Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust. 2 pkt

Prezentacja na temat: "Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust. 2 pkt"— Zapis prezentacji:

1 Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust. 2 pkt
Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt. 2 Karty Nauczyciela

2 Jaka jest podstawa prawna wprowadzenia tzw. godziny karcianej?
Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt. 2 Karty Nauczyciela Jaka jest podstawa prawna wprowadzenia tzw. godziny karcianej? Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2009r. Nr 1 poz. 1) Rozporządzenie MENiS z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2002r. Nr 15, poz. 142 z późn. zm) Zmiany zostały wprowadzone ustawą z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2009r. Nr 1 poz. 1), która spowodowała, że przepis prawny (w Karcie Nauczyciela) brzmi następująco: Art Czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. 2.  W ramach czasu pracy, o którym mowa w ust. 1, oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować: 1)   zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, w wymiarze określonym w ust. 3 lub ustalonym na podstawie ust. 4a albo ust. 7; - tzw. pensum. 2)   inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów, z tym że w ramach tych zajęć: a)   nauczyciel szkoły podstawowej i gimnazjum, w tym specjalnych, jest obowiązany prowadzić zajęcia opieki świetlicowej lub zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły, z wyjątkiem godzin przeznaczonych na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w wymiarze 2 godzin w tygodniu, b)   nauczyciel szkoły ponadgimnazjalnej, w tym specjalnej, jest obowiązany prowadzić zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły, z wyjątkiem godzin przeznaczonych na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w wymiarze 1 godziny w tygodniu; 3)   zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym. Stanowisko MEN ( Przepisy ustawy - Karta Nauczyciela dotyczące czasu pracy nauczyciela w ostatniej nowelizacji (ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela - Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz.1), nie zmieniają zasad rozliczania czasu pracy nauczyciela, jedynie precyzują opis czynności i zajęć, które obowiązany jest wypełniać nauczyciel zgodnie z art. 42 ust. 1 pkt 2, w ramach czterdziestogodzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy oraz ustalonego wynagrodzenia, poza obowiązkowym pensum (art. 42 ust. 1 pkt 1 ustawy - zajęciami dydaktycznymi, wychowawczymi i opiekuńczymi, prowadzonymi bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, w wymiarze określonym w art. 42 ust. 3 lub ustalonymi na podstawie art. 42 ust. 4a albo ust. 7 ustawy Karta Nauczyciela). Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2009 Nr 1, poz.1): Art. 5. 1. Wymiar zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy wymienionej w art. 1, wynosi od dnia 1 września 2009 r. do dnia 31 sierpnia 2010 r. - 1 godzinę tygodniowo. Rozporządzenie MENiS z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2002r. Nr 15, poz. 142 z późn. zm): § 2 ust. 5a Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły mogą być przeznaczone również na realizację: 1) zajęć zwiększających szanse edukacyjne uczniów: na pracę z uczniem zdolnym lub z uczniem mającym trudności w nauce, 2) zajęć rozwijających zainteresowania uczniów - w wymiarze ustalonym przez dyrektora szkoły, z uwzględnieniem art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.2).

3 Ile trwa tzw. godzina karciana?
Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt. 2 Karty Nauczyciela Ile trwa tzw. godzina karciana? Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. (Dz. U. z 2001r. Nr 61 , poz. 624 z późn. zm.) Godziny wynikające z art. 42 ust. 2 pkt. 2 KN nie są godzinami dodatkowymi, gdyż są to godziny mieszczące się w ramach tygodniowego czasu pracy nauczyciela. Przepisy zawarte w ww. artykule dotyczą godzin zegarowych a nie godzin lekcyjnych. Oznacza to, że pod pojęciem godziny rozumiemy 60 minut. Rozporządzenie MEN z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. (Dz. U. z 2001r. Nr 61 , poz. 624 z późn. zm.) Załącznik nr 2: § Godzina lekcyjna trwa 45 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie zajęć edukacyjnych w czasie od 30 do 60 minut, zachowując ogólny tygodniowy czas zajęć ustalony w tygodniowym rozkładzie zajęć.

4 Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust. 2 pkt
Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt. 2 Karty Nauczyciela Ile tygodni pracuje szkoła? Jak się mają tzw. godziny karciane do tzw. tygodni dydaktycznych? Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2009r. Nr 1 poz. 1) Od 1 września 2009 roku do 25 czerwca 2010 roku to 43 tygodnie. Od tego należy odjąć 2 tygodnie ferii zimowych, 1 tydzień zimowej przerwy świątecznej, 1 tydzień wiosennej przerwy świątecznej, 1 tydzień w związku z egzaminami zewnętrznymi i innymi dniami wolnymi (11 listopada, Boże Ciało…). Tak więc szkoła pracuje 38 tygodni – i tyle godzin ma zrealizować nauczyciel w roku szkolnym 2009/2010. Szkoła może zaplanować realizację podstawy programowej na krótszy okres (np. 34 tygodnie dydaktyczne), ale to nie zmienia faktu, że nauczyciel pracuje 38 tygodni w ciągu całego roku szkolnego.

5 Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust. 2 pkt
Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt. 2 Karty Nauczyciela Ile tzw. godzin karcianych realizuje nauczyciel pełnozatrudniony, ile ma nauczyciel pracujący w niepełnym wymiarze? Ile nauczyciel pracujący w kilku szkołach? Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) Nauczyciel pełnozatrudniony – 1 godzina tygodniowo (nawet jeśli ma godziny ponadwymiarowe – godzina jest „przypisana” do etatu nauczyciela). Nauczyciel niepełnozatrudniony – proporcjonalnie do liczby godzin dydaktycznych (np. pracuje 15 godzin – ma 15/18 całego wymiaru). Nauczyciel pracujący w kilku szkołach – w każdej szkole proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia. Jeśli nauczyciel jest zatrudniony na 1,5 etatu w jednej szkole, to realizuje 38 godzin. Jeśli pracuje w dwóch różnych szkołach – w jednej na pełny etat, w drugiej na 0,5 etatu, to realizuje w pierwszej 38 godzin, a w drugiej – 19 godzin, czyli łącznie 57 godzin. Nauczyciel uzupełniający etat w innej szkole może całą tzw. godzinę karcianą realizować w szkole macierzystej lub proporcjonalnie w obu szkołach (dyrektorzy tych szkół powinni „dogadać się” co do tematu). Karta Nauczyciela - Art. 42 ust. 3b.   Nauczycielowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze zajęć, wymiar zajęć, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lit. a i b, w okresie rozliczeniowym, o którym mowa w ust. 7a pkt 2, obniża się proporcjonalnie do wykonywanego wymiaru zajęć. 3c.   Wymiar zajęć … ulega obniżeniu … o 1 godzinę za każdy tydzień niezdolności nauczyciela do pracy, w półrocznym okresie rozliczeniowym.

6 Jak rozliczać te godziny? Jak dokumentować?
Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt. 2 Karty Nauczyciela Jak rozliczać te godziny? Jak dokumentować? Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) Rozporządzenie MENiS z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji. (Dz. U. z 2002r. Nr 23, poz. 225, zmiany z 2009r. Nr 116, poz. 977) KN Art. 42 ust. 7a: Zajęcia i czynności realizowane w ramach czasu pracy nauczyciela: 2) o których mowa w ust. 2 pkt 2, … realizowane w wymiarze określonym w ust. 2 w pkt 2 odpowiednio w lit. a i b, są rejestrowane i rozliczane w okresach półrocznych w dziennikach zajęć pozalekcyjnych. Rozporządzenie MENiS z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji. (Dz. U. z 2002r. Nr 23, poz. 225, zmiany z 2009r. Nr 116, poz. 977): § Przedszkole, szkoła i placówka prowadzą dzienniki zajęć dydaktyczno-wyrównawczych i specjalistycznych oraz innych zajęć, które nie są wpisywane odpowiednio do dziennika zajęć przedszkola, dziennika lekcyjnego i dziennika zajęć wychowawczych, jeżeli jest to uzasadnione koniecznością dokumentowania przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej, w szczególności zajęć opiekuńczych i wychowawczych wynikających z potrzeb i zainteresowań uczniów, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.). 2. Do dzienników zajęć, o których mowa w ust. 1, wpisuje się w porządku alfabetycznym nazwiska i imiona odpowiednio uczniów lub wychowanków, indywidualny program pracy z uczniem lub wychowankiem, a w przypadku zajęć grupowych - program pracy grupy, tygodniowy plan zajęć, tematy przeprowadzonych zajęć, ocenę postępów i wnioski dotyczące dalszej pracy oraz obecność uczniów lub wychowanków na zajęciach. MEN nie opracował żadnych wzorów dzienników, które byłyby obowiązujące w tym obszarze.

7 Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust. 2 pkt
Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt. 2 Karty Nauczyciela Kto realizuje tzw. godziny karciane? Co z pedagogiem, bibliotekarzem, katechetą, wychowawcą świetlicy? Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) Karta Nauczyciela: Art. 42 ust. 3a.  Obowiązku prowadzenia zajęć w wymiarze określonym w ust. 2 pkt 2 lit. a i b nie stosuje się do dyrektora i wicedyrektora szkoły oraz nauczyciela, który obowiązki dyrektora lub wicedyrektora szkoły pełni w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono to stanowisko, a także do nauczycieli kolegiów nauczycielskich, nauczycieli kolegiów pracowników służb społecznych, nauczycieli szkół artystycznych i nauczycieli szkół, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1a. Godziny karciane realizują wszyscy nauczyciele zatrudnieni w szkołach podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych (pedagog, bibliotekarz, katecheta, wychowawca świetlicy też). Stanowisko MEN ( =article&id =903%3Akomunikat-w-sprawie-sposobu-wykonania-przepisu-art-42-ust-2-pkt-2-ustawy-karta-nauczyciela&catid=87%3Aopinie-i-stanowiska-men&Itemid=106) - Są oni zobligowani są do realizacji innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, w tym zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów. W przypadku wychowawców internatów też (są oni zatrudnieni jako nauczyciele w szkole, przy której funkcjonuje internat). Wychowawcy burs nie mają takiego obowiązku. Stanowisko MEN - Oddział przedszkolny nie wchodzi w skład struktury organizacyjnej (klas) szkoły podstawowej. Szkoła podstawowa, w której utworzono oddział przedszkolny, stanowi specyficzną jednostkę noszącą w pewnym stopniu cechy zespołu. Oddział przedszkolny w szkole podstawowej zachowuje odrębności programowe, a kształcenie i wychowanie w nim jest zorganizowane odmiennie niż w oddziałach szkoły podstawowej, na zasadach odnoszących się do oddziału przedszkola, tj. zgodnie z ramowym statutem przedszkola. Ramowe plany nauczania nie dotyczą nauczycieli prowadzących zajęcia w oddziale przedszkolnym, skąd też nie można ich zobowiązać do realizacji tych zajęć.

8 Ilu uczniów stanowi minimum/maksimum na zajęciach z tych godzin?
Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt. 2 Karty Nauczyciela Ilu uczniów stanowi minimum/maksimum na zajęciach z tych godzin? Minimum 1 uczeń, maksimum – zgodnie z odrębnymi przepisami.

9 Na co można przeznaczać tzw. godziny karciane?
Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt. 2 Karty Nauczyciela Na co można przeznaczać tzw. godziny karciane? Rozporządzenie MENiS z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2002r. Nr 15, poz. 142 z późn. zm) Godziny te powinny być przeznaczone w szczególności na zajęcia opiekuńcze i wychowawcze wynikające z potrzeb i zainteresowań uczniów (Art. 42 ust. 2 pkt 2 KN). Uszczegółowienie: Rozporządzenie MENiS z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2002r. Nr 15, poz. 142 z późn. zm): § 2 ust. 5a Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły mogą być przeznaczone również na realizację: 1) zajęć zwiększających szanse edukacyjne uczniów: na pracę z uczniem zdolnym lub z uczniem mającym trudności w nauce, 2) zajęć rozwijających zainteresowania uczniów. Przed przydzieleniem zajęć nauczycielom dyrektor musi rozpoznać potrzeby i zainteresowania uczniów. Czy można przeznaczyć je na redagowanie gazetki szkolnej? – tak. Czy można iść na wycieczkę – tak. Ale To wszystko musi być uzasadnione potrzebami i zainteresowaniami uczniów oraz zaplanowane jako realizacja tych potrzeb i rozwijanie zainteresowań. Jeżeli natomiast jest to jedynie opieka „w trakcie”, a nie realizacja zadań dydaktycznych lub wychowawczych wynikających z potrzeb lub zainteresowań uczniów – wtedy nie. Trzeba wykazać, że te godziny na wycieczce czy przy redakcji gazetki spełniają kryteria rozporządzenia. Czy nauczyciel wiozący dzieci na zawody, konkursy realizuje w ten sposób tzw. godziny karciane? – nie. Jest to realizacja zajęć opiekuńczych w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy nauczyciela. Realizację godzin karcianych należy rozpatrywać przez pryzmat ucznia a nie nauczyciela. Kto tak naprawdę decyduje o tym, jaki rodzaj zajęć w szkole będzie prowadzony? – decyduje się w szkole wspólnie (rada pedagogiczna), z przewagą dyrektora. Czy nauczyciel przez cały rok szkolny musi prowadzić ten sam rodzaj zajęć z tymi samymi dziećmi? – nie musi. Może za każdym razem prowadzić zajęcia z inną grupą uczniów i na inny temat To wszystko musi być uzasadnione potrzebami i zainteresowaniami uczniów oraz zaplanowane jako realizacja tych potrzeb i rozwijanie zainteresowań. Trzeba wykazać, że te godziny spełniają kryteria rozporządzenia. Czy można przeznaczyć je na zajęcia świetlicowe? – można, ale to nie oznacza tworzenia świetlicy z tych godzin. Aby posłać nauczyciela na takie zajęcia, musi być świetlica. Z tych godzin można rozszerzyć ofertę świetlicy (oczywiście w porozumieniu z wychowawcą świetlicy). Czy w ramach tzw. godziny karcianej można wysłać nauczyciela na zastępstwo za innego nieobecnego? – nie. Czy nauczyciel w ramach tych godzin może odwozić dzieci do domu (opieka w autobusie)? – nie. Sposób planowania i realizacji zajęć wynikających z art. 42 jest autonomiczną decyzją szkoły.

10 Czy tzw. godziny karciane można realizować w soboty?
Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt. 2 Karty Nauczyciela Czy tzw. godziny karciane można realizować w soboty? Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2005 roku w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. z 2005 Nr 22, poz. 181) Zgodnie z § 10 rozporządzenia MENiS z dnia 31 stycznia 2005 roku w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. z 2005 Nr 22, poz. 181) nauczycielom, którzy w dniu wolnym od pracy realizują zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze, a nie otrzymują za ten dzień innego dnia wolnego, przysługuje odrębne wynagrodzenie za każdą godzinę pracy obliczane jak za godzinę ponadwymiarową. Jeżeli nauczyciel pracuje od poniedziałku do piątku realizując swoje pensum, to praca w sobotę powoduje konieczność: albo udzielenia dnia wolnego za sobotę, albo zapłacenia dodatkowo za godziny zrealizowane w sobotę (i na dodatek jak za ponadwymiarowe). KN - Art. 42c. 1. Nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy. Nauczycielom dokształcającym się, wykonującym inne ważne społecznie zadania lub - jeżeli to wynika z organizacji pracy w szkole - dyrektor szkoły może ustalić czterodniowy tydzień pracy. 2. W szkołach, w których praca odbywa się we wszystkie dni tygodnia, nauczyciel korzysta co najmniej raz na dwa tygodnie z dwu kolejnych dni wolnych od pracy, z których jeden musi przypadać w niedzielę. Nie dotyczy to nauczyciela pracującego w systemie kształcenia zaocznego. 3. Za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze, wykonywane w dniu wolnym od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny od pracy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego nauczyciel otrzymuje odrębne wynagrodzenie, w wysokości ustalonej w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 5. 4. Za pracę w święto, przypadające poza dwoma dniami w tygodniu wolnymi od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny od pracy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 3, ze 100 % dodatkiem.

11 Godziny a zwolnienie lekarskie
Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt. 2 Karty Nauczyciela Godziny a zwolnienie lekarskie Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2009 Nr 1, poz.1): Art. 5.2. Od dnia 1 września 2009 r. do dnia 31 sierpnia 2010 r. wymiar zajęć, o którym mowa w ust. 1, ulega obniżeniu o 1 godzinę za każdy tydzień niezdolności nauczyciela do pracy, w półrocznym okresie rozliczeniowym. Stanowisko MEN (było) - W przypadku usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela, która trwa mniej niż tydzień - z uwagi na fakt, iż nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy - za tydzień usprawiedliwionej nieobecności z powodu niezdolności do pracy trzeba rozumieć pięć dni roboczych. W rozliczeniu półrocznym należy sumować takie nieobecności i za każde pięć dni obniżać wymiar godzin.

12 Czy tzw. godziny karciane można dzielić lub komasować?
Realizacja godzin wynikających z Art. 42 ust.2 pkt. 2 Karty Nauczyciela Czy tzw. godziny karciane można dzielić lub komasować? Tak – do tego wystarczy zgoda dyrektora. Wszystko oczywiście należy zaplanować i dokumentować ich realizację.

13 „Najczęściej w nowych sytuacjach szukamy argumentów na to, by czegoś nie robić lub wskazujemy argumenty na to, że się tego nie da zrobić. Mało kto zastanawia się nad tym, co zrobić, by było dobrze.” „Najczęściej w nowych sytuacjach szukamy argumentów na to, by czegoś nie robić lub wskazujemy argumenty na to, że się tego nie da zrobić. Mało kto zastanawia się nad tym, co zrobić, by było dobrze. Nauczyciele dotąd robili coś po lekcjach z uczniami, to niech to dalej robią, ale teraz niech udokumentują i po kłopocie.” Dziękuję za uwagę