Filozofia szczęścia wg Wł. Tatarkiewicza "O szczęściu"

Prezentacja na temat: "Filozofia szczęścia wg Wł. Tatarkiewicza "O szczęściu""— Zapis prezentacji:

1 Filozofia szczęścia wg Wł. Tatarkiewicza "O szczęściu"

2 Definicja szczęścia: Szczęście jest emocją, spowodowaną doświadczeniami ocenianymi przez podmiot jako pozytywne.

3 Rodzaje szczęścia: 1. szczęście jako „wybitnie dodatnie wydarzenia” – jak sama nazwa wskazuje są to jakieś wydarzenia, które pozytywnie wpłynęły na bieg życia jednostki powodując stan szczęścia. 2. szczęście jako „wybitnie dodatnie przeżycia” – tutaj zahaczamy o sferę przeżyć wewnętrznych jednostki, które mogą być wartościowane dodatnio i mają wpływ na bieg życia danej jednostki

4 3. szczęście jako „posiadanie największej miary dóbr dostępnej człowiekowi” – można tutaj wyróżnić dwa rodzaje dóbr; mianowicie dobra materialne, które podnoszą status życia jednostki, lub dobra psychiczne takie jak np.: cnota. 4. szczęście jako zadowolenie z życia – tutaj główną rolę odgrywa całościowy bilans szczęścia w życiu danej jednostki; jeśli jest on dodatni to można powiedzieć, że życie takiej jednostki było szczęśliwe

5 Odmiany szczęścia: 1. „szczęście w znaczeniu konkretnym i abstrakcyjnym” – to wszystkie cechy wspólne żywotom szczęśliwym 2. „szczęście w znaczeniu podmiotowym i przedmiotowym” – podmiotowość szczęścia to przychylność zdarzeń, gdzie do szczęścia nie potrzeba świadomości iż jest się szczęśliwym. Szczęście w znaczeniu przedmiotowym to „intensywna radość”, gdzie świadomość szczęścia jest warunkiem koniecznym.

6 3. „szczęście jako moment i jako stan trwały” – tutaj autor czyni rozróżnienie między chwilowymi stanami szczęścia, a całością życia szczęśliwego. 4. „szczęście realne i szczęście idealne” – szczęście realne to życie, w którym przeważają elementy dodatnie, ale istnieją też elementy ujemne. Natomiast szczęście idealne nie dopuszcza istnienia ujemnych elementów. Słusznie autor idzie za myślą Epikura, który twierdził, że szczęście realne to „szczęście ludzi”, a szczęście idealne to „szczęście bogów”.

7 5. „szczęście odpowiadające wszystkim potrzebom i szczęście odpowiadające potrzebom materialnym” – szczęście, które odpowiada wszystkim potrzebom jest niczym innym jak życiem, które zaspokaja wszelkie potrzeby człowieka. Natomiast szczęście odpowiadające potrzebom materialnym jest takim życiem, które zaspokaja wszelkie potrzeby materialne. 6. „szczęście polegające na zwykłym i głębszym zadowoleniu” – zwykłym zadowoleniem można nazwać zaspokojenie potrzeb powierzchownych (podstawowych), a głębszym zadowoleniem jest takie, które sięga w głąb ludzkiej świadomości.

8 7. „szczęście, które przychodzi samo i szczęście wymagające wysiłku” – szczęście, które przychodzi samo to tzw. „szczęśliwy traf”, „uśmiech losu”; to zespół warunków, które składają się na pomyślne zdarzenia. Natomiast szczęście, które wymaga wysiłku to głębszy stopień szczęśliwości. Możemy go dosięgnąć tylko wtedy gdy wyrzekniemy się powierzchownych przyjemności. Receptą na takie szczęście jest praca nad samym sobą. 8. „szczęście w spokoju i beztrosce” – szczęśliwym jest życie beztroskie i spokojne, jednak autor stara się wykazać, że wielu filozofów przed nim nie identyfikowało szczęścia ze spokojem i beztroską.

9 Analiza dziejowa pojęcia szczęścia:
Starożytna Grecja i Rzym - szczęście określane było mianem „eudajmoni” czyli „dobrego losu” bądź „przyjemności”. Sokrates i Platon wysunęli nowy pogląd, że szczęśliwym jest ten, kto w swoim życiu posiada dobra rozumiane jako cnoty. Dobra były rozumiane przez nich jako „rzeczy dobre i piękne”, więc były to dobra nie tylko materialne, ale i duchowe. Arystoteles przejął po części poglądy Platona, ale szczęściem nazywał posiadanie tego co najcenniejsze. Kryterium oceny cenności” był sam człowiek. Jeśli najcenniejsza była dla niego wiedza, to szczęśliwym był ten człowiek, który ją posiadał. Arystoteles nie wyróżnił najwyższego dobra. Twierdził bowiem, że o szczęściu decydują różnorodne dobra zawarte w człowieku. Stoicy za najwyższe dobro potrzebne do szczęścia uważali cnotę.

10 Okres chrześcijaństwa wprowadził nieco nowości do poglądów na możliwość pozyskania szczęścia. Szczęściem najwyższym było obcowanie z Bogiem w Królestwie Niebieskim. Człowiek mógł być szczęśliwy za życia jeśli tylko żył zgodnie z nakazami Boga, ale prawdziwego i największego szczęścia doznać mógł wówczas gdy trafił do nieba.

11 Filozofia scholastyczna wypracowała nieco odmienne pojęcie szczęścia ziemskiego. Szczęśliwym jest ten, kto posiada wszystkie dobra religijne. Rozum i cnota były potrzebne do osiągnięcia szczęścia, ale warunkiem koniecznym była łaska boża. Jak widzimy pogląd ten jest skrajne odmienny od poglądów starożytnych myślicieli. Człowiek traci swoją autonomiczność w decydowaniu o swoim szczęściu. Nie jest w stanie osiągnąć szczęścia bez łaski zesłanej przez Boga.

12 Zwolennikami tego poglądu byli min.
XVII w. wysunął pogląd, że szczęście to doskonałość i posiadanie największych dóbr. Zwolennikami tego poglądu byli min. Kartezjusz, Spinoza i Leibniz.

13 W czasach nowożytnych nastąpiła duża zmiana w stosunku do samego pojęcia szczęścia. Zaczęto określać je jako zadowolenie z życia. Przestały być istotne posiadane dobra. Kryterium szczęśliwości stało się zadowolenie ze swojego życia danego człowieka. Jeśli ktoś był zadowolony ze swego życia, to był człowiekiem szczęśliwym.

14 Wiek XIX widział szczęście jako „dodatni bilans życia”
Wiek XIX widział szczęście jako „dodatni bilans życia”. Jeśli tylko w danym życiu przeważały zdarzenia i odczucia pozytywne, to życie to było szczęśliwe.

15 Wiek XX wyróżnia cztery rodzaje szczęścia: - szczęście jako zadowolenie z całości życia - szczęście jako trwałe zadowolenie - szczęście zależące od jakości zadowolenia - szczęście jako słuszna radość z życia

16 Rodzaje przeszkód w szczęściu:
1. przeszkody zewnętrzne: Przeszkody zewnętrzne to „wydarzenia zewnętrzne”. Przeszkodom zewnętrznym (biologicznym i społecznym) wspólne są pewne własności: - przeszkody te nie są przeszkodami dla wszystkich ludzi w równym stopniu - przeszkody mogą działać przez dłuższy czas, a nie tylko wtedy gdy się pojawiają - przeszkody można odczuwać na wiele sposobów - przeszkody nie muszą dotyczyć tylko nas, ale mogą dotyczyć innych osób z powodu których robi nam się przykro

17 2. przeszkody wewnętrzne Przeszkody wewnętrzne to wszystko co dzieje się w nas i stoi na drodze do szczęścia. Przeszkodami wewnętrznymi mogą być (według Russella) : życie bierne życie nazbyt czynne nuda zmęczenie - zazdrość - poczucie grzeszności - mania prześladowcza - lęk przed opinią.

18 3. śmierć: To czy dana rzecz jest dla nas przyczyną szczęścia czy nieszczęścia zależy od tego w jaki sposób ją interpretujemy. Dla jednych śmierć jest cierpieniem, dla innych wyzwoleniem od ciała i jego cierpień. Jesteśmy w stanie usuwać przeszkody, które stają nam na drodze do szczęścia poprzez przeciwstawianie im pomyślnych zdarzeń. Wszystko zależy od naszych stanów psychicznych i od tego czy posiadamy odpowiednie środki aby poradzić sobie z owymi przeszkodami.

19 Podziały charakterów:
1. Kretschmer: a) cyklotomicy – otwarci na świat i zainteresowani nim, okazują to co odczuwają na zewnątrz, ciągną do ludzi b). schizotymicy – cechuje ich skrytość i powściągliwość, zamykają się w sobie i są podatni na kompleksy, stronią od ludzi Według autora cyklotomicy mają ułatwioną drogę do szczęścia.

20 2. kolejny podział na: a) ekstrawertyków – cechuje ich zainteresowanie światem i ludźmi, zwróceni są na zewnątrz b) introwertyków – cechuje ich zamknięcie w sobie i zwróceni są do wewnątrz

21 3. Podział Floriana Zanieckiego: - typ „ludzi dobrze wychowanych” – to osoby, które w młodości były pod wpływem osób dorosłych. Osoby takie czują się dobrze gdy są oceniane dodatnio. Szczęśliwi są wtedy, gdy spotyka ich uznanie i ktoś sprawuje nad nimi opiekę (np.: państwo). - typ „ludzi zabawy” – to osoby, które w młodości były pod wpływem rówieśników i towarzyszy zabawy. Podchodzą do stawianych sobie zadań jak do zabawy. Jeśli im się nie powiedzie jedno zadanie podejmują się drugiego. Wszelkie reguły są dla nich umowne.

22 „Doskonałym byłby ten, kto by posiadał nie tylko jakieś pojedyncze dobra lecz komplet dóbr. A tak samo szczęśliwym ten, kto by doznał w życiu nie tylko takich czy innych zadowoleń lecz był z życia w pełnie, kompletnie zadowolony. Tak rozumiane szczęście – tak samo jak doskonałość – jest ideałem; ale tym ideałem mierzy się rzeczywiste życie; i życiu, które się do tego ideału zbliża, daje się tę samą nazwę szczęścia”.

23 Szczęście jest tuż obok nas - W zwyczajnym dniu, w zapachu domu, Wśród chmur, w ciszy traw - Jest blisko nas, blisko tak... Anna Maria Jopek

24 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ…