Historia informatyki Piotr Gawrysiak 2007.

Prezentacja na temat: "Historia informatyki Piotr Gawrysiak 2007."— Zapis prezentacji:

1 Historia informatyki Piotr Gawrysiak pgawrysiak@supermedia.pl 2007

2 Sprawy organizacyjne Zaliczenie: Egzamin lub Opracowanie (temat należy wcześniej uzgodnić) Materiały do wykładu (w tym slajdy): http://www.ii.pw.edu.pl/~gawrysia/HISTINF Kontakt mailowy: pgawrysiak@supermedia.pl W treści nagłówka proszę wpisać [HISTINF] Na ew. spotkanie należy umawiać się mailem, można także próbować na PW, w środy 15:15-16:00, Gmach Elektroniki, pokój 302.

3 Literatura Ifrah G., Dzieje liczby, czyli historia wielkiego wynalazku, Ossolineum, Wrocław 1990 Ligonniere R., Prehistoria i historia komputerów, Ossolineum, Wrocław 1992 Lawrence Lessig, Wolna kultura, WsiP, 2005 William Aspray i in., Computing before Computers, Iowa State Press, 1990 Williams M.R., A History of Computing Technology, IEEE Press, Los Alamitos, 1997 Paul Freiberger, Michael Swaine, Fire in the Valley: The Making of the Personal Computer, McGraw-Hill, 1999 Howard Rheingold, Tools For Thought, MIT Press, 2000 David Alan Grier, When Computers Were Human, Princeton University Press,2005 Andy Hertzfeld, Revolution in The Valley: The Insanely Great Story of How the Mac Was Made,O'Reilly Media 2006 Douglas R. Hofstadter, Gödel, Escher, Bach: an Eternal Golden Braid, Basic Books, 1999 Kurzweil, Raymond, The Singularity Is Near: When Humans Transcend Biology, Viking Penguin, 2005 Computer History Museum http://www.computerhistory.orghttp://www.computerhistory.org GUIdebook http://www.guidebookgallery.orghttp://www.guidebookgallery.org

4 Plan wykładu 1.Prehistoria (liczby i liczenie) 2.Początki mechanizacji (narodziny przemysłu) 3.Pierwsze komputery (jeszcze głównie mechaniczne) 4.Wczesne komputery elektroniczne (historia szpiegowska) 5.Komputer przestaje być narzędziem do liczenia (rzecz o HCI) 6.Komputer staje się osobisty (rzecz o Dolinie Krzemowej) 7.Komputery łączą się (od Alohanet do Cyberspace) 8.Komputery przenośne i miniaturyzacja (komputer znika?) 9.Inżynieria oprogramowania (historia problemów...) 10.Historia (przemysłu) gier komputerowych 11.Free Software, Open Source, Free Content (skąd się wzięła Wikipedia) 12.Przyszłość (Universal Access to All Knowledge) Sprzęt Oprogramowanie Treść Biblia komputerowego gracza, ISKRY, 1998

5 Co to jest informatyka? Termin informatyka (za francuskim informatique) zawdzięczamy prof. Romualdowi Marczyńskiemu (1921-1995) dyscyplina inżynierska (budowa komputerów - maszyn cyfrowych) gromadzenie, organizowanie i przetwarzanie informacji U anglosasów rzecz ma się nieco lepiej: computer science information technology...ale też ICT, IST itd. Obecnie (i na nasz użytek) – technologia budowania zasobów wiedzy Oczywiście za Baberem można też zapytać czy jest to a) sztuka, b) nauka, c) rzemiosło czy też d) szarlataneria R. L. Baber - O oprogramowaniu inaczej, WNT, 1989

6 Wiedza Knowledge for the sake of understanding, not merely to prevail, that is the essence of our being. None can define its limits, or set its ultimate boundaries. Vannevar Bush "The Search for Understanding", Science is Not Enough (1967) Wiedza nie polega na przechowywaniu informacji, lecz na umiejętności jej przetwarzania, powiązania ze sobą i przedstawiania w postaci która nadaje się do ogarnięcia dla pojedynczego umysłu... The process of tying two items together is the important thing.

7 Skąd brać informacje? Można generować ją tradycyjnie – do tego potrzebne laboratorium (skomputeryzowane) Można brać z życia - do tego też potrzebny komputer (por. MyLifeBits) Można z sieci Internet (gdzie jest jej dużo...) - bez komputera ani rusz! Wiedza (ad 2007) = Internet For the first time in history, we've got all the three things required: the storage, network and distribution mechanism and the political will (...) to store all human knowledge. Brewster Kahle, The Internet Archive A skoro żyjemy (lub mamy żyć...) w społeczeństwie wiedzy i w ramach gospodarki opartej na wiedzy itd... To zresztą idea Alvina Tofflera - trzecia fala

8 MyLifeBits Co jeśli zapisywalibyśmy wszystkie informacje z jakimi mamy styczność podczas całego życia? Gordona Bella projekt MyLifeBits Gordon Bell has captured a lifetime's worth of articles, books, cards, CDs, letters, memos, papers, photos, pictures, presentations, home movies, videotaped lectures, and voice recordings and stored them digitally. He is now paperless, and is beginning to capture phone calls, IM transcripts, television, and radio.

9 Gdzie jesteśmy? Czy nowoczesne komputery są rzeczywiście aż tak zaawansowanymi urządzeniami? Czy wykorzystanie (uzależnienie?) od narzędzi informatycznych jest pożyteczne? Czy potrafimy sobie jeszcze wyobrazić życie bez nich?

10 Komputer – błogosławieństwo czy przekleństwo? Internet (traktowany zarówno jako przedmiot analizy jak i źródło informacji) nie daje się wykorzystać bez komputera. Komputer to jednak niezwykle skomplikowane urządzenie, nie pozbawione wad. Ot choćby wielkość... To się oczywiście zmienia, daleko jednak do mobilności pióra i notatnika, pozwalających na pracę choćby na ławce w parku lub przy kawiarnianym stoliku. Niejedno twierdzenie matematyczne udowodniono przy takim stoliku...

11 Przykład - Digital Divide Cyfrowe wykluczenie niekoniecznie musi dotyczyć tych, którzy nie mają w ogóle dostępu do Internetu!!! Równie dobrze może dotyczyć czasowego braku takiego dostępu: - za granicą (WiFi w hotelach bywa coraz powszechniejsze...), - gdy jedziemy samochodem(nawet korzystanie z telefonu jest utrudnione), - na ustnym czy nawet pisemnym egzaminie (tu nie wolno... dlaczego?), - na randce z ukochaną (jak?), - przy kawiarnianym stoliku (nawet notebook zwykle się nie mieści), -... Można zatem przypuszczać (mieć nadzieję?) iż powstaną takie terminale do Internetu które naprawdę dałoby się wykorzystywać wszędzie – a które w niczym nie będą przypominać dzisiejszych komputerów....

12 Human Intellect Augmentation Technologia dostępu do zasobów wiedzy może bowiem naprawdę zwiększyć możliwości umysłowe człowieka... The state of our current technology controls our ability to manipulate information, and that fact in turn will control our ability to develop new, improved technologies. Douglas Engelbart Augmenting Human Intellect (1962)

13 Endangered species...

14 Nieco historii Mówimy o rewolucji informatycznej końca XXI wieku ale... Komputery mają bardzo długą historię: Pierwsze maszyny liczące powstały jeszcze przed narodzeniem Chrystusa (Maszyna z Antikythera) Mechaniczne kalkulatory cyfrowe to wynalazek wczesnego Odrodzenia – Wilhelm Shickard, 1623 Potem tego rodzaju wynalazków było znacznie więcej – najbardziej znane to: sumator Blaise Pascala (ok. 1650) maszyna mnożąca Leibnitza (ok. 1670, stepped drum) comptometer (Dorr Eugene Ferr, 1885) wreszcie arytmometry – XIX w. Thomas de Colmar maszyny Baldwina-Odhnera – XX w. kalkulator Curta – II połowa XX w.

15 Nieco historii AntikytheraShickardPascal & Lebnitz ComptometerBaldwinCurta

16 Nieco historii, cd. Oczywiście o prawdziwym komputerze można mówić dopiero wtedy, gdy jest to maszyna mogąca pracować bez ciągłego nadzoru i zdolna wykonać pewien program To też nic nowego – pierwsze tego rodzaju urządzenia powstawały już w XIX w. Maszyna różnicowa Charlesa Babbagea – mogąca pracować bez nadzoru i wykonująca stały, predefiniowany program, pozwalający na obliczanie wartości tablic matematycznych Maszyna różnicowa Sheutza Analogowe analizatory różniczkowe – maszyny analogowe pozwalające w sposób ciągły obliczać wartości funkcji matematycznych Wszystkie te maszyny bardzo przydały się w czasie wojen światowych – obliczenia tablic balistycznych, obliczenia wysokości przypływów w portach itd.

17 Nieco historii, cd. Maszyna różnicowaAnalizator różniczkowy

18 Maszyna analityczna Babbagea Co zatem należy uznać za pierwszy, w pełni funkcjonalny komputer – tj. wykonujący program, który można łatwo zmieniać i który potrafi wykonać wszystkie podstawowe operacje arytmetyczne (+,-,*,/) i logiczne (porównania, logika dwuwartościowa)? Maszyna analityczna Babbagea (XIX w.): pamięć (rejestry mechaniczne) procesor + mikrokod (młyn) szyna danych program wczytywany na kartach perforowanych urządzenia wyjściowe (drukarka, rysik do wykresów) Nigdy nie została zbudowana, ukończono jedynie budowę młyna w 1900 roku (jeden z synów Babbage'a), co pozwoliło m.in. na wykonanie obliczeń wartości liczby pi i tym samym weryfikację założeń projektu Powstały pierwsze programy (na sucho oczywiście), pierwszy programista – Lady Ada Lovelace

19 Maszyna analityczna Babbagea

20 Pierwsze komputery Jako pierwszy rzeczywiście zbudowany komputer zwykle uznaje się ENIACa – uruchomionego w Moore School w USA w 1945 roku. ENIAC jest rzeczywiście pierwszym dużej skali liczącym urządzeniem elektronicznym, jednak trudno nazwać je komputerem z racji trudności w programowaniu. Za pierwszy elektromechaniczny komputer cyfrowy uznawany jest obecnie Z1 zbudowany przez Konrada Zuse w 1939 roku, kolejne wersje tej maszyny (Z2, Z3, Z4) są coraz bardziej zaawansowane – w Z4 znajdujemy w zasadzie wszystkie elementy logiczne obecne we współczesnych komputerach. Przyjaciel Zusego, Helmut Shreyer, podczas wojny buduje niewielki komputer całkowicie elektroniczny, oparty o lampy elektronowe.

21 Pierwsze komputery

22 Inne wynalazki Pierwsze komercyjne zastosowanie komputerów: Univac I, lata 50-te XX wieku Prognozowanie wyników wyborów prezydenckich Zastosowanie graficznego interfejsu użytkownika: Douglas Engelbart, lata 60-te XX wieku myszka, okienka, wieloprogramowość, wideokonferencje itd. Pierwsze komputery przenośne: Zaliczyć tu można pierwsze kalkulatory programowalne HP HP-65, HP41C, lata 70-te XX wieku Pierwsze rzeczywiście użyteczne komputery dla dziennikarzy Tandy T1000, wczesne lata 80-te XX wieku Początki Internetu i sieci globalnych: ArpaNet – lata 70-te XX wieku Amatorskie sieci takie jak FidoNet – tala 80-te XX wieku Hipertekst Memex wymyślony przez Vannevara Busha Lata 40-te XX wieku

23 Święty Graal informatyki Sztuczna Inteligencja (AI) Możliwość porozumiewania się z maszyną w języku naturalnym Test Turinga /... ale Chiński Pokój itd./ Rewolucja informatyczna jest tuż za rogiem już przynajmniej od kilkunastu lat... Potrafimy liczyć znacznie szybciej niż na początku XX wieku, ale czy potrafimy szybciej czytać? Zakład pomiędzy Mitchem Kaporem i Ray Kurzweilem o $10,000 – test Turinga w 2029

24 Rozwój? Problem w tym, że różnica między maszyną analityczną Babbage'a, a współczesnym komputerem jest bardziej ilościowa niż jakościowa... Oczywiście trudno wyobrażać sobie praktyczne wykorzystanie maszyny analitycznej... chociaż... Procesor (CPU) Szyna danych i adresowa HDD Pamięć RAM Pamięć ROM DrukarkaKlawiaturaMonitor Karta sieciowa

25 Dlaczego człowiek jest lepszy...? John stopped at the donut store on his way home from work. He thought a coffee was good every few hours. But it turned out to be too expensive there. store where donuts shop? or is run by donuts? or looks like a big donut? or made of donut? or has an emptiness at its core? I stopped smoking freshman year, but John stopped at the donut store Describes where the store is? Or when he stopped? he stopped there from hunger and exhaustion, not just from work. At that moment, or habitually? /Similarly: Mozart composed music./ Thats how often he thought it? But actually, a coffee only stays good for about 10 minutes before it gets cold. Similarly: In America a woman has a baby every 15 minutes. Our job is to find that woman and stop her. the particular coffee that was good every few hours? the donut store? the situation?...a to zaledwie trzy zdania. John stopped at the donut store on his way home from work. He thought a coffee was good every few hours. But it turned out to be too expensive there.