Obrona fortów w Piątnicy

Prezentacja na temat: "Obrona fortów w Piątnicy"— Zapis prezentacji:

1 Obrona fortów w Piątnicy
Promotor mgr Elżbieta Wiśniewska Wykonał Paweł Igielski 4aTB

2

3 Forty piątnickie w wojnie polsko - sowieckiej 1920 r.
28 lipca 1920 r. nie był dniem zwyczajny, chodź z pozoru taki sam jak każdy inny, niepokojąco spokojnie. Ludzie tacy sami jak my pragnący żyć. Duszny lipcowy wieczór 20:05 swe żniwo bez litości zbiera śmierć. Tak po prostu! Pierwszy atak nastąpił niespodziewanie lecz podjazd bolszewickiej armii został odparty. 33 Pułk Piechoty w składzie 700 żołnierzy pod dowództwem kapitana Stanisława Raganowicza spisał się doskonale nie odniósł poważnych strat w przeciwieństwie do armii czerwonej która mimo przewagi legła i zaledwie niewielkim oddziałem zdążyła zbiec z placu boju. Informacja o odwrocie przeciwnika mogła wywołać szczęście, ale nie była to dobra informacja dla obrońców Łomży. Wiedzieli, że jest to początek nieuniknionego, początek końca ich życia, wiedzieli że bolszewicy przyślą jeszcze większe oddziały swojego wojska. W czasie kilku godzin pod Łomżą stanęły tysięczne oddziały wroga, lecz wierni swojej Ojczyźnie i miastu bronili się dalej.

4

5 Szukający przyczyny klęski bolszewików podczas wojny z Polską dowódca frontu zachodniego armii czerwonej – Michaił Tuchaczewski stwierdził, że było to pierwsze „poważne zatrzymanie”, które de facto doprowadziło do klęski pod Warszawą dwa tygodnie później, słynnego „cudu nad Wisłą”. W ciągu trzech dni do broniących Łomże dołączyli Ochotniczego Pułku Piechoty - pluton czołgów - 23 Lidzkiego Pułku Strzelców (ok. 900 żołnierzy) - batalion 157 Rezerwowego Pułku Piechoty Wojska sowieckie były zwielokrotnione w stosunku do Polaków szacuje się, że na broniących się w fortach Polaków mogło napierać nawet ponad 20 tysięcy czerwonoarmistów.

6

7 Załoga twierdzy łomżyńskiej osiągnęła stan
ok walecznych żołnierzy, 8 niezłomnych dział, 5 lekkich czołgów

8

9 Uporczywe ataki bolszewików na linię fortów miały miejsce w okresie 29-
31 lipca. W dniu 31 lipca natarcie na Łomżę rozpoczęła 12 dywizja sowiecka. Główne natarcie skierowane było na fort I i zachodni skraj Kalinowa. Po trzygodzinnej walce natarcie nieprzyjaciela załamało się. 1- go sierpnia ponowił on atak, jednak do wieczora bez sukcesów. Łomża mógł nadal bronić się skutecznie, jednakże klęska oddziałów ochotniczych (205 pp) pod Nowogrodem i Miastkowem groziła okrążeniem Łomży. O świcie 2-go sierpnia, po przekroczeniu Narwi pod Nowogrodem następuje natarcie nieprzyjaciela wzdłuż szosy 0strołęka-Łomża oraz na fort V. o godz. 21-j dowodzący odcinkiem Łomża gen. Baranowski otrzymał rozkaz z Naczelnego Dowództwa nakazujący odwrót w kierunku na Różan. W nocy załoga Łomży wycofała się w stronę Śniadowa, osłaniając się w odwrocie batalionem zapasowym 33 pp. W pięciodniowych walkach straty obrońców wyniosły: 35 poległych i około 300 rannych, razem z mieszkańcami miasta. Spod władzy sowieckiej Łomża została wyzwolona w wyniku kontrofensywy polskiej 22 - go sierpnia 1920 roku...

10

11 Forty piątnickie w kampanii wrześniowej 1939 r
W wojnie obronnej Polski 1939 r. na linii rzeki działała Samodzielna Grupa Operacyjna „Narew” pod dowództwem generała Młota- Fijałkowskiego. W ogólnym planie "Polityka Hitlera w stosunku do Polski wskazuje wyraźnie na agresywne zamiary, co może w konsekwencji doprowadzić do niemieckich wystąpień prowokacyjnych i do zatargu zbrojnego. W związku z tym wyznaczono 18 DP do osłony granic Państwa z kierunku Prus Wschodnich i do osłony, w razie wojny, rejonu koncentracji jednostek operacyjnych. Na razie, mobilizowanym batalionem, należy ochronić przed dywersją przeprawy przez Narew w Nowogrodzie i Łomży ". obrony było utrzymanie północno - wschodniego odcinka frontu polskiego w oparciu o granicę litewską, a następnie wzdłuż rzeki Narwi i jej bocznego dopływu Biebrzy. Zadaniem bezpośrednim była osłona skrzydła sąsiadującej z SGO "Narew" od zachodu armii Modlin oraz osłona linii kolejowej Grodno - Warszawa. Obrona polska nad środkową Narwią podzielona została na dwa odcinki: Łomża i Nowogród. Obsadę tych odcinków stanowił 33 pułk piechoty z trzema batalionami w pierwszej linii, kompania forteczna ciężkich karabinów maszynowych oraz 18 pułk artylerii bez dywizjonu, z zadaniem obrony przepraw w Łomży

12

13 Przeciwnikiem SGO "Narew" było lewe skrzydło 2 armii niemieckiej
generała von Küchlera wchodzące w skład XXI Korpusu generała von Falkenhorsta skoncentrowanego w Prusach Wschodnich. Działania bezpośrednie w tym regionie zaczęły się próbą zdobycia Łomży w dniu r we wstępnym boju. Natarcie rozwinięte przy silnym wsparciu artylerii rozbiło się według ocen generała Guderiana o "mężną obronę Polaków. Sieć ogniowa fortów była doskonale zorganizowana; z przedpola ewakuowano ludność zabudowania spalono, a teren zaminowano oraz ustawiono zapory z drutu kolczastego. Celny ogień baterii fortecznej kierowany z artyleryjskiego punktu obserwacyjnego (fort II) powstrzymał atak z marszu czołgów niemieckich.8 września po silnym przygotowaniu artyleryjskim na forty, bombardowaniu lotniczym Łomży i wsparciu ogniowym ciężkiej broni maszynowe, do natarcia ruszyła piechota wroga.

14

15 Precyzyjny ogień polskiej baterii zmusza nieprzyjaciela do okopania
się. Powstrzymanie ataku wroga okupiono stratami: zniszczono stację pomp i kuchnie polowe oraz wybito stojące na zapleczu fortów konie. Od świtu 9 września przy dużym natężeniu ognia nieprzyjaciel prowadzi natarcie na Łomżę i Nowogród. Mimo bohaterskiej obrany 3 batalionu, piechota wroga opanowała Nowogród. Natarcie niemieckie na forty przedmieścia skierowane było głównie na Fort I w Piątnicy. Trzykrotne próby jego zdobycia, mimo silnego ostrzału artyleryjskiego użycia lotnictwa, zakończyły się niepowodzeniem. Bombardowania Łomży i koszar 33 pułku piechoty spowodowały silne straty w ludziach. Stan pułku zmniejszył się do 50% stanu wyjściowego. W wyniku załamania się linii obrony Narwi (Nowogród i Wizna), w celu uniknięcia okrążenia,10 września między godziną a 21.00 ppłk Stanek otrzymał ze sztabu 18 DP rozkaz do odwrotu. Brzmiał on tak: "Nocą z dnia 10 i 11 września oderwać się od nieprzyjaciela i skoncentrować się w rejonie Bacz Mokrych. Ruchy odwrotowe rozpocząć o godzinie 23."

16

17 Niestety dziś w XXI wieku zapomina się o tak ważnych i jakże mężnych bitwach. Starajmy się pamiętać o historii Polski przecież ona stanowi nasza osobowość. Uczmy się wyciągać wnioski z historii Zwiedzanie Fortów w Piątnicy to elementy obchodów 85-lecia Bitwy pod Łomżą organizowanych przez Stowarzyszenia Klub „Fort”. Wybudowane przez Rosjan na przełomie XIX i XX w. w działaniach wojennych podczas I wojny światowej. Do dziś odtwarzane są rekonstrukcje walk na fortach.

18 Fort I (przy drodze z Łomży do Drozdowa). Jest on najlepiej zachowany
Fort I (przy drodze z Łomży do Drozdowa).     Jest on najlepiej zachowany. Betonowe koszary szyjowe z kojcem skarpowym znajdują się w dobrym stanie i są stosunkowo mało zniszczone, nadając się niewątpliwie do adaptacji. Na podwórzu widoczne są betonowe słupki, w których osadzona była prawdopodobnie podwójna krata forteczna. Dziedziniec fortowy otacza wał bojowy o wydzielonych stanowiskach artyleryjskich i odcinkach wyłącznie ręcznej broni ogniowej. Dziedziniec fortowy jest dobrze zachowany łącznie ze skarpami wałów, odarniowany, bez krzewów i drzew. Również w dobrym stanie znajdują się dwa kojce przeciwskarpowe połączone galerią z chodnikiem komunikacyjnym.

19 Fort II (przy drodze z Łomży do miejscowości Jedwabne)
Fort II (przy drodze z Łomży do miejscowości Jedwabne). Jest to największy i najbardziej regularny z trzech fortów. Występują tu aż trzy kaponiery przeciwskarpowe. Tworzył on potężny zespół obronny, usytuowany na dominującym tu wysokim wzgórzu moreny czołowej, które w stosunku do brzegu niedaleko płynącej Narwi było wzniesione o 55 metrów. Zniszczeniu całkowitemu uległ wał szyjowy oraz przeciwskarpa fosy przy wschodnim barku fortu. Odsłonięty z ziemi jest jeden z kojców przeciwskarpy. W koszarach zniekształcone otwory okienne oraz wtórnie przebite otwory bram.  

20 Forty III (między drogami z Łomży do Czarnocina i z Łomży do Kisielnicy). Fort ten był lustrzanym odbiciem fortu I. Obecnie jest on najbardziej zniszczony. Dziedziniec fortowy zachowany jest w całości i ujęty wałami bojowymi; jedynie południowo - wschodni schron pogotowia jest lekko popękany od eksplozji, drugi schron w lepszym stanie. Wokół występowała fosa, obecnie nie zachowana na całym obwodzie. W czole północnym fosy oskarpowania wału są dobrze zachowane. W dnie fosy zdwojona kaponiera główna z przelotnią jest lekko spękana. Galeria przeciwminowa łączy ją z kaponierą barku zachodniego.

21 Opracowane w oparciu o:
- Forty Piątnica. Twierdza Łomża, [red.] Szymańska W., Łomża 2000. - Gruszecki A., Wap A., Twierdza Łomża, [w:] Twierdze i działania na ziemiach polskich w czasie I wojny światowej, [red.] Chorzępa J., Wap A., Białystok - Przasnysz 2000. Gruszecki A., Twierdza Łomża, Fortyfikacja, t.IV, 1996. Dziękuje za uwagę