POLITYKA GOSPODARCZA W GOSPODARCE OTWARTEJ I

Prezentacja na temat: "POLITYKA GOSPODARCZA W GOSPODARCE OTWARTEJ I"— Zapis prezentacji:

1 POLITYKA GOSPODARCZA W GOSPODARCE OTWARTEJ I

2 Badając skutki polityki gospodarczej w gospodarce otwartej, roz-różnimy krótki i długi okres. W krótkim okresie ceny są „lepkie”, a w długim - „giętkie”.

3 1. POLITYKA GOSPODARCZA W GOSPODARCE OTWAR-TEJ - KRÓTKI OKRES.
Na razie ograniczymy się do krótkiego okresu, w którym gospo-darka jest „keynesowska” (wolne moce wytwórcze, „lepkie” ceny). Pozwoli nam to wykorzystać model IS/LM. Przeanalizujemy dwa przypadki: a) Sytuację, w której KAPITAŁ MIĘDZYNARODOWY JEST NIEMOBILNY. b) Sytuację, w której ów KAPITAŁ JEST MOBILNY.

4 Otóż kapitał jest MOBILNY, JEŚLI KAPITAŁ MOŻE NA DUŻĄ SKALĘ PRZEMIESZCZAĆ SIĘ Z KRAJU DO KRAJU.
 Kapitał jest mobilny, kiedy żadne ograniczenia np. wysokie koszty transakcyjne) nie przeszkadzają podmio- tom zagranicznym kupować aktywów krajowych.

5 1.1. MODEL IS/LM W GOSPODARCE OTWARTEJ: NIEMO-
BILNY KAPITAŁ.

6 Nawet jeśli kapitał nie jest mobilny, gospodarka otwarta zasadni- czo różni się od gospodarki zamkniętej. W gospodarce otwartej pojawiają się nowe zmienne, od których zależy poziom wydatków, AEPL, i produkcji, Y (AEPL=Y), odpowiadające danej stopie pro- centowej, i.

7 W gospodarce otwartej wydatki AEPL zależą nie tylko od wydat-ków podmiotów krajowych na dobra wytwarzane w kraju: A=C+I+G, których poziom określony jest przez produkcję krajową, Y, i kra-jową stopę procentową, i, lecz także OD SALDA BILANSU HAN-DLOWEGO, NX, na które wpływają: produkcja krajowa, Y, pro-dukcji za granicą, Yz, oraz realny kurs walutowy, εr. AEPL=Y=A(Y, i) + NX (Y, Yz, εr).

8 Y = A(Y, i) + NX (Y, Yz, εr). i LM ---- IS’ IS PRZYKŁADY:
Wpływ spadku Yz i (lub) wzrostu εr na NX. W obu wypadkach – ceteris paribus – NX w naszym kraju malejeA. Na odpowiednim rysunku z modelem IS-LM w lewo przesuwa się linia IS. Zmniej-sza się produkcja, Y, i stopa procentowa, i. ---- *Po pierwsze, spadek Yz powoduje spadek eksportu, X, który jest prze-cież importem zagranicy. Po drugie, wzrost εr oznacza, że towary krajowe drożeją w porównaniu z zagranicznymi, co - znowu - powoduje spadek eksportu, X. i Y LM IS E’ E IS’

9 Y = A(Y, i) + NX (Y, Yz, εr). i LM ---- IS’ IS PRZYKŁADY:
Wpływ wzrostu Yz i (lub) spadku εr na NX. W obu wypadkach – ceteris paribus – rośnie NXA i linia IS przesuwa się w prawo. Wzrastają produkcja, Y, i stopa procentowa, i. ---- A Po pierwsze, wzrost Yz powoduje zwiększenie się eksportu, X. Po dru-gie, spadek εr oznacza, że towary krajowe tanieją w porównaniu z zagra-nicznymi. i Y LM IS E’ E IS’

10 Y = A(Y, i) + NX (Y, Yz, εr). i LM IS” IS IS’
Wynika stąd, że przy niemobilnym kapitale skutki krajowej polityki gospodarczej są inne niż w gospodarce zamkniętej. Poprzez handel zagraniczny to, co dzieje się w jednej gospodarce, wpływa na sytua-cję innych gospodarek. Politycy gospodarczy powinni brać to pod uwagę, bo ICH DZIAŁANIA WPŁYWAJĄ NA SYTUACJĘ GOSPODARCZĄ ZA GRANICĄ, A SYTUACJA ZA GRANICĄ ZWROTNIE WPŁYWA NA SYTUACJĘ W NASZYM KRAJU. i Y LM IS E’ E IS’ IS” E”

11 1.2. MODEL IS/LM W GOSPODARCE OTWARTEJ: MOBIL-NY KAPITAŁ.

12 Kiedy kapitał jest DOSKONALE MOBILNY, o przepływach kapi-tału między krajami decydują – w uproszczeniu - różnice poziomu zagranicznej i krajowej stopy procentowej (iz–i). Kapitał płynie tam, gdzie stopa procentowa, a więc i przychód z zainwestowanego kapitału, jest największy. [W praktyce poza poziomem stóp procentowych na skalę przepływów kapitału wpływają m. in.: oczekiwania właścicieli ka-pitału co do poziomu przyszłych kursów walutowych, ryzyko (kur-sowe i polityczne), zróżnicowanie systemów podatkowych].

13 Ramka 1. CZY KAPITAŁ JEST DOSKONALE MOBILNY - PARADOKS
Ramka 1. CZY KAPITAŁ JEST DOSKONALE MOBILNY - PARADOKS FELDSTEINA-HORIOKI? Na początku XXI w. bezwzględna wielkość międzynarodowych przepły-wów kapitału była ogromna: np. dzienne obroty na światowych rynkach walutowych równały się rocznemu PKB we Włoszech. (Już u schyłku XIX w. relacja tych przepływów do wielkości PKB we wchodzących w grę kra-jach była bardzo duża! ) Jeśliby kapitał był doskonale mobilny, inwestycje w wielu kra-jach w bardzo znacznej części finansowane byłyby oszczędnościami ZA-GRANICZNYMI. Jednak badania pokazują, że wielkość inwestycji w roż-nych krajach jest bardzo silnie skorelowana z poziomem oszczędności NA-RODOWYCH (S+NT-G) w tych krajach. Zaprzecza to tezie o doskonałej mobilności kapitału w skali międzynarodowej. Oczywiście ten PARADOKS FELDSTEINA-HORIOKI świad-czy o tym, że w praktyce istnieją SILNE OGRANICZENIA MIĘDZYNA-RODOWEJ MOBILNOŚCI KAPITAŁU. Niemniej analiza skutków dosko-nałej mobilności kapitału przyczynia się do lepszego zrozumienia działania gospodarki otwartej.

14 Kiedy kapitał jest doskonale mobilny, odchylenia krajowej stopy procentowej, i, od stopy zagranicznej, iz, powodują masowe prze-pływy kapitału, (ang. capital flows, CF) między krajem, a zagra-nicą. Przywracają one równość stóp procentowych, i=iz. Dotyczy to zarówno GOSPODARKI ZE STAŁYM, jak i Z PŁYNNYM KURSEM WALUTOWYM.

15 STAŁY KURS WALUTOWY i>izCFMSii=iz lub i<izCFMSii=iz. Zjawiska (CFMS) i (CFMS) zachodzą na sku-tek interwencji banku centralnego, który broni stałego kursu wa-luty krajowej, skupując lub sprzedając walutę zagraniczną za walutę krajową i zmieniając w ten sposób wielkość podaży pie-niądza w gospodarce, MS.

16 i>izCF εrNXYMDii=iz lub
PŁYNNY KURS WALUTOWY i>izCF εrNXYMDii=iz lub i<izCF εrNXYMDii=iz. Tym razem kluczowe znaczenie mają zmiany popytu na pieniądz, MD, spowodowane zmianami wielkości produkcji, Y, do których dochodzi pod wpływem zmian realnego kursu walutowe-go, εr , i salda bilansu handlowego, NX.

17 A zatem, kiedy kapitał jest doskonale mobilny, gospodarka znaj-duje się w jednym z punktów linii BP=0 (zob. rysunek). Prze-pływy kapitału sprawiają, że krajowa stopa procentowa, i - nie-zależnie od wielkości Y – równa się zagranicznej stopie procen-towej, iz. i Y iz BP=0 JAKIE SKUTKI MA W TAKIEJ SYTUACJI POLITYKA GOSPODARCZA?

18  i iz LM LM’ IS BP=0 MODEL MUNDELLA-FLEMINGA Stały kurs walutowy
Ekspansywna polityka pieniężna (kurs stały)  i Y iz LM LM’ IS BP=0 E’ E

19 ì ï AE ¯® Y ¯ M ¯® i ­® í ï î CF ­® M ­® i ¯® AE ­® Y ­ .  i LM’ LM
Restrykcyjna polityka pieniężna (kurs stały) ì ï AE ¯® Y M S ¯® i ­® PL í ï î CF ­® M S ­® i ¯® AE ­® Y . PL i Y iz LM LM’ IS BP=0 E’ E 

20 G ­ ï ü ý ® AE ­® Y ­® M ­® i ­® C ­® M ­® i ¯® AE ­® Y ­ . ¯ ï NT þ F
Ekspansywna polityka fiskalna (kurs stały) G ï ü ý AE ­® Y ­® M D ­® i ­® C F ­® M S ­® i ¯® AE ­® Y . ï PL PL NT þ i Y iz LM IS BP=0 E’ E IS’ E’’ LM’

21 G ¯ ï ü ý ® AE ¯® Y ¯® M ¯® i ¯® CF ¯® M ¯® i ­® AE ¯ ® Y ¯ . ­ ï NT þ
Restrykcyjna polityka fiskalna (kurs stały) G ï ü ý AE ¯® Y ¯® M D ¯® i ¯® CF ¯® M S ¯® i ­® AE Y . ï PL PL NT þ i LM’ LM E” E iz BP=0 E’ IS IS’ Y

22 STAŁY KURS WALUTOWY MODEL MUNDELLA-FLEMINGA: PODSUMOWANIE. Okazuje się, że w gospodarce otwartej z kursem stałym polityka pieniężna jest zupełnie nieskuteczna. (Podaż pieniądza w gospo-darce, MS, jest określona przez wymóg utrzymywania danego poziomu kursu walutowego, εr). Wzrasta natomiast skuteczność polityki fiskalnej.

23 ì ï AE ­® Y ­ M ­® i ¯® í ï î CF ¯® e ¯® NX ­® AE ­® Y ­ . i LM LM’ iz
Płynny kurs walutowy Ekspansywna polityka pieniężna (kurs płynny) ì ï AE ­® Y M S ­® i ¯® PL í ï î CF ¯® e ¯® NX ­® AE ­® Y . r PL i Y iz LM’ LM IS BP=0 E’ E” IS’ E

24 ì ï AE ¯® Y ¯ M ¯® i ­® í ï î CF e ­® NX ¯® ¯® ­® AE Y ¯ . i LM’ LM iz
Restrykcyjna polityka pieniężna (kurs płynny) ì ï AE ¯® Y M S ¯® i ­® í PL ï î CF e ­® NX ¯® ¯® ­® AE Y . r PL i Y iz LM LM’ IS BP=0 E’ E IS’ E”

25  G ­ ü ï ý ® AE ­® Y ­® M ­® i ­® CF ­® e ­® NX ¯® AE ¯® Y ¯ . NT ¯ ï
Ekspansywna polityka fiskalna (kurs płynny) G ü ï ý AE ­® Y ­® M D ­® i ­® CF ­® e ­® NX ¯® AE ¯® Y . PL r PL NT ï þ i Y iz LM IS’ BP=0 E E’ IS 

26  G ¯ ü ï ý ® AE ¯® Y ¯® M ¯® i ¯® CF ¯® e ¯® NX ­® AE ­® Y ­ . NT ­ ï
Restrykcyjna polityka fiskalna (kurs płynny) G ü ï ý AE ¯® Y ¯® M D ¯® i ¯® CF ¯® e ¯® NX ­® AE ­® Y . PL r PL NT ï þ i Y iz LM IS BP=0 E’ E IS’ 

27 PŁYNNY KURS WALUTOWY MODEL MUNDELLA-FLEMINGA: PODSUMOWANIE. Okazuje się, że w gospodarce otwartej z kursem płynnym polityka pieniężna nabiera skuteczności. Traci skuteczność polityka fiskal-na.

28 2. POLITYKA GOSPODARCZA W GOSPODARCE OTWARTEJ - DŁUGI OKRES.
Nadal badamy skuteczność polityki gospodarczej w gospodarce ot-wartej. Tym razem dokonamy analizy procesów, które zachodzą w takiej gospodarce w długim okresie (usuwamy założenie o stałości cen w gospodarce). Rozróżnimy PRZYPADEK STAŁEGO i PRZYPADEK PŁYNNEGO KURSU WALUTOWEGO.

29 2. 1. GOSPODARKA OTWARTA – STAŁY KURS WALUTOWY.
Tym razem posłużymy się modelem AD/AS. KLASYCZNY PROCES DOSTOSOWAWCZY Przy stałym nominalnym kursie walutowym, εn, wzrost (spadek) cen w kraju, Pk, powoduje wzrost (spadek) realnego kursu waluto-wego, εr. Przecież εr=εn∙Pk/Pz (Pz to ceny za granicą). W efekcie zmniejsza się (zwiększa się) międzynarodowa konkurencyjność dóbr krajowych. Zatem spadek (wzrost) cen w kraju, Pk, powoduje wzrost (spadek) salda bilansu handlowego, NX. Rosną (maleją) plano-wane wydatki zagregowane, AEPL, na dobra krajowe, co – obok efektów stopy procentowej i majątkowego - przyczynia się do ujemnego nachylenia linii AD.

30 Krótkookresowa równowaga gospodarki otwartej przy „giętkich” cenach
Rozpatrzmy przypadek kraju, w którym trwa RECESJA i istnieje DE-FICYT BILANSU PŁATNICZEGO... Krótkookresowa równowaga gospodarki otwartej przy „giętkich” cenach AD P Y LAS E Y* Yp P* SAS

31 Krótkookresowa równowaga gospodarki otwartej przy „giętkich” cenach
LAS SAS E P* AD E’ NX=0 Y* Yp Y Widoczny na rysunku WYKRES RÓWNOWAGI BILANSU HAN-DLOWEGO, NX=0, składa się z punktów (kombinacji P i AEPL), w których bilans handlowy, NX, jest zrównoważony. [ Ten wykres jest ujemnie nachylony: kiedy produkcja, Y, rośnie, zwiększa się import, Z, i tylko spadek cen, P, pozwala za-chować równowagę bilansu handlowego.

32 Krótkookresowa równowaga gospodarki otwartej przy „giętkich” cenach
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS 1. W punkcie E w gospodarce opisywanej modelem AD/AS panuje krótkookresowa równowaga wewnętrzna. Wszak znajdujemy się na przecięciu linii krótkookresowej podaży zagregowanej, SAS, oraz linii zagregowanego popytu, AD. 2. Jednocześnie w punkcie E moce produkcyjne nie są w pełni wyko-rzystane (YE<YP). Na rynku pracy istnieje bezrobocie. 3. W punkcie E istnieje również deficyt bilansu handlowego (ceny kra-jowe, P*, musiałyby się obniżyć i (lub) produkcja, Y*, musiałaby się zmniejszyć, aby NX = 0).

33 Klasyczny proces dostosowawczy
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS W takiej sytuacji (recesja plus deficyt handlowy) przy stałym kur-sie walutowym LINIE SAS i AD BĘDĄ SIĘ PRZESUWAĆ W DÓŁ, aż gospodarka odzyska równowagę długookresową w punk-cie E’. Oto przyczyny tych procesów...

34 Klasyczny proces dostosowawczy
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS 1. Linia SAS przesuwa się w dół (w prawo), bo na rynku pracy panu-je bezrobocie, które powoduje stopniowy spadek płac.

35 Klasyczny proces dostosowawczy
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS 2. Linia AD przesuwa się w dół (w lewo), bo importerzy za walutę krajową skupują walutę zagraniczną, finansując w ten sposób NADWYŻKĘ importu, Z, nad eksportem, X. Powoduje to presję na spadek kursu waluty krajowej. Broniąc kursu, bank centralny musi sprzedawać waluty zagraniczne, co powoduje zmniejszenie się podaży pieniądza krajowego, MSN, i pochodny spadek zagrego-wanych wydatków, AEPL.

36 Klasyczny proces dostosowawczy
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS DYGRESJA STERYLIZACJA interwencji na rynku walutowym polega na do-konaniu przez bank centralny operacji otwartego rynku w celu zneutralizowania zmiany podaży pieniądza, MS, spowodowanej tą interwencją banku centralnego na rynku walutowym. Sterylizacja umożliwia istnienie trwałego deficytu bilan-su płatniczego. Przestaje działać opisany przed chwilą automatycz-ny mechanizm dostosowawczy (NX<0εrMSiAEPL). MS nie maleje, bo bank centralny sterylizuje interwencję, skupu-jąc papiery wartościowe na otwartym rynku. Oczywiście w takiej sytuacji planowane wydatki zagrego-wane, AEP, się nie zmniejszają a linia zagregowanego popytu, AD, nie przesuwa się w dół. KONIEC DYGRESJI

37 Klasyczny proces dostosowawczy
AD P Y NX=0 LAS E’ E Y* Yp P* SAS W takiej sytuacji (nie dochodzi do sterylizacji!) przy stałym kursie walutowym linie SAS i AD będą się przesuwać w dół, aż gospo-darka odzyska równowagę długookresową w punkcie E’... Wadą tego KLASYCZNEGO PROCESU DOSTOSO-WAWCZEGO jest jego powolność, równoznaczna z PRZEWLEK-ŁOŚCIĄ RECESJI).

38 DEWALUACJA ALTERNATYWĄ DLA KLASYCZNEGO PRO-CESU DOSTOSOWAWCZEGO
Alternatywą dla działającego automatycznie KLASYCZNEGO PROCESU DOSTOSOWAWCZEGO jest POLITYKA GOSPO-DARCZA państwa. Jej celem jest osiągnięcie równowagi zewnętrznej dzięki ZMNIEJSZENIU IMPORTU PRZY JEDNOCZESNYM ZWIĘK-SZENIU WYDATKÓW NA DOBRA KRAJOWE. Narzędziem ta-kiej polityki gospodarczej może być DEWALUACJA.

39 Jak pamiętamy dewaluacja oznacza skokowe zmniejszenie stałego nominalnego kursu waluty krajowej, εn.
W wyniku dewaluacji zmniejsza się nominalny, εn, a więc również realny, εr, kurs walutowy, εr= εn∙Pk/Pz (ceteris paribus) (Pz i Pk to – odpowiednio – cena tej samej porcji dóbr za granicą i w kraju). Wyrażone w pieniądzu zagranicznym ceny dóbr krajowych (εn∙Pk) maleją w porównaniu z cenami dóbr zagranicznych (Pz). Za daną sumę wydaną na dobra krajowe można teraz kupić mniej ta-kich samych dóbr zagranicznych. W efekcie dewaluacja może skło-nić nabywców do przestawienia się z dóbr zagranicznych na krajo-we.

40 Skutkiem dewaluacji jest wzrost opłacalności eksportu, X, i spadek opłacalności importu, Z. Dewaluacja (deprecjacja) zwiększa zatem saldo bilansu handlowego, przyczyniając się do wzrostu eksportu netto, NX, i zagregowanych wydatków planowanych, AEPL, więc - w gospodarce „keynesowskiej” – również produkcji, Y. Przyjrzyjmy się uważniej skutkom dewaluacji (deprecja-cji) waluty krajowej...

41 PO PIERWSZE... Pomyśl o grupie krajów, (regionie gospodarczym), KTÓRE HAN-DLUJĄ PRAWIE WYŁĄCZNIE ZE SOBĄ... Zauważmy, że dewaluacja (deprecjacja) zmienia jedynie STRUK-TURĘ takiego regionalnego popytu. KOSZTEM HANDLOWYCH PARTNERÓW zyskują kraje, których waluty słabną. To się nazywa POLITYKA ZUBOŻANIA SĄSIADA (ang. beggarthy-neighbour policy) i (lub) WALKA NA KURSY (ang. Com-petitive depreciation). Natomiast CAŁKOWITA WIELKOŚĆ regio-nalnego (światowego) popytu nie zmienia się na skutek dewaluacji (deprecjacji).

42 WIELKOŚĆ regionalnego (światowego ) popytu nie zmienia się na skutek dewaluacji (deprecjacji)...
Wynika stąd, że – z punktu widzenia grupy krajów – w sytuacji, kiedy dla całej tej grupy Y≠Yp, dewaluacja (deprecjacja) nie jest skutecznym narzędziem polityki stabilizacyjnej. Jej skut-kiem nie okaże się wszak zmiana łącznej wielkości AEPL w tej gru-pie krajów, lecz zmiana rozkładu danych AEPL między członków tej grupy. Jednak z punktu widzenia pojedynczego kraju może się to okazać korzystne...

43 Inaczej jest w sytuacji, kiedy w skali regionu (świata Y=Yp, lecz różne kraje są w różnych fazach cyklu koniunkturalnego. W takiej sytuacji dewaluacja może przesunąć popyt z krajów, którym grozi „przegrzanie koniunktury”, do krajów, które tkwią w recesji. Oto jeden z powodów powstania w Europie Unii Mone-tarnej. W obliczu umiędzynarodowienia cyklu koniunkturalnego, które wyklucza sytuacje drugiego rodzaju, zamiast manipulować kursem walutowym, kraje członkowskie Unii usiłują koordynować politykę fiskalną i pieniężną.

44 PO DRUGIE... Skuteczność dewaluacji spada, kiedy WZROST KRAJOWYCH CEN, Pk, kompensuje skutki zmniejszenia się nominalnego kursu walutowego, εn, i kurs realny, εr=εn∙Pk/Pz, się nie zmienia. Czy nominalna dewaluacja spowoduje realną dewaluację waluty, zależy wtedy m. in. od sposobu ustalania płac w gospodarce i prawdopodobieństwa pojawienia się w efekcie dewaluacji SPI-RALI PŁAC I CEN. Uruchomiony podwyżką płac i cen dóbr im-portowanych ogólny wzrost cen może wtedy skompensować skutki zmiany nominalnego kursu walutowego.

45 „PEŁZAJĄCA DEWALUACJA” (ang
„PEŁZAJĄCA DEWALUACJA” (ang. crawling peg) jest sposo-bem wymuszenia realnej dewaluacji waluty mimo wzrostu cen krajowych. Na przykład, po dewaluacji kurs waluty krajowej w regularnych odstępach czasu jest zmniejszany w tempie zbliżonym do różnicy między inflacją krajową a inflacją za granicą. Jednak ceną za taką „pełzającą dewaluację” może się okazać „kosztowa” inflacja (drożeją dobra importowane!), której hamowanie wymaga restrykcyjnej polityki gospodarczej.

46 PO TRZECIE... Skuteczność dewaluacji osłabia „EFEKT KRZYWEJ J”: w krót-kim okresie (½ roku?) następuje raczej pogorszenie wyrażonego w pieniądzu krajowym salda bilansu handlowego, NX! Przyczyną jest KONIECZNOŚĆ ZREALIZOWANIA ZAWARTYCH WCZEŚ-NIEJ KONTRAKTÓW EKSPORTOWYCH I IMPORTOWYCH. Jeśli mierzona w jednostkach fizycznych wielkość X i Z początkowo się nie zmienia, a za jednostkę waluty obcej trzeba pła-cić więcej waluty krajowej, wyrażona w pieniądzu krajowym war-tość X i Z się zwiększa, co sprawia, że rośnie wartość ich różnicy, czyli NX. Jeśli początkowo różnica ta była ujemna (NX<0), deficyt bilansu handlowego rośnie, nie maleje! Dopiero w długim okresie reakcja mierzonej w jednost-kach fizycznych wielkości eksportu i importu na zmianę kursu staje się odpowiednio silna, X rośnie, Z maleje i NX zaczyna się zwięk-szać...

47 PO CZWARTE... Równiez HISTEREZA (pol. efekt zapadki?) osłabia działanie dewa-luacji... Np. po aprecjacji złotego pojawia się deficyt bilansu hand-lowego. W efekcie stopniowo wykształcają się nowe powiązania handlowe i przyzwyczajenia konsumentów. Ich zmiana i zrówno-ważenie bilansu handlowego wymaga nie tylko powrotu złotego do kursu pierwotnego, lecz jego długookresowego niedowartościowa-nia. Innymi słowy, deficyt bilansu handlowego sam się utrwala i jego likwidacja wymaga naprawdę dużej realnej dewaluacji wa-luty.

48 A zatem... „WALKA NA KURSY”, „SPIRALA CEN I PŁAC”, „EFEKT KRZYWEJ J” oraz „HISTEREZA” zmniejszają skuteczność dewaluacji, jako alternatywy dla „klasycz-nego procesu dostosowawczego”.

49 2. 2. GOSPODARKA OTWARTA – PŁYNNY KURS WALUTOWY
Pamiętamy, że przy PŁYNNYM KURSIE WALUTOWYM polity-ka fiskalna traci skuteczność. Nasze zainteresowanie procesami zachodzącymi w gospodarce otwartej z płynnym kursem waluto-wym ograniczymy zatem do analizy skutków polityki pieniężnej. Procesy, które zachodzą w długim okresie w gospodarce otwartej ze STAŁYM KURSEM WALUTOWYM, badaliśmy, od-wołując się do przykładu kraju trapionego – jednocześnie - recesją (Y<YP) i deficytem handlowym (NX<0). Tym razem punktem wyj-ścia analizy uczynimy – po prostu - stan równowagi krótkookre-sowej i długookresowej w gospodarce...

50 Krótkookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej.
NEUTRALNOŚĆ PIENIĄDZA W DŁUGIM OKRESIE Jak pamiętamy, w gospodarce z płynnym kursem waluty W KRÓTKIM OKRESIE ekspansywna polityka pieniężna ma nastę-pujące skutki: Oto te same procesy, przedstawione za pomocą modelu Mundella-Fleminga (zakładam, że początkowo gospodarka znajduje się w stanie równowagi krótkookresowej i długookresowej). Krótkookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej. i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp

51 W DŁUGIM OKRESIE odchylenie się rzeczywistej wielkości produkcji, YE, w górę od wielkości produkcji potencjalnej, YP, powoduje wzrost cen krajowych, PK. Długookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej. i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp  W efekcie – PO PIERWSZE - maleje realna podaż pieniądza, MSN/Pk, i – „cofa się” linia LM’.

52 Maleje realna podaż pieniądza, MSN/P, „cofa się” linia LM’...
Długookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej PO DRUGIE, wraz z linią LM’ „cofa się” linia IS’. Powo-dem jest wzrost realnego kursu walutowego, εr, i pogorszenie się salda bilansu handlowego, NX. Realny kurs walutowy (εr=εn∙Pk/Pz) rośnie: 1. na skutek wzrostu cen krajowych, PK; 2. pod wpływem napływu, przyciąganego przez rosnącą stopę pro-centową, i, kapitału zagranicznego, CF, i spowodowanego tym napływem wzrostu nominalnego kursu walutowego, εn (przecież realna podaż pieniądza, MSN/Pk, maleje i linia LM’ „cofa się”...). i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

53 Długookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej
A zatem wzrost cen, Pk, sprawia, że „cofają się” linia LM’ oraz linia IS’... Po zakończeniu tych procesów z punktu E” gospodarka powraca do punktu E. Wszak tylko wtedy: 1. Rzeczywista produkcja, Y, zrównuje się z produkcją poten-cjalną, Yp. 2. Krajowa stopa procentowa, i, zrównuje się ze światową stopą procentową, iz. Niespełnienie każdego z tych warunków powodowałoby dalsze procesy dostosowawcze, przybliżające Y do Yp oraz i do iz. i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

54 Długookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej
A zatem wzrost cen, Pk, sprawia, że cofają się linie LM’ i IS’. Po zakończeniu tych procesów z punktu E” gospodarka powraca do punktu E. Przecież gdyby było inaczej: 1. Np.: Y>Yp, więc ceny krajowe, PK, rosłyby nadal, zmniejszając realną podaż pieniądza, MS/P, i podnosząc realny kurs walutowy, εr=εn∙Pk/Pz; i (lub): 2. Np.: i>iz, więc trwałby napływ kapitału do kraju, wzrost no-minalnego i realnego kursu waluty. W efekcie w końcu: Y=Yp oraz i=iz. i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

55 Długookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej
Po zakończeniu się tych procesów okazuje się, że: 1. Ceny, Pk, wzrosły o tyle samo, o ile zwiększyła się nominalna podaż pie-niądza, MSN (inaczej linia LM’ nie powróciłaby do pierwotnego położe-nia, LM!). 2. Nominalny kurs walutowy, εn, zmniejszył się o tyle samo, o ile wzrosły ceny, Pk (inaczej realny kurs walutowy, εr=εn∙Pk/Pz, i linia IS’ nie powró-ciłyby do początkowego poziomu!). W długim okresie wartości realne zmiennych nie uległy zatem zmianie (mimo ekspansywnej polityki pieniężnej „pieniądz okazał się w pełni NEUTRALNY”). i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

56  i LM LM’ BP=0 iz IS’ IS Yp „PRZESTRZELENIE” KURSU WALUTOWEGO
Długookresowe skutki ekspansywnej polityki pieniężnej Zauważmy, że w punkcie E” nominalny kurs walutowy, εn, był niższy niż po powrocie gospodarki do punktu E. (Wszak gdy ceny, Pk, rosły, kurs, εn, też rósł, bo zwiększająca się stopa procentowa przyciągała kapitał zagraniczny). A jednak po upływie długiego okresu okazało się że spadek εn był taki sam jak wzrost cen krajowych, Pk. Początkowy spadek εn był zatem bardzo duży (większy od ostatecznego wzrostu cen, Pk!). Tę nieoczekiwanie silną reakcję nominalnego kursu waluty na ekspansywną politykę pieniężną nazywamy efektem PRZESTRZELENIA KURSU WALUTOWEGO (ang. exchange rate overshooting). i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp 

57 Znaczną wrażliwość nominalnego kursu waluty na ekspan-
Znaczną wrażliwość nominalnego kursu waluty na ekspan- sywną politykę pieniężną nazywamy przestrzeleniem kursu wa- lutowego (ang. exchange rate overshooting). Zjawisko PRZESTRZELENIA KURSU WALUTOWEGO tłu-maczy część rzucającej się w oczy zmienności nominalnych kursów waluto-wych na światowych rynkach walutowych.

58 ZRÓB TO SAM! Tak czy nie? 1. Zgodnie z modelem Mundella-Fleminga arbitraż towarowy po-woduje, że w długim okresie realny kurs walutowy jest względnie stabilny. 2. Wykres równowagi bilansu handlowego, NX=0, jest dodatnio nachylony. 3. „Pełzająca dewaluacja” (ang. crawling peg) służy powolnemu podwyższaniu realnego kursu walutowego, εr=εn∙Pk/Pz. 4. Dla kraju o stałym kursie waluty, w którym trwa recesja a bi-lans handlowy wykazuje deficyt, dewaluacja jest alternatywą dla „klasycznego procesu dostosowaczego”. 5. W długim okresie ekspansywna polityka pieniężna powoduje wzrost płynnego nominalnego kursu waluty. Częściowo niweluje on początkowy spadek kursu. W efekcie po odzyskaniu przez gos-podarkę długookresowej równowagi okazuje się, że spadek nomi-nalnego kursu waluty i wzrost cen w pełni się kompensują.

59 Zadania 1. a) Dlaczego przy stałym kursie walutowym i mobilnym kapitale stopy pro-centowe: krajowa i zagraniczna wyrównują się ze sobą? b) Czy podobnie jest w gospodarce z płynnym kursem walutowym? Rozpatrz przypadek: (i) restrykcyjnej polityki budżetowej;(ii) ekspansywnej polityki pieniężnej). c) Jakie czynniki, mimo mobilności kapitału, mogą przeciwdziałać wyrówny-waniu się stóp procentowych w różnych krajach?

60 Usuń błędy (gospodarka, o którą chodzi, jest „keynesowska”).
2. Usuń błędy (gospodarka, o którą chodzi, jest „keynesowska”). a) Kurs jest stały: (i) (ii) b) Kurs jest płynny:

61 3. W Fantazji trwa „pełzająca dewaluacja” waluty krajowej. Jej tem-po równa się nadwyżce tempa inflacji krajowej nad inflacją zagra-niczną. a) Jak w efekcie zmienia się realny kurs waluty krajowej? Uzasadnij odpowiedź. b) Czemu zwykle służy „pełzająca dewalu-acja”? c) Wskaż główną wadę „pełzającej dewaluacji” jako narzę-dzia polityki gospodarczej.

62 4. Czy to prawda, że skuteczność dewaluacji wzmacniają: a) „Efekt krzywej J”? b) Efekt histerezy? c) Sterylizacja? Za każdym razem uzasadnij swoją opinię.

63 i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 IS Yp E’’’ E” E E’ 5.
W Hipotecji obowiązuje płynny kurs walutowy, a bank centralny prowa-dzi ekspansywną politykę pieniężną. a) Na umieszczonym obok rysunku wskaż krótkookresowe skutki takiej polityki. b) Jak w długim okresie zmieni się położenie linii LM’? Od-powiedź uzasadnij. c) Jak w długim okresie zmieni się położenie linii IS’? Odpowiedź uzasadnij. d) Co to zna-czy, że w tej sytuacji w długim okre-sie „pieniądz jest neutralny”? i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp E’’’

64 i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 IS Yp E’’’ E” E E’ 6.
W Hipotecji obowiązuje płynny kurs walutowy, a bank centralny prowadzi ekspansywną politykę pieniężną (zob. rysunek obok). a) Co to znaczy, że skutkiem takiej polityki jest „prze-strzelenie nominalnego kursu waluto-wego”? b) Pokaż, że ekspansywna po-lityka pieniężna skutkuje „przestrze-leniem kursu”. c) Jak „przestrze-lenie” ma się do „teorii kursu waluto-wego opartego na parytecie siły na-bywczej”? i Y iz LM’ LM IS’ BP=0 E’ E” IS E Yp E’’’

65 (Plusami i minusami zaznacz prawdziwe i fałszywe odpowiedzi)
Test (Plusami i minusami zaznacz prawdziwe i fałszywe odpowiedzi) 1. Bank centralny usiłuje nie dopuścić do deprecjacji nominalnego kursu walutowego. W tej sytuacji: A. Sterylizacja polega na skupowaniu przez bank centralny pa-pierów wartościo-wych na wolnym rynku. B. Na rynku walutowym występuje presja na wzrost realnego kur-su walutowego. C. Sterylizacja polega na sprzedawaniu przez bank centralny pa-pierów wartościowych na wolnym rynku. D. Na rynku walutowym występuje presja na spadek realnego kur-su walutowego. 2. Zgodnie z modelem Mundella-Fleminga w „keynesowskiej” gospo-darce z płynnym kursem walutowym: A. Polityka pieniężna okazuje się nieskuteczna. B. W przypadku ekspansywnej polityki budżetowej dochodzi do spadku kursu waluty krajowej. C. Polityka budżetowa okazuje się skuteczna. D. W przypadku restrykcyjnej polityki pieniężnej dochodzi do wzrostu krajowej podaży pieniądza.

66 3. Wzrost cen w kraju zmniejsza zagregowane wydatki, AEPL, po-nie-waż: A. Wzrost cen powoduje wzrost realnego kursu waluty krajowej. B. Wzrost cen powoduje spadek konkurencyjności towarów krajo-wych w porównaniu z towarami zagranicznymi. C. Wzrost cen zmniejsza realną podaż pieniądza w gospodarce. D. Wzrost cen nie zmniejsza planowanych wydatków zagregowa-nych, AEPL. 4. Przy stałym kursie walutowym w kraju, który tkwi w recesji i ma deficyt bilansu handlowego, w długim okresie: A. Nastąpi obniżka cen. B. Nastąpi wzrost realnej podaży pieniądza. C. Nastąpi „klasyczny proces dostosowawczy”. D. Dewaluacja waluty krajowej przyczyni się do odzyskania równo-wagi wewnętrznej i zewnętrznej.

67 5. Dewaluacja może okazać się skutecznym narzędziem polityki stabi-lizacyjnej, jeśli: A. Regionalny Y≠Yp, a my przyjmujemy punkt widzenia całego re-gionu. B. Regionalny) Y=Yp, poszczególne kraje znajdują się w tych sa-mych fazach cyklu, a my przyjmujemy punkt widzenia całego re-gionu. C. Regionalny Y≠Yp, a my przyjmujemy punkt widzenia kraju, któ-ry dokonuje dewaluacji. D. Regionalny Y=Yp, poszczególne kraje znajdują się w różnych fa-zach cyklu, a my przyjmujemy punkt widzenia całego regionu. 6. Przy płynnym kursie waluty ekspansywna polityka pieniężna powo-duje: A. Spadek stopy procentowej w krótkim okresie. B. Deprecjację waluty w krótkim okresie. C. Wzrost stopy procentowej w długim okresie. D. Aprecjację waluty w długim okresie.