Pobierz prezentację
1
WŁAŚCIWOŚCI PÓŁPRZEWODNIKÓW
Struktura kryształu krzemu i tetraedr koordynacyjny utworzony przez najbliższych sąsiadów każdego jonu Si+4 (a=108o29') Model planarny periodycznej struktury półprzewodnika
2
Krzem w grupie węglowców [1,2,3]
Tablica 1.1. Krzem w grupie węglowców [1,2,3] Krzem w grupie węglowców Element Parametr C Si Ge Sn Pb grafit diament masa atomowa 28,09 72,60 118,70 207,21 liczba atomowa 6 14 32 50 82 ilość elektronów na ostatniej powłoce 4 wartościowość +4 +2, +4 gęstość atom. [#/cm3] 5,0x1022 4,4x1022 stała sieci [nm] w 300K 0,337 0,3567 0,54308 0,56575 0,64892 (szara) 4,95 odl. m. jonami [nm] 0,142 0,154 0,235 0,244 0,28(szara) 0,350 gęstość [g/cm3] 2,25 3,52 2,32 5,323 5,8(a-szara) 7,3(b-biała) 11,34 rezystywność [m] 8.10-6 1012 2.103 0,4 1,2.10-7(sz) 2,1.10-7 dylatacja [ppm/K] 1-6 0,8 2,6 5,8 26,7 29 przew. cieplna [W/mK] 300 2000 150 60,6 65 38 temp. topnienia [oC] - >3550 1420 937 231 327 temp.[oC] prężności par 10-1 mbar 2520 1830 1580 1390 832
3
Tworzenie się pasm energetycznych po zbliżeniu jonów na odległość stałej sieci a oraz położenie poziomu EC (zwykle pustego w półprzewodnikach w T=0 K) i poziomu EV zapełnionego elektronami w T=0 K W półprzewodnikach (i dielektrykach) istnieje pomiędzy pasmem walencyjnym o największej energii EV a pasmem przewodnictwa o najmniejszej energii EC zakres energii wzbronionej dla elektronów walencyjnych – przerwa energetyczna
4
Generacja pary elektron-dziura
Minimalny poziom energetyczny EC jest energią potencjalną elektronów w paśmie przewodnictwa; każdy nadmiar ponad EC jest energią kinetyczną w całkowitej energii E prawie swobodnie przemieszczającego się elektronu w przestrzeniach międzywęzłowych sieci krystalicznej półprzewodnika gdzie: tzw. masa efektywna elektronu, czyli masa, która uwzględnia także oddziaływanie periodycznego pola sieci krystalicznej na elektron, vth - średnia prędkość termiczna elektronu. Generacja pary elektron-dziura w strukturze wiązań walencyjnych półprzewodnika
5
Prawdopodobieństwo obsady dozwolonego kwantowymi prawami wyboru stanu o energii E przez elektron w półprzewodniku o temperaturze T jest wyrażone funkcją Fermiego-Diraca gdzie: EF –poziom Fermiego, hipotetyczny stan energetyczny odniesienia, w którym prawdopodobieństwo znalezienia elektronu wynosi fn(EF,T)=0,5, k - stała Boltzmanna: k=8, eV/K. Funkcje Fermiego-Diraca dla elektronów fn(E) i dziur fp(E) w różnych temperaturach
6
1.2. PÓŁPRZEWODNIKI DOMIESZKOWANE
8
SZUMY W PÓŁPRZEWODNIKACH
W półprzewodnikach występują cztery podstawowe mechanizmy szumów, które powodują, że prądy i napięcia fluktuują w sposób przypadkowy wokół wartości średniej. 1. Szumy cieplne (thermal noise), szumy śrutowe (shot noise), szumy generacyjno-rekombinacyjne (G-R noise) i szumy migotania (flickier noise – albo szum typu 1/f). Szumy cieplne powstają na skutek oddziaływań drgań cieplnych sieci krystalicznej półprzewodnika w temperaturze T>0 na nośniki ładunku. Ich ruch cieplny z kolei wywołuje chaotyczne zmiany napięcia un,th(t) lub prądu in,th(t) fluktuujące wokół wartości średnich lub , obserwowane pomiędzy zewnętrznymi elektrodami próbki półprzewodnika o rezystancji R.
9
2. Szum śrutowy występuje przy przepływie prądu przez barierę potencjału w aktywnych przyrządach półprzewodnikowych i jest efektem mikroskopowej, dyskretnej natury prądu: I=Nq/t - jako strumienia skończonej liczby N nośników o ładunku q. Średnia kwadratowa wartość szumu śrutowego zgodnie z teorią Schottky'ego wynosi ) gdzie I0 - wartość średnia prądu, B=Df - przedział częstotliwości, w którym mierzony jest szum. 3. Szum generacyjno-rekombinacyjny (szumy G-R), który powstaje przy fluktuacjach prędkości generacji, rekombinacji i pułapkowania nośników ładunku. Prąd szumów G-R zależy od średniego czasu życia nośników ładunku; generowanych elektronów w paśmie przewodnictwa tn Po przyłożeniu pola elektrycznego także w półprzewodnikach pojawia się 4. Szum migotania. Źródło prądowe tych szumów zapisywane jest w postaci gdzie: a2, b=0,8...1,4. Szum migotania jest głównym szumem obserwowanym poniżej 10 kHz i malejącym z częstotliwością. Jest związany z prądami upływności przez stany powierzchniowe, które przechwytują część nośników. Stała czasowa przebywania nośników w pułapkach może być dostatecznie długa. Przy bardzo niskich częstotliwościach szumy te mają charakter przypadkowych trzasków we wzmacniaczach akustycznych (tzw. popcorn noise). Niektóre efekty mogą być związane z obecnością ziaren i innych defektów krystalicznych. Szumy migotania słabo zależą od temperatury.
10
DIODY PÓŁPRZEWODNIKOWE
a) Przekrój, b) symbol graficzny diody złączowej p-n oraz c) charakterystyka prądowo-napięciowa i d) symbol diody idealnej
11
Aby ocenić przydatność diody w różnorodnych układach elektronicznych określane są jej maksymalne, dopuszczalne oraz charakterystyczne prądy i napięcia: URWM - maksymalne napięcie wsteczne, które może być wielokrotnie przykładane do diody, UR - maksymalne stałe napięcie wsteczne, URSM - maksymalne napięcie wsteczne, które niepowtarzalnie może być przyłożone do diody, IFSM - maksymalny prąd przewodzenia, UF - napięcie przewodzenia przy stałym określonym prądzie, IR - prąd wsteczny przy określonym napięciu rewersyjnym i temperaturze złącza Tj. Charakterystyka napięciowo-prądowa krzemowej diody złączowej rzeczywistej
12
IGR0 -zerowy prąd generacyjno-rekombinacyjny w obszarze
Prąd diody rzeczywistej w kierunku przewodzenia składa się głównie z dwóch prądów: rekombinacyjnego i dyfuzyjnego (3.1) gdzie: IGR0 -zerowy prąd generacyjno-rekombinacyjny w obszarze złącza p-n przy uD=uF0, I0 - prąd rewersyjny nasycenia nośników mniejszościowych przy uRuD0, rS - rezystancja szeregowa diody, UT - potencjał termiczny elektronów: UT =kT/q ( 25,8 mV w 300 K), uD-iDrS - napięcie bezpośrednio na złączu, przeciwne napięciu dyfuzyjnemu Schemat zastępczy diody rzeczywistej: a) w kierunku przewodzenia, b) w kierunku zaporowym
14
Diody impulsowe Efekty dynamiczne diody impulsowej
15
Załączenie i przełączenie diody p+-n generatorem napięciowym:
a) - napięcia na diodzie, b) - napięcia na bazie diody, c) - napięcia na złączu, d) - prąd płynący przez diodę
16
Procesy przejściowe w diodzie pracującej przy dużych impulsach prądowych:
a) - prąd płynący przez diodę, b) - napięcie na rezystancji szeregowej bazy, c) - napięcie na złączu p+-n, d) - całkowity przebieg napięcia na diodzie
17
Diody stabilizacyjne
18
Diody tunelowe
19
Model komputerowy diody (SPICE)
(3.75) gdzie: IS - prąd nasycenia w temperaturze nominalnej TNOM=27oC (IS), N - współczynnik emisji (n) - parametry komputerowe, które mają w programie wbudowaną wartość – SPICE default . Model małosygnałowy diody w SPICE/Pspice
20
Tranzystory bipolarne
Struktury n-p-n i p-n-p tranzystorów bipolarnych oraz ich symbole układowe: E - emiter, C - kolektor, B - baza
21
) Przekrój planarnego tranzystora bipolarnego n p n, ) diagram pasm
E B C bez polaryzacji qU EB = +0,6 eV b ) - CB = 10eV a c ) z polaryzacją x E B n + p n I nE nC C E C pE RG R _ _ U _ _ BE CC ) Przekrój planarnego tranzystora bipolarnego n p n, ) diagram pasm energetycznych, ) jednowymiarowy model tranzystora przy polaryzacji do pracy w układzie wzmacniającym u >0 i <0 (z zaznaczonymi strumieniami elektronów i dziur ) CO
23
Charakterystyki wyjściowe tranzystora dla konfiguracji wspólnej bazy
24
Trzy konfiguracje pracy tranzystora bipolarnego
25
Konfiguracja OE Jednowymiarowa struktura tranzystora n+-p-n
w konfiguracji OE
26
Modele Ebersa-Molla dla tranzystorów n-p-n i p-n-p
Model Ebersa-Molla Modele Ebersa-Molla dla tranzystorów n-p-n i p-n-p - prąd rewersyjny nasycenia złącza emiterowego przy zwartym (S – short) złączu kolektorowym (prąd zerowy przy = 0), - prąd rewersyjny nasycenia złącza kolektorowego przy zwartym złączu emiterowym (prąd zerowy przy = 0), nE i nC - współczynniki nieidealności (emisji) złącza, kolejno, emiterowego i kolektorowego, - stałoprądowy współczynnik wzmocnienia prądowego tranzystora w konfiguracji wspólnej bazy (OB) przy aktywnej pracy normalnej wg definicji (4.3), - stałoprądowy współczynnik wzmocnienia prądowego dla konfiguracji OB przy aktywnej pracy inwersyjnej (zwrotnej).
27
Charakterystyki wyjściowe dla konfiguracji OE
- napięcie Early’ego dla pracy inwersyjnej
28
Małosygnałowy wzmacniacz na tranzystorze bipolarnym w konfiguracji OE
a) Małosygnałowy stopień wzmacniania na tranzystorze n-p-n, b) układ polaryzacji stałoprądowej tranzystora Wyznacza sie maksymalną częstotliwość przenoszenia fT jako Zależności częstotliwościowe: a) - modułów małosygnałowych współczynników wzmocnienia b dla OE i dla OB, , b) – fazy qb, oraz c) idealny diagram wektorowy amplitud zespolonych prądów tranzystora
29
Małosygnałowe parametry użytkowe tranzystorów bipolarnych w podstawowych konfiguracjach układowych
OE OB OC Impedancja wejściowa Zwe średnia rbe mała rbe/bF duża rbe+(1+bF)() Impedancja wyjściowa bardzo duża Wzmocnienie prądowe duże bF <1 aF= bF /(1+ bF) bF+1 Wzmocnienie napięciowe Wzmocnienie mocy bardzo duże średnie Częstotliwości graniczne małe fb faF fb fb
30
Odpowiedzi tranzystora na idealny (prostokątny) impuls załączenia i przełączenia ze źródła napięciowego od UF do -UR: a) - napięcia na złączu emiterowym, b) - prądu bazy, c) - prądu kolektora z zaznaczonym ładunkiem przesterowania bazy QS d) - napięcia na tranzystorze
31
Typowe zależności współczynnika szumów tranzystora: a) od prądu emitera,
b) od napięcia na kolektorze, c) od częstotliwości
32
TRANZYSTORY POLOWE Przekroje, symbole graficzne, sposób polaryzacji oraz charakterystyki przejściowe i wyjściowe tranzystorów polowych złączowych (JFET)
33
Przekroje, symbole graficzne, sposób polaryzacji oraz charakterystyki przejściowe i wyjściowe tranzystorów polowych z izolowana bramką z kanałem zubożanym (MOSFET)
34
Przekroje, symbole graficzne, sposób polaryzacji oraz charakterystyki przejściowe i wyjściowe tranzystorów polowych z izolowana bramką z kanałem wzbogacanym (MOSFET)
36
a) Monolityczny n-JFET w układzie scalonym wykonany w technologii BiFET, b) – i jego małosygnałowy schemat zastępczy z dwoma źródłami prądowymi
37
MODEL KOMPUTEROWY JFET W SPICE/PSpice
38
TRANZYSTOR POLOWY Z IZOLOWANĄ BRAMKĄ (MOSFET)
41
PRZYRZĄDY OPTOELEKTRONICZNE
Fotorezystor Fotodioda
42
Fototranzystor
44
Kompaktowy transoptor składający się z LED i fotodiody krzemowej zalanych w żywicy polimerowej i jego symbol graficzny Złącze p-n diody laserowej z lustrzanymi płaszczyznami tworzącymi rezonator optyczny Fabry-Perota
45
TERYSTORY
47
ELEMENTY CCD (Charge-Coupled Devices, czyli przyrządy sprzężone ładunkowo)
48
PRZYRZĄDY TERMOELEKTRYCZNE
Unoszenie ciepła przez strumień dziur i strumień elektronów w chłodziarce Peltiere’a Schemat termoelementu półprzewodnikowego z rezystancją obciążenia RL
50
UKŁADY SCALONE
51
Przekrój i topografia CMOS-owego inwertera
52
Różne topografie CMOS-owych inwerterów
53
Topografia padu I/O
54
Przykładowa topografia z padami
55
Przykładowa cela standardowa jako podsystem modułu scalonego
56
Wybrany procesor z bondingiem
57
Mikrofotografia 6 - bitowego A/D konwertera
58
Procesor Motorola 6809
59
Topografia 1Mb DRAM
60
Procesor Motorola 68030 (logika strukturalna)
61
Przykładowy projekt studencki
62
Wzmacniacze tranzystorowe sygnałów zmiennych
Schematy ideowe wzmacniaczy sygnałów zmiennych a) na bazie tranzystora bipolarnego b) na bazie tranzystora polowego Dobór elementów RC i tranzystorów
63
Charakterystyka amplitudowa wzmacniacza sygnałów zmiennych
64
Wzmacniacz w konfiguracji wspólnego kolektora (wtórnik emiterowy)
Cechy charakterystyczne Dobór wartości elementów RC
65
Wzmacniacze prądu stałego
Wzmacniacz różnicowy – schemat Własności Dobór elementów (symetria)
66
Charakterystyki przejściowe wzmacniacza różnicowego
67
Podstawowe układy wzmacniaczy
różnicowych na bazie tranzystorów nMOS na bazie źródeł prądowych na tranzystorach pMOS c) z lustrem prądowym z tranz. pMOS
68
Wzmacniacze operacyjne
Wzmacniacz operacyjny. Oznaczenie i charakterystyka przejściowa
69
Przykładowy wzmacniacz operacyjny wykonany w technologii CMOS
70
Dwustopniowy wzmacniacz operacyjny BiCMOS
- Zalety technologii BiCMOS
71
Filtry Charakterystyki filtrów a) dolnoprzepustowego, b) górnoprzepustowego, c) środkowoprzepustowego, d) pasmowozaporowego
72
Filtr dolnoprzepustowy Sallen-Keya
73
Górnoprzepustowy filtr Sallen-Keya
74
Środkowoprzepustowy filtr Sallen-Keya
75
Środkowoprzepustowy filtr Sallen-Keya
76
Wzmacniacze mocy Charakterystyki tranzystora bipolarnego zaznaczonym obszarem użytecznym wzmacniacza mocy
77
Klasy pracy wzmacniaczy mocy
78
Uproszczony schemat wzmacniacza przeciwsobnego
Prosta pracy i przebiegi czasowe prądów kolektorów tranzystorów przeciwsobnego wzmacniacza klasy B
79
Schemat wzmacniacza mocy w klasie AB z tranzystorami VDMOS
Podobne prezentacje
© 2024 SlidePlayer.pl Inc.
All rights reserved.