniejszenie pocenia -zaparcia

23 c)Ubytek wody 5-6% masy ciała -senność -parestezje d)Ubytek wody 10-15% masy ciała -brak zdolności mówienia -drgawki -obrzęk języka -utrata przytomności e)Ubytek wody powyżej 15% masy ciała -śmierć

24 Przewodnienie - może być spowodowane nadmierną podażą wody i (lub) chlorku sodu u chorych: 1. Z niewydolnością nerek. 2. Z niewydolnością serca. 3. Z hipoproteinemią spowodowaną: -Utratą białek (zespół nerczycowy, enteropatia wysiękowa) -Niedoborem białek w pokarmach („obrzęki głodowe"). - Upośledzoną syntezą albumin (u chorych z marskością wątroby). 4. Z zaburzeniami hormonalnej regulacji gospodarki wodno- elektrolitowej: - Stany wtórnego hiperaldosteronizmu. - Hiperglikokortykosteroidyzm (podawanie glikokortykosteroidów). - Zespół nieadekwatnej sekrecji wazopresyny (SIADH, zespół Schwartza-Barttera)

25 Objawy przewodnienia:
- Przyrost masy ciała. - Obecność objawów hiperwolemii (w krążeniu dużym: obrzęki obwodowe, w krążeniu małym: duszność, „mokre płuca", obrzęk płuc). - Czasami obecność płynu w jamach opłucnej lub w jamie otrzewnej. - Obecność zaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwowego (bóle głowy, drgawki, śpiączka) u chorych z nieprawidłową osmolalnością osocza lub nieprawidłową natremią.  - Wzrost ciśnienia tętniczego u chorych z hiperosmolalnością spowodowaną najczęściej hipernatremią.

26 Leczenie: a) Leczenie przyczynowe polega na leczeniu niewydolności krążenia lub nerek. b) Leczenie objawowe polega na: 1. Dokładnym prowadzeniu bilansu wodno- elektrolitowego. 2. Podawaniu diuretyków. 3. U chorych z niewydolnością nerek — na odwodnieniu za pomocą dializy.

27 Dziękuję za uwagę 