WYKORZYSTANIE WIEDZY W SPOŁECZEŃSTWIE

Prezentacja na temat: "WYKORZYSTANIE WIEDZY W SPOŁECZEŃSTWIE"— Zapis prezentacji:

1 WYKORZYSTANIE WIEDZY W SPOŁECZEŃSTWIE
FIEDRICH AUGUST VON HAYEK

2 Friedrich von Hayek Żył w latach 1899-1992
ekonomista, filozof polityki i prawa laureat nagrody Nobla z roku

3 GŁÓWNE DZIEŁA „Ceny i produkcja” (1931)
„Teoria pieniężna a cykl gospodarczy” (1933) „Czysta teoria kapitału” (1942) „Droga do zniewolenia” (1944) „Błędy socjalizmu” (1988)

4 Ekonomiczny problem społeczeństwa wg Hayeka
dotyczy wykorzystania wiedzy rozproszonej pomiędzy miliony członków społeczeństwa, używających jej do swoich indywidualnych celów; polega na trudności w „szybkiej adaptacji do zmian zachodzących w konkretnych okolicznościach czasu i miejsca”

5 Czy wiedzę można zagregować?
wiedza nie występuje w postaci „skoncentrowanej, lecz wyłącznie w formie rozproszonych okruchów”; podział wiedzy i jej „rozproszona” forma uniemożliwia skupienie władzy w ręku jednej osoby - Hayek przeciwnikiem centralnego planowania;

6 I JEJ WZGLĘDNE ZNACZENIE
TYPY WIEDZY - wiedza naukowa - wiedza o konkretnych okolicznościach danego miejsca i czasu I JEJ WZGLĘDNE ZNACZENIE Zakłada się, że wiedza naukowa jest sumą wszelkiej wiedzy. Zapomina się o tym jak silne znaczenie ma ta druga z wymienionych.

7 Wiedza o konkretnych okolicznościach miejsca i czasu
-Nie jest dostępna dla innych ludzi. -Dzięki niej jednostka ma przewagę. -Traktowana z pogardą. (gdyż osoba, która uzyskała dzięki niej lepsze wyniki od tej z wiedzą teoretyczną wzbudza podejrzenia) -Nie jest wiedzą „daną” ani też powszechnie dostępną. -Problemy ekonomiczne pojawiają się zawsze w konsekwencji zmiany, gdyż tylko wtedy zachodzi potrzeba sporządzenia nowego planu. Wtedy wiedza o okolicznościach odgrywa kluczową rolę.

8 DECENTRALIZACJA Centralny planista nie jest w stanie uwzględniać w swym planowaniu okoliczności czasu i miejsca gdyż wiedza o nich nie jest statyczna. Tylko decentralizacja pozwala na wykorzystanie wiedzy posiadanej przez konkretnego człowieka.

9 System cen rozwiązaniem problemu.
W przypadku zmiany przypisanie każdemu rodzajowi ograniczonych zasobów wskaźnika numerycznego(wartości) odzwierciedla ZNACZENIE danej rzeczy z punktu widzenia całej struktury środków i celów. System cen jest mechanizmem przekazywania informacji koordynującym odrębne działania różnych ludzi, gdzie wiedza jest rozproszona pomiędzy nich.

10 Cechy systemu cen: oszczędny w wykorzystaniu wiedzy;
„urządzenie” do rejestracji zmian; „system telekomunikacji”;

11 wniosek: należy „uwolnić się od potrzeby świadomej kontroli systemu”
Cechy systemu cen cd: nie jest wynikiem ludzkiego projektu, lecz ludzkiego działania; „kierujący się nim ludzie zwykle nie wiedzą, dlaczego robią to, co robią”. wniosek: należy „uwolnić się od potrzeby świadomej kontroli systemu”

12 Szersze ujęcie problemu:
język, prawo, rynek, pieniądz: zjawiska powstające samoczynnie; wzory, symbole, reguły: korzystamy z nich „bez myślenia o nich”; teoria „spontanicznego rozwoju”; system cen: przykładem zjawiska powstałego bez ludzkiego projektu, który umożliwił: -podział pracy; -skoordynowane wykorzystanie zasobów

13 Odmienne poglądy Hayeka i Schumpetera wobec pojęcia „dane”
„konsumenci wyceniając dobra konsumpcyjne,(...) wyceniają również środki produkcji użyte do wytworzenia tych dóbr” (Schumpeter); Hayek podważa pogląd Schumpetera, ponieważ: - wszystkie istotne fakty nie są nigdy dane jednemu umysłowi; - warunki podaży ważne są przy ustaleniu wartości czynników produkcji.

14 W jaki system prawny powinno być wyposażone społeczeństwo?
założenie: wiedza ludzka rozproszona i jednostkowo ograniczona; system liberalny: większa możliwość odniesienia sukcesu; system centralnie planowany: nie potrafi poradzić sobie z wiedzą rozproszoną.