Zmiana pojęciowa a postęp nauki

Prezentacja na temat: "Zmiana pojęciowa a postęp nauki"— Zapis prezentacji:

1 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

2 Zmiana pojęciowa a postęp nauki
Problem Duhema Każdy eksperyment zakłada hipotezy pomocnicze na przykład hipotezy na temat działania przyrządów pomiarowych Zatem nigdy nie wiadomo, przeciw której hipotezie przemawia negatywny wynik eksperymentu Hipotezy upadają nie dlatego, że okazują się fałszywe, lecz z powodu nadmiernych komplikacji teoretycznych Cel nauki: prostota + zgodność z doświadczeniem Pierre Duhem ( ) La théorie physique son objet et sa structure 1906 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

3 Holizm Quine’a Żadne zdanie nie jest odporne na rewizję
Nauka jako całość stoi przed trybunałem doświadczenia Willard Van Orman Quine ( ) Two Dogmas of Empricism 1951 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

4 Poppera krytyka holizmu
Ze względu na uteoretyzowanie obserwacji pojęcie konfrontacji całego systemu z doświadczeniem jest niezrozumiałe. Do konfrontacji zawsze staje część systemu przeciw innej części systemu. Karl Popper ( ) Conjectures and Refutations 1963 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

5 Trzy warunki przyrostu wiedzy
Warunek wstępny: nowa hipoteza wyjaśnia wszystkie zjawiska, które wyjaśniały hipotezy dotychczasowe, a ponadto wyjaśnia jeszcze jakieś inne zjawiska. Karl Popper ( ) Conjectures and Refutations 1963 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

6 Trzy warunki przyrostu wiedzy
Bogactwo treści empirycznej liczba potencjalnych falsyfikatorów zakaz hipotez ad hoc Karl Popper ( ) Conjectures and Refutations 1963 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

7 Trzy warunki przyrostu wiedzy
Bogactwo treści empirycznej liczba potencjalnych falsyfikatorów zakaz hipotez ad hoc Prostota wskazanie na nowe związki Karl Popper ( ) Conjectures and Refutations 1963 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

8 Trzy warunki przyrostu wiedzy
Bogactwo treści empirycznej liczba potencjalnych falsyfikatorów zakaz hipotez ad hoc Prostota wskazanie na nowe związki Względny sukces empiryczny Karl Popper ( ) Conjectures and Refutations 1963 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

9 Trzy warunki przyrostu wiedzy
Bogactwo treści empirycznej liczba potencjalnych falsyfikatorów zakaz hipotez ad hoc Prostota wskazanie na nowe związki Względny sukces empiryczny Powyższe kryteria są zrelatywizowane do wiedzy zastanej, co prowadzi do nowej wersji problemu Duhema Karl Popper ( ) Conjectures and Refutations 1963 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

10 Problem zmiany pojęciowej
Thomas Kuhn ( ) The Structure of Scientific Revolutions 1962 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

11 Problem zmiany pojęciowej
Nauka normalna polega na rozwiązywaniu łamigłówek według reguł określonych przez panujący paradygmat Thomas Kuhn ( ) The Structure of Scientific Revolutions 1962 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

12 Problem zmiany pojęciowej
Paradygmat określa podstawową ontologię repertuar problemów naukowych wzorce rozwiązań kryteria oceny Thomas Kuhn ( ) The Structure of Scientific Revolutions 1962 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

13 Problem zmiany pojęciowej
Nagromadzenie opornych łamigłówek powoduje kryzys zaufania do paradygmatu W czasie kryzysu (extraordinary research) dochodzi do osłabienia reguł paradygmatu Thomas Kuhn ( ) The Structure of Scientific Revolutions 1962 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

14 Problem zmiany pojęciowej
W czasie kryzysu (extraordinary research) dochodzi do osłabienia reguł paradygmatu Tworzą się zalążki nowych paradygmatów Thomas Kuhn ( ) The Structure of Scientific Revolutions 1962 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

15 Problem zmiany pojęciowej
W czasie kryzysu (extraordinary research) dochodzi do osłabienia reguł paradygmatu Tworzą się zalążki nowych paradygmatów Zwycięstwo jednego z nich kończy rewolucję naukową Thomas Kuhn ( ) The Structure of Scientific Revolutions 1962 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

16 Problem zmiany pojęciowej
Teorie przedzielone rewolucją naukową są niewspółmierne Thomas Kuhn ( ) The Structure of Scientific Revolutions 1962 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

17 Problem zmiany pojęciowej
Teorie przedzielone rewolucją naukową są niewspółmierne Terminy naukowe radykalnie zmieniają znaczenie Thomas Kuhn ( ) The Structure of Scientific Revolutions 1962 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

18 Problem zmiany pojęciowej
Nie ma międzyparadygmatycznych kryteriów oceny teorii Thomas Kuhn ( ) The Structure of Scientific Revolutions 1962 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

19 Problem zmiany pojęciowej
Nie ma międzyparadygmatycznych kryteriów oceny teorii Rewolucje naukowe przynoszą zarówno zyski, jak i straty eksplanacyjne tzw. „straty Kuhna” Thomas Kuhn ( ) The Structure of Scientific Revolutions 1962 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

20 Problem zmiany pojęciowej
Problem niewspółmierności podważa projekt poszukiwania „logiki nauki” logiki indukcji metodę hipotetyczno-dedukcyjną Thomas Kuhn ( ) The Structure of Scientific Revolutions 1962 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

21 Metodologia naukowych programów badawczych
Problemy do rozwiązania: Problem Duhema w wersji Poppera Problem niewspółmierności Imre Lakatos ( ) Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmes 1970 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

22 Metodologia naukowych programów badawczych
Falsyfikacja hipotezy jest zawsze potwierdzeniem innej hipotezy Przedmiotem oceny są zatem nie pojedyncze hipotezy, lecz ich ciągi Imre Lakatos ( ) Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmes 1970 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

23 Metodologia naukowych programów badawczych
Naukowym programem badawczym nazywa się ciąg hipotez wyodrębniony przez twardy rdzeń (heurystykę negatywną) pas ochronny hipotez (heurystykę pozytywną) Imre Lakatos ( ) Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmes 1970 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

24 Metodologia naukowych programów badawczych
Naukowy program badawczy nazywa się postępowy wtw kolejne hipotezy mają nadwyżkę treści empirycznej nad poprzednimi Imre Lakatos ( ) Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmes 1970 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

25 Metodologia naukowych programów badawczych
Naukowy program badawczy nazywa się postępowy wtw kolejne hipotezy mają nadwyżkę treści empirycznej nad poprzednimi część nadwyżki treści empirycznej jest potwierdzona Imre Lakatos ( ) Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmes 1970 Zmiana pojęciowa a postęp nauki

26 Metodologia naukowych programów badawczych
Należy rozwijać programy postępowe, a zarzucać programy degenerujące się Imre Lakatos ( ) Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmes 1970 Zmiana pojęciowa a postęp nauki