Warunkowe umorzenie postępowania

Prezentacja na temat: "Warunkowe umorzenie postępowania"— Zapis prezentacji:

1 Warunkowe umorzenie postępowania

2 Warunkowe umorzenie postępowania
Polega na odstąpieniu od skazania i wymierzenia kary sprawcy uznanego za winnego popełnienia przestępstwa (brak wyroku skazującego) i zastosowaniu środków probacyjnych Sprawca, wobec którego zastosowano warunkowe umorzenie postępowania, uważany jest za osobę niekaraną (o ile nie zostanie podjęte warunkowo umorzone postępowanie, w którym zostanie wyrok skazujący) Zawsze fakultatywnie Tylko sąd może orzec warunkowe umorzenie postępowania O warunkowym umorzeniu postępowania rozstrzyga sąd wyrokiem (na posiedzeniu) Instytucja wprowadzona do Kodeksu karnego z 1969r. Nie można warunkowo umorzyć postępowania, jeśli sprawa czynu się temu sprzeciwia

3 Uzasadnienie rządowego projektu KK:
„Warunkowe umorzenie jest w gruncie rzeczy warunkowym (na próbę) zwolnieniem od ponoszenia przez sprawcę kary, a oznacza w istocie kontrolowaną wolność. Stopień kontroli zależy od tego, czy orzeczono dozór, oraz od rodzaju zastosowanych obowiązków probacyjnych. Negatywny wynik próby otwiera możliwość orzeczenia racjonalnej kary lub środka karnego z uwzględnieniem zachowania się sprawcy po orzeczeniu o warunkowym umorzeniu. Stanowi to istotną zaletę tego środka polityki kryminalnej, zbliżając go do znanej instytucji probation. Tych zalet jest więcej. Odpada bowiem potrzeba prowadzenia rozprawy głównej, orzeczenie o warunkowym umorzeniu - nie stanowiąc skazania, nie stygmatyzuje sprawcy, okres kontrolowanej wolności jest stosunkowo krótki (od 1 do 2 lat), a negatywny wynik próby podlega ocenie sądu, który może zrezygnować z podjęcia i prowadzenia postępowania karnego, chyba że sprawca w okresie próby popełnił umyślne przestępstwo, za które został prawomocnie skazany (art. 68)”

4 Przesłanki warunkowego umorzenia postępowania
Obecnie Nowelizacja stopień winy i społecznej szkodliwości nie jest znaczny; zarzucany czyn jest zagrożony karą nieprzekraczającą 3 lat pozbawienia wolności (w przypadku gdy pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, sprawca naprawił szkodę lub uzgodnił z pokrzywdzonym sposób jej naprawienia istnieje możliwość zastosowania warunkowego umorzenia postępowania w stosunku do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności); niekaralność sprawcy za przestępstwo umyśle; pozytywna prognoza kryminologiczna – postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że mimo umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni przestępstwa; brak wątpliwości co do okoliczności popełnienia przestępstwa. Stopień winy i społecznej szkodliwości nie jest znaczny; Zarzucany czas zagrożony jest karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności; Niekaralność sprawy za przestępstwo umyślne; pozytywna prognoza kryminologiczna – postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że mimo umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni przestępstwa Brak wątpliwości co do okoliczności popełnienia przestępstwa

5 Okres próby Okres próby wynosi: Obecnie: Nowelizacja: od roku do 2 lat od roku do 3 lat Biegnie on od uprawomocnienia się orzeczenia. Okres próby pełni dwie funkcje: - oddziaływanie wychowawcze na sprawcę przestępstwa; - weryfikacja prognozy kryminologicznej Zachowanie skazanego w okresie próby może prowadzić do ewentualnego podjęcia umorzonego postępowania.

6 Obowiązki Zgodnie z art. 67 § 2 kk sąd może w okresie próby oddać sprawcę pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym. Czas i sposób wykonywania nałożonych obowiązków sąd określa po wysłuchaniu skazanego. Nałożenie na sprawcę obowiązku poddania się leczeniu (odwykowemu, rehabilitacyjnego) albo oddziaływaniom terapeutycznym wymaga zgody sprawcy. Nałożenie na sprawcę obowiązku poddania się terapii uzależnień lub poddania się terapii (w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji) wymaga zgody sprawcy. W okresie próby sąd ma również możliwość ustanawiania, rozszerzania lub zmiany nałożonych na sprawcę obowiązków. Może on także zwolnić od wykonywania nałożonych obowiązków (z wyjątkiem przeproszenia pokrzywdzonego), jak również oddać sprawcę pod dozór lub zwolnić go od dozoru. Zwolnienie od dozoru może nastąpić również w sytuacji, gdy sprawowanie dozoru jest niemożliwe lub znacznie utrudnione z przyczyn niezawinionych przez sprawcę W przypadku gdy sprawca został oddany pod dozór lub zobowiązany do wykonywania obowiązków w okresie próby, wniosek o określenie czasu i sposobu wykonania nałożonych obowiązków może złożyć również sądowy kurator zawodowy, a także osoba godna zaufania lub przedstawiciel stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie demoralizacji lub pomocy skazanym

7 Obowiązki obligatoryjne
Obecnie Nowelizacja Naprawnienie szkody w całości lub w części Naprawienie szkody w całości lub w części W miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę Zamiast ww. obowiązków sąd orzeka nawiązkę

8 Obowiązki fakultatywne
Obecnie Nowelizacja - informowanie sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby; - przeproszenie pokrzywdzonego; - wykonywanie ciążącego na sprawcy obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby; - powstrzymywanie się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających; - poddanie się leczeniu, w szczególności odwykowemu lub rehabilitacyjnemu albo oddziaływaniom terapeutycznym; - uczestnictwo w oddziaływaniach korekcyjno – edukacyjnych; - powstrzymywanie się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób; - opuszczenie lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym. - informowanie sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby; - przeproszenie pokrzywdzonego; - wykonywanie ciążącego na sprawcy obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby; - powstrzymywanie się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających; - poddanie się terapii uzależnień; - poddanie się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji; - uczestnictwo w oddziaływaniach korekcyjno – edukacyjnych; - powstrzymywanie się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób; - opuszczenie lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.

9 Dodatkowe obowiązki Obecnie Nowelizacja
świadczenie pieniężne (art. 39 pkt 7); zakaz prowadzenia pojazdów do lat 2; nawiązka. świadczenie pieniężne (art. 39 pkt 7); zakaz prowadzenia pojazdów do lat 2; *Mimo, iż dolegliwości te mają swoje odpowiedniki w postaci środków karnych, należy traktować je jedynie jako obowiązki probacyjne, gdyż nie doszło do skazania sprawcy (co uniemożliwia orzeczenie ich jako środki karne).

10 Posiedzenie w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania
W razie spełnienia przesłanek uzasadniających warunkowe umorzenie postępowania, prokurator może zamiast aktu oskarżenia sporządzić i skierować do sądu wniosek o takie umorzenie W posiedzeniu wziąć udział mogą: prokurator, oskarżony i pokrzywdzony Jeśli ze względu na możliwość porozumienia się oskarżonego z pokrzywdzonym w kwestii naprawiania szkody lub zadośćuczynienia, sąd może odroczy posiedzenie, wyznaczając stronom odpowiedni termin. Na wspólny wniosek oskarżonego i pokrzywdzonego, uzasadniony potrzebą dokonania uzgodnień sąd obligatoryjnie zarządza stosowną przerwę lub odracza posiedzenie. Orzekając o warunkowym umorzeniu sąd bierze pod uwagę wyniki takiego porozumienia.

11 Wyrok w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania
Należy dokładnie określić: - czyn zarzucany oskarżonemu, - przepis ustawy karnej, pod który czyn podpada, - okres próby - nałożone na sprawcę obowiązki oraz sposób i termin ich wykonania - dozór kuratora, osoby godnej zaufania albo odpowiedniej instytucji lub organizacji społecznej – o ile uzna to za celowe Doręcza się do również pokrzywdzonemu

12 Wykonywanie warunkowego umorzenia postępowania
Właściwy jest sąd, który w danej sprawie orzekał w pierwszej instancji, z tym jednak zastrzeżeniem, że w stosunku do osoby oddanej pod dozór, w kwestiach tego środka oraz obowiązków związanych z okresem próby, właściwy jest sąd rejonowy, w okręgu którego dozór jest lub ma być wykonywany W stosunku do sprawy, który nie został oddany pod dozór lub zobowiązany do wykonania obowiązków związanych z okresem próby, sąd może zarządzić zebranie informacji dotyczących jego osoby

13 Przesłanki podjęcia warunkowo umorzonego postępowania
Obligatoryjne Fakultatywne Sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności, gdy popełnił inne niż określone w art. 68 § 1 kk przestępstwo, uchyla się od dozoru, wykonania nałożonego na niego obowiązku lub orzeczonego środka karnego (po nowelizacji również środka kompensacyjnego lub przepadku) albo nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym ugody (art. 68 § 2 kk) Sprawca po wydaniu orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania, lecz przed jego uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy w tym czasie popełnia przestępstwo (art. 68 § 3 kk) Sprawca w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które został prawomocnie skazany (art. 68 § 1 kk) Sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności, gdy popełnił inne niż określone wyżej przestępstwo, uchyla się od dozoru, wykonania nałożonego na niego obowiązku lub orzeczonego środka karnego albo nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym ugody mimo uprzedniego udzielenia mu pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego chyba, że przemawiają przeciwko temu szczególne względy (art. 68 § 2a kk) – przesłanka względnie obligatoryjna

14 Podjęcie warunkowo umorzonego postępowania
O podjęciu warunkowo umorzonego postpowania sąd orzeka na wniosek oskarżyciela, pokrzywdzonego lub sądowego kuratora zawodowego albo z urzędu Właściwość sądu: sąd pierwszej instancji właściwy do rozpoznania sprawy (art. 550 § 1 kpk) W posiedzeniu ma prawo wziąć udział prokurator, oskarżony i jego obrońca oraz pokrzywdzony i jego pełnomocnik W razie podjęcia warunkowo umorzonego postępowania, sprawa toczy się na nowo na zasadach ogólnych Po upływie 6 miesięcy od zakończenia próby nie można podjąć warunkowo umorzonego postępowania Na postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania oraz w kwestii podjęcia postępowania przysługuje zażalenie

15 Warunkowe zawieszenie wykonania kary

16 Warunkowe zawieszenie wykonania kary
Polega na wstrzymaniu wykonania orzeczonej kary (grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności) na okres próby Nowelizacja przewiduje możliwość zawieszenia tylko kary pozbawienia wolności Orzekane wyłączenie przez sądy Decyzja o warunkowym zawieszeniu wykonania kary jest integralną częścią wyroku Jest to szczególny środek prawnokarny (nie jest odrębną karą!) Instytucja wprowadzona do Kodeksu karnego z 1969r.

17 Uzasadnienie rządowego projektu KK:
„Groźba wykonania kary pełni w tych warunkach funkcję motywującą skazanego do powstrzymania się od popełnienia przestępstwa i przestrzegania porządku prawnego. Jest z jednej strony wystawieniem skazanego na próbę w celu sprawdzenia pozytywnej prognozy, z drugiej rodzajem gwarancji, że rezygnacja z wykonania kary nie była błędem ze strony sądu. Tak ukształtowany środek może spełniać cele indywidualno-prewencyjne, do pewnego stopnia także cele związane ze społecznym oddziaływaniem kary.”

18 Przesłanki warunkowego zawieszenia wykonania kary
Obecnie Nowelizacja Warunkowe zawieszenie może dotyczyć wyłącznie orzeczonej: - kary grzywny - kary ograniczenia wolności - kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 2 lat Warunkowe zawieszenie może dotyczyć wyłącznie orzeczonej kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 1 roku Podstawową przesłanką warunkowego zawieszenia kary jest istnienie pozytywnej prognozy kryminologicznej, czyli przeświadczenia sądu, iż mimo niewykonania kary skazany będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni on ponownie przestępstwa. Przy zawieszeniu wykonania kary sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary jeśli jest to wystarczające do osiągnięcia wobec sprawcy celów kary (chodzi tu głównie o cele indywidualno-prewencyjne – wychowawcze i zabezpieczające)

19 Przesłanki negatywne zawieszenia wykonania kary
Co do zasady nie stosuje się zawieszenia wykonania kary w stosunku do wielokrotnych recydywistów (tzw. multirecydywistów), chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami (art. 69 § 3 kk)* Nowelizacja nie przewiduje takiej przesłanki. Zawieszenia kary ograniczenia wolności lub kary grzywny nie stosuje się wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim (art. 69 § 4 kk zd. pierwsze) Nowelizacja nie przewiduje takiej przesłanki (brak możliwości zawieszenia innych kar niż kary pozbawienia wolności) Zawieszenie kary pozbawienia wolności w stosunku do sprawcy występku o charakterze chuligańskim lub sprawcy przestępstwa określonego w art. 178a § 4 kk może nastąpić jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach (art. 69 § 4 kk in fine) * Tak samo należy traktować osoby, które uczyniły sobie z popełnienia przestępstwa stałe źródło dochodów lub które popełniły przestępstwo działając w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnienie przestępstwa albo które są sprawcami przestępstwa o charakterze terrorystycznym.

20 Dodatkowe możliwości zawieszenia wykonania kary
Art. 60 § 3 – sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary w stosunku do sprawcy współdziałającego z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, jeżeli ujawni on wobec organu ścigania informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia Art. 60 § 4 – sąd na wniosek prokuratora może warunkowo zawiesić wykonanie kary w stosunku do sprawcy przestępstwa, który niezależnie od wyjaśnień złożonych w swojej sprawie, ujawnił przed organami ścigania i przedstawił istotne okoliczności, nieznane dotychczas temu organowi, przestępstwa zagrożonego karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności Art. 152 § 1 kkw – jeżeli odroczenie wykonania kary nieprzekraczającej 2 lat pozbawienia wolności trwało przez okres co najmniej jednego roku, sąd może warunkowo zawiesić wykonanie tej kary stosując przy tym zasady ogólne Po nowelizacji kara, o której mowa wyżej nie będzie mogła przekroczyć roku pozbawienia wolności

21 Art. 335 w zw. z 343 §2 pkt 2 kpk (tzw. tryb konsensualny) – uwzględniając wniosek prokuratora o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kary za występek zagrożony karą nieprzekraczającą 10 lat pozbawienia wolności bez przeprowadzenia rozprawy (jeżeli okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, a postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte) sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary. Orzeczona kara nie może jednak przekroczyć 5 lat pozbawienia wolności. Nowelizacja nie przewiduje możliwości zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary jako dodatkowej możliwości skorzystania z tego środka probacyjnego. W tym trybie możliwe będzie jedynie warunkowe zawieszenie wykonania kary na podstawie ogólnych przepisów (zgodnie bowiem ze znowelizowanym art. 355 § 2 kpk jeśli okoliczności popełnienia przestępstwa i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości, a oświadczenia dowodowe złożone przez oskarżonego nie są sprzeczne z dokonanymi ustaleniami, prokurator może dołączyć do aktu oskarżenia wniosek o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za dany występek [w tym również możliwości skorzystania z warunkowego zawieszenia wykonania kary, pod warunkiem, że spełnione zostaną przesłanki ogólne], o ile uwzględnia to prawnie chronione interesy pokrzywdzonego).

22 Wykonywanie warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności
Właściwy jest sąd, który w danej sprawie orzekał w pierwszej instancji, z tym jednak zastrzeżeniem, że w stosunku do osoby oddanej pod dozór, w kwestiach tego środka oraz obowiązków związanych z okresem próby, właściwy jest sąd rejonowy, w okręgu którego dozór jest lub ma być wykonywany W stosunku do sprawy, który nie został oddany pod dozór lub zobowiązany do wykonania obowiązków związanych z okresem próby, sąd może zarządzić zebranie informacji dotyczących jego osoby

23 Odmiany warunkowego zawieszenia wykonania kary
Proste Probacyjne Bez dodatkowych obowiązków i dozoru Połączone z dodatkowymi obowiązkami lub dozorem

24 Połączone z dodatkowymi obowiązkami lub dozorem
W przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności sąd może orzec grzywnę w wysokości odpowiednio do 270 i do 135 stawek dziennych, jeżeli jej wymierzenie na innej podstawie nie jest możliwe (art. 71 § 1 kk) Nowelizacja znosi granice kary grzywny orzekanej w tym trybie. Można ją orzec jeśli jej wymierzenie obok kary pozbawiania wolności nie jest możliwe na innej podstawie Jest to grzywna samoistna W razie zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności grzywna orzeczona na podstawie art. 71 § 1 kk nie podlega wykonaniu. W sytuacji uiszczenia grzywny wykonanie kary bezwzględnej ulega skróceniu według następujących zasad: Obecnie: Nowelizacja 1 dzień kary pozbawienia wolności = 2 stawki dzienne o okres odpowiadający połowie liczby 1 dzień kary ograniczenia wolności = 1 stawka dzienna uiszczonych stawek dziennych grzywny Z zaokrągleniem grzywny w górę do pełnego dnia

25 Katalog obowiązków jest otwarty
Obowiązki Obecnie Nowelizacja Orzeczenie obowiązków jest fakultatywne Sąd może również zobowiązać skazanego do naprawnienia szkody w całości lub w części. Nie dotyczy to sytuacji, gdy orzeka w środek karny podlagający na obowiązku naprawnienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo na uiszczeniu świadczenia pieniężnego Orzeczenie przynajmniej jednego z obowiązków jest obligatoryjne, jednak w wypadku, kiedy sąd orzeka środek karny, jego (ich) orzeczenie jest fakultatywne Sąd może orzec świadczenie pieniężne, o którym mowa w art. 39 pkt 7 albo zobowiązać skazanego do naprawnienia wyrządzonej przestępstwem szkody w całości albo w części. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy orzekł środek kompensacyjny Katalog obowiązków jest otwarty

26 Obecnie Nowelizacja informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby przeproszenia pokrzywdzonego; wykonywania ciążącego na sprawcy obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby; wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu powstrzymywania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających; poddania się leczeniu, w szczególności odwykowemu lub rehabilitacyjnemu albo oddziaływaniom terapeutycznym (wymagana jest zgodna skazanego); uczestnictwo w oddziaływaniach korekcyjno – edukacyjnych; powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach; powstrzymywania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób; opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym; innego stosownego postępowania, jeśli może zapobiec to popełnieniu ponownego przestępstwa. informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby przeproszenia pokrzywdzonego; wykonywania ciążącego na sprawcy obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby; wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu powstrzymywania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających; poddanie się terapii uzależnień (zgoda skazanego); poddanie się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji (zgoda skazanego); uczestnictwo w oddziaływaniach korekcyjno – edukacyjnych; powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach; powstrzymywania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób; opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym; Innego stosownego postępowania, jeśli może zapobiec to popełnieniu ponownego przestępstwa

27 Dozór W okresie próby sąd może również oddać skazanego pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym. Wobec młodocianego, który popełnił przestępstwo umyślne, recydywisty wielokrotnego, osoby z art. 65 kk oraz sprawcy przestępstwa popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych dozór jest obowiązkowy. Ustawodawca rozciągnął ten obowiązek również na sprawcę, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej

28 Obowiązki oraz dozór Czas i sposób wykonania nałożonych obowiązków określa sąd po wysłuchaniu skazanego. Ustawodawca przewidział również możliwość modyfikacji w zakresie obowiązków i dozoru: Art. 74 § 2 Jeżeli względy wychowawcze za tym przemawiają, sąd, wobec skazanego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, może w okresie próby ustanawiać, rozszerzać lub zmieniać obowiązki wymienione w art. 72 § 1 pkt 3-8 albo od wykonania nałożonych obowiązków zwolnić, z wyjątkiem obowiązku wymienionego w art. 72 § 2, jak również oddać skazanego pod dozór albo od dozoru zwolnić Obowiązki sąd może nałożyć oraz modyfikować także w stosunku do sprawcy skazanego na karę ograniczenia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania. Po wejściu w życie nowelizacji nie będzie już takiej potrzeby (brak możliwości zawieszenia tychże kar) Zwolnienie od dozoru będzie mogło nastąpić również wtedy, gdy jego sprawowanie będzie niemożliwe albo znacznie utrudnione z przyczyn niezawinionych przez skazanego

29 Okres próby Obecnie: Nowelizacja: Od roku do 3 lat Od 2 do 5 lat
Okres próby biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia Okres próby nie może ulec zmianie Jest on zróżnicowany podmiotowo i przedmiotowo: Obecnie: Nowelizacja: Warunkowe zawieszenie kary pozbawienia wolności Od 2 do 5 lat Warunkowe zawieszenie kary grzywny Warunkowe zawieszenie kary ograniczenia wolności Od roku do 3 lat Sprawca młodociany Recydywista wielokrotny Sprawca, o którym mowa w art. 65 kk Od 3 do 5 lat Warunkowe zawieszenie kary w trybie konsensualnym (art. 343 § 2 pkt 2 kpk) Tzw. mały świadek koronny (art. 60 § 5 kk) Od 2 do 10 lat Warunkowe zawieszenie kary pozbawienia wolności Od roku do 3 lat Sprawca młodociany Sprawca przestępstwa popełnionego z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej Od 2 do 5 lat Tzw. mały świadek koronny (art. 60 § 5 kk) Od roku do 10 lat

30 Skutki przebiegu okresu próby
Próba udana Próba nieudana W czasie próby ani w ciągu 6 miesięcy po zakończeniu okresu próby nie nastąpiło zarządzenie wykonania zawieszonej kary W razie pozytywnego przebiegu próby skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby* * W stosunku do skazanego, wobec którego orzeczono grzywnę lub środek karny, skazanie nie może nastąpić przed wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem wykonania grzywny lub środka karnego (nie dotyczy to obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę), a po nowelizacji również przepadku lub środka kompensacyjnego W czasie próby lub w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby nastąpiło zarządzenie wykonania zawieszonej kary Dodatnia prognoza kryminologiczna okazała się nietrafna Zarządzenie wykonania kary może nastąpić na podstawie obligatoryjnych lub fakultatywnych przesłanek

31 Przesłanki zarządzenia wykonania zawieszonej kary
Obligatoryjne Fakultatywne Skazany w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które został orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności (art. 75 § 1 kk) Skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą, rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkującej wspólnie ze sprawcą (art. 75 § 1a kk) Skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności, gdy popełnił inne niż określone wyżej przestępstwo, uchyla się od uiszczenia grzywny, dozoru, wykonania nałożonych na niego obowiązków lub orzeczonych środków karnych mimo uprzedniego udzielenia mu pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego chyba, że przemawiają przeciwko temu szczególne względy (art. 75 § 2a kk) – przesłanka względnie obligatoryjna Skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności, gdy popełnił inne niż określone w art. 75 § 1 kk przestępstwo, uchyla się od uiszczenia grzywny, dozoru, wykonania nałożonych na niego obowiązków lub orzeczonych środków karnych (art. 75 § 2 kk) po nowelizacji również środków kompensacyjnych lub przepadku Skazany po wydaniu wyroku, lecz przed jego uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności gdy w tym czasie popełnił przestępstwo (art. 75 § 3 kk)

32 Zarządzenie wykonania zawieszonej kary
Nie może nastąpić później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby (termin ten nie może zostać przedłużony) Podstawa zarządzenia wykonania kary musi wystąpić w okresie próby albo jeszcze przed rozpoczęciem biegu okresu próby, ale po wydaniu wyroku nieprawomocnego Zarządzenie wykonania kary ma formę postanowienia, które staje się wykonalne z chwilą uprawomocnienia Zgodnie z nowelizacją zarządzając wykonanie kary w oparciu o przesłanki, o których mowa w art. 75 § 2 i 3 kk, sąd może skrócić orzeczoną karę, nie więcej jednak niż o połowę. Uwzględnia przy tym dotychczasowy przebieg próby, a w szczególności wykonanie nałożonych na niego obowiązków. Przed wydaniem postanowienia w tym przedmiocie sąd ma obowiązek wysłuchania skazanego oraz sądowego kuratora zawodowego, o ile jest to możliwe W posiedzeniu w przedmiocie zarządzenia wykonania kary ma prawo wziąć udział prokurator, skazany oraz jego obrońca (a gdy skazany został oddany pod dozór lub zobowiązany do wykonywania obowiązków związanych z okresem próby, również sądowy kurator zawodowy, osoba godna zaufania lub przedstawiciel stosownego stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej) Postanowienie o zarządzeniu kary wydane na podstawie art. 75 § 2 i 3 kk staje się wykonalne z chwilą uprawomocnienia Na postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania kary oraz jej skróceniu przysługuje zażalenie

33 „Zastępcze formy zarządzenia wykonania kary”
Zawsze fakultatywnie Sąd zamiast zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności może zamienić ją na: 1) karę ograniczenia wolności w formie nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, przyjmując, że: 1 dzień kary pozbawienia wolności = 2 dni kary ograniczenia wolności 2) grzywnę, przyjmując, że: 1 dzień kary pozbawienia wolności = 2 stawki dzienne grzywny * przy czym góra granica wynosi: 2 lata dla kary ograniczenia wolności stawek dziennych dla kary grzywny Zamiana ta dotyczy pierwszej z przesłanek fakultatywnych zarządzenia wykonania kary (art. 75 § 1 i 2 kk) Skorzystanie z tej instytucji związane jest z przekonaniem sądu, że cele kary zostaną osiągnięte

34 Przy zamianie sąd w miarę możliwości wysłuchuje skazanego
Zamiana kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania nie zwalnia skazanego z wykonania orzeczonych względem niego środków karnych, przepadku, środków kompensacyjnych lub środków zabezpieczających (nawet choćby następnie orzeczono względem niego karę łączną) Nie można stosować tego mechanizmu w stosunku do skazanego, który mimo nałożenia na niego obowiązku opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, uiszczenia świadczenia pieniężnego lub naprawienia szkody w całości lub w części, nie wykonał tego obowiązku Zamiany kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania nie stosuje się również do sytuacji, w której została ona orzeczona na podstawie art. 60 § 5 lub 60a kk

35 Uchylanie się od wykonania „form zastępczych”
W przypadku uchylania się przez skazanego od wykonywania kary ograniczenia wolności, uiszczenia kary grzywny, wykonania nałożonych na niego obowiązków lub orzeczonych środków karnych, przepadku lub środków zabezpieczających, sąd obligatoryjnie uchyla zamianę i zarządza wykonanie kary pozbawienia wolności W takiej sytuacji na poczet zarządzonej kary pozbawienia wolności zalicza się dotychczasowo wykonaną karę grzywny albo karę ograniczenia wolności przyjmując, że: 1 dzień kary pozbawienia wolności = 2 dniom kary ograniczenia wolności 1 dzień kary pozbawienia wolności = 2 stawki dzienne grzywny

36 Zatarcie skazania Skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od pozytywnego zakończenia okresu próby (o ile w tym czasie nie zarządzono wykonania kary) Sprawca powraca do statusu osoby niekaranej za przestępstwo