Wstęp do systemów operacyjnych

Prezentacja na temat: "Wstęp do systemów operacyjnych"— Zapis prezentacji:

1 Wstęp do systemów operacyjnych
mgr Władysław Czaja – Technologia Informacyjna – Zespół Szkół Łączności

2 Zakres tematyczny Zadania systemu operacyjnego.
Najczęściej spotykane systemy i krótka ich charakterystyka; Scenariusz startu komputera, Okna WINDOWS, Pulpit, ikony, okna logowania i ich charakterystyka, Bezpieczne zamknięcie systemu. Menu startowe Windows – jego wykorzystanie. Wstęp do systemów 11

3 System operacyjny (ang. Operating System - OS)
Program sterujący wykonywaniem aplikacji i działający jako interfejs pomiędzy aplikacjami a sprzętem komputerowym System operacyjny to środowisko programów tworzących podstawową platformę programową dla działania innych aplikacji. System operacyjny pełni nadzór nad pracą wszystkich uruchomionych programów, oraz wszystkich urządzeń komputera. Wstęp do systemów 11

4 System operacyjny decyduje o tym, jakie programy można uruchamiać pod jego kontrolą, ma wpływ na bezpieczeństwo umieszczonych danych, umożliwia podłączania do różnych sieci, gwarantuje kompatybilność z innymi systemami oraz decyduje o łatwości i stabilności działania Dowiedz się więcej: y Wstęp do systemów 11

5 Czy istnieje idealny system operacyjny?
Niestety nie ma idealnego systemu, a każdy ma swoje wady i zalety z którymi trzeba się pogodzić. Wstęp do systemów 11

6 Co powinien zapewniać system operacyjny?
Wygodną obsługę – system operacyjny sprawia, że komputer jest łatwiejszy w obsłudze Wydajność – system operacyjny sprawia, że zasoby komputera są wykorzystywane bardziej efektywnie Możliwość rozwoju – powinien być tworzony w sposób umożliwiający dalszy rozwój Wstęp do systemów 11

7 Najczęściej spotykane systemy operacyjne

8 Istnieje wiele systemów operacyjnych
Microsoft: MS-DOS oraz Microsoft Windows: 1.0, 2.0, 3.x, 95/98/Me, CE i Mobile, NT/2000/XP/2003/Vista/2008/7 Novell – NetWare Unix i pochodne – m.in. Linux , (także MacOS pochodzi z Unix) Z całą listą można zapoznac się na końcu artykułu: ny Wstęp do systemów 11

9 Windows XP wersja systemu operacyjnego Windows z rodziny Microsoft Windows NT (oparty na jądrze NT) firmy Microsoft, wydana oficjalnie 25 października 2001 – czyli niedługo będzie obchodził 9 urodziny Nazwa XP pochodzi od angielskiego słowa eXPerience, czyli doświadczenie, doznanie. Wstęp do systemów 11

10 Istnieją dwie główne wersje systemu operacyjnego Windows XP
Home Edition – wersja dla użytkowników domowych Professional – wersja dla firm Wstęp do systemów 11

11 Nowsze wersje systemu operacyjnego Windows
Windows Vista s_Vista Windows 7 s_7 Wstęp do systemów 11

12 Wcześniejsze wersje systemów operacyjnych z rodziny Windows
Starszymi od systemu Windows XP są Windows 2000, Windows Me, Windows 98, Microsoft Windows 95 Wstęp do systemów 11

13 Trochę historii… Windows 95 „urodził się” 24 sierpnia roku, niedawno było 15-lecie jego powstania, a więc zobaczcie jak wyglądał najpopularniejszy system operacyjny w latach 90  Wstęp do systemów 11

14 Ekran startowy Windows 95
Wstęp do systemów 11

15 Instalator Windows 95 Wstęp do systemów 11

16 Menu Start i właściwości Systemu
Wstęp do systemów 11

17 Panel sterowania systemu
Wstęp do systemów 11

18 Prosty i przejrzysty interfejs…
Wstęp do systemów 11

19 I’m Bill and Windows is the best 
Wstęp do systemów 11

20 Windows 95 Windows 95 jest połączeniem interfejsu użytkownika wywodzącego się z Windows oraz systemu operacyjnego MS-DOS W systemie Windows 95 pojawiło się kilka elementów interfejsu, które stały się charakterystyczne dla Windows do dzisiaj: m.in. przycisk Start, pasek zadań i ikona Mój komputer. Wstęp do systemów 11

21 Historia systemów operacyjnych Windows obrazek pochodzi z artykułu Wikipedii pt. Historia systemów Microsoft Windows Wstęp do systemów 11

22 Linux Linux – rodzina uniksopodobnych systemów operacyjnych opartych o jądro Linux. Linux jest jednym z przykładów wolnego i otwartego oprogramowania Kod źródłowy Linuxa może być dowolnie wykorzystywany, modyfikowany i rozpowszechniany Wstęp do systemów 11

23 Dystrybucje Linuxa Linux jest obecnie jest udostępniany w formie licznych dystrybucji Linuksa, które składają się z jądra (niekiedy zmodyfikowanego w stosunku do oficjalnej wersji) i zestawu pakietów oprogramowania dobranego do różnorodnych wymagań. Wstęp do systemów 11

24 Logo systemu Linux Wstęp do systemów 11

25 Co to jest BIOS ? Skrót BIOS pochodzi od Basic Input/Output System. Jest to program komputerowy – zbiór instrukcji, które mówią procesorowi w naszym komputerze co ma robić. BIOS jest zbiorem sterowników, umożliwiających komunikację systemu operacyjnego ze sprzętem Wstęp do systemów 11

26 Co wyróżnia BIOS spośród innych programów?
miejsce, w którym jest przechowywany - jest nieodłączną częścią komputera, nie jest on ładowany z dysku ale jest przechowywany w specjalnych kościach pamięci tylko do odczytu (Read-Only Memory)(są także inne nośniki) funkcje, za które odpowiada: Powinien upewniać się czy wszystkie komponenty komputera działają prawidłowo poprzez testowanie ich podczas każdego włączenia komputera, funkcja ta została nazwana Power-On-Self-Test – w skrócie POST. BIOS jest pomostem łączącym nasze programy, w tym system operacyjny, ze sprzętem komputerowym. Wstęp do systemów 11

27 Test samokontroli POST
Zanim komputer rozpocznie załadowywanie systemu operacyjnego, najpierw musi upewnić się, że wszystkie jego elementy działają, i że procesor oraz pamięć funkcjonują należycie. To właśnie jest zadanie testu samokontroli POST Wstęp do systemów 11

28 POST (ang. Power On Self Test)
POST jest pierwszą czynnością komputera po włączeniu i pierwszym ostrzeżeniem o nieprawidłowym działaniu jego elementów Gdy POST wykryje błąd w działaniu któregokolwiek z podstawowych elementów komputera, wyświetla na ekranie odpowiedni komunikat, a gdy błąd dotyczy samego ekranu, ostrzeżenie przybiera formę sygnału dźwiękowego Dowiedz się więcej: Wstęp do systemów 11

29 Sprzęt komputerowy (hardware)
Sposób komunikacji pomiędzy aplikacjami, systemem operacyjnym, BIOS i sprzętem. Paint, Wordpad, Autocad, CorelDraw, Photoshop, Word, Excel Aplikacja Windows 7, Windows Vista, Windows XP, Linux (np. Ubuntu) System operacyjny BIOS Sprzęt komputerowy (hardware) Aplikacja komunikuje się z systemem operacyjnym System operacyjny komunikuje się z BIOS-em BIOS komunikuje się ze sprzętem komputerowym Wstęp do systemów 11

30 Scenariusz uruchomienia komputera
Wewnętrzne źródło zasilania zostaje włączone. Ponieważ źródło zasilania potrzebuje czasu by ustabilizować napięcie i móc dostarczyć energię całemu komputerowi, chipset generuje sygnał reset aż do momentu otrzymania sygnału ‘Power Good‘ (PowerGood, Power OK, PWR OK) od źródła zasilania. Komputer jest już gotowy do wykonywania pracy. Niestety w pamięci brak rozkazów do wykonania. Na szczęście procesor wie gdzie szukać pierwszych rozkazów. Znajdują się one w pamięci ROM BIOSu. Wstęp do systemów 11

31 Scenariusz uruchomienia komputera
3. POST (Power-On Self Test). Pierwszą czynnością wykonywana przez BIOS jest sprawdzenie poprawności działania sprzętu. Testy te trwają tak krótko, że zazwyczaj nie zauważamy ich do momentu wystąpienia problemu. 4. Aktywacja karty graficznej. Inicjalizacja zajmuje się BIOS wbudowany na karcie graficznej. Większość kart wyświetla informacje o sobie i jest to pierwsza rzecz pojawiającą się na monitorze. Wstęp do systemów 11

32 Scenariusz uruchomienia komputera
5. Uruchamianie BIOSów pozostałych urządzeń. BIOS szuka w pamięciach ROM pozostałych urządzeń ich BIOSów oraz uruchamia je. 6. Wyświetlenie informacji o starcie. Ekran ten zazwyczaj zawiera: wersję i nazwę producenta BIOSu, datę, nazwę klawisza uruchamiającego program konfiguracyjny, logo systemu, numer seryjny. Wstęp do systemów 11

33 Scenariusz uruchomienia komputera
7. Wykonywanie dodatkowych testów. Np. test pamięci, którego przebieg możemy zazwyczaj obserwować na ekranie. W przypadku wystąpienia błędów BIOS wyświetli stosowny komunikat tekstowy. 8. Wykrywanie sprzętu. BIOS wykonuje kolejne testy by uzyskać jak najwięcej informacji o sprzęcie. Nowoczesne BIOSy potrafią automatycznie skonfigurować wiele elementów komputera np. pamięć, twarde dyski. Wstęp do systemów 11

34 Scenariusz uruchomienia komputera
9. Wykrywanie sprzętu Plug and Play. 10. Wyświetlenie podsumowania konfiguracji komputera. 11. Wyszukanie napędu startowego. Większość BIOSów pozwala na konfigurację wyszukiwania napędu startowego poprzez określenie sekwencji napędów. Wstęp do systemów 11

35 Scenariusz uruchomienia komputera
12. Po ustaleniu napędu startowego BIOS szuka informacji potrzebnych do rozpoczęcia startu systemu operacyjnego. W przypadku dysków twardych informacje te znajdują się w tzw. MBR (master boot record), który znajduje się na początku pierwszego sektora dysku. 13. Start systemu operacyjnego. 14. Jeśli BIOS nie znajdzie napędu bootowalnego następuje wstrzymanie działania oraz wyświetlenie komunikatu o błędzie (najczęściej: No boot device available). Wstęp do systemów 11

36 Inaczej komputer się uruchamia podczas restartu
Powyższy scenariusz opisuje zachowanie komputera po włączeniu. Ten proces nazywany jest zimnym uruchomieniem (cold boot), w przeciwieństwie do ciepłego uruchomienia (warm boot), które ma miejsce po restarcie komputera. W tym przypadku następują kroki po POST (czyli od punktu 4) Wstęp do systemów 11

37 1 grupa szuka argumentów na zalety systemów z rodziny Windows
Dzielimy się na 2 grupy. 1 grupa szuka argumentów na zalety systemów z rodziny Windows 2 grupa szuka argumentów na zalety systemów Linux Czas – 10 min. Wstęp do systemów 11

38 Interfejs użytkownika
Interfejs użytkownika jest dwukierunkowym pośrednikiem między użytkownikiem (Tobą) i programem. Użytkownik komunikuje się z programem np. za pomocą myszy i klawiatury, a program odpowiada użytkownikowi za pośrednictwem ekranu i systemu okien Wstęp do systemów 11

39 Graficzny interfejs użytkownika (GUI)
Graficzny interfejs użytkownika (ang. Graphical User Interface, GUI), często nazywany też środowiskiem graficznym – ogólne określenie sposobu prezentacji informacji przez komputer oraz interakcji z użytkownikiem Wstęp do systemów 11

40 GUI zintegrowane z systemem operacyjnym
Microsoft Windows 95/98/ME Microsoft Windows NT/2000/XP/Vista/7 Mac OS Wstęp do systemów 11

41 Popularne interfejsy graficznes (GUI) dla Linuxa
KDE (ang. K Desktop Environment) GNOME (ang. GNU Network Object Model Environment) Wstęp do systemów 11

42 Pulpit Pulpit (ang. desktop) - podstawowy obszar roboczy w systemach operacyjnych, których powłoka graficzna (interfejs GUI) oparta jest o tzw. okna. Najpopularniejsze systemy tego rodzaju: Microsoft Windows, Linux (powłoki GNOME i KDE), Mac OS. Wstęp do systemów 11

43 Pulpit Na pulpicie znajdują się ikony, inaczej: odsyłacze lub skróty, odwołujące się do najważniejszych elementów interfejsu użytkownika, a także do istniejącego w systemie oprogramowania. Wstęp do systemów 11

44 Wstęp do systemów 11

45 W celu przygotowania prezentacji korzystano:
04/temat3-g1/BIOS.html Scott Mueller – „Rozbudowa i naprawa komputera, wyd. 2” – Kompendium, Wyd. Helion,2003, ISBN: Wstęp do systemów 11