Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu

Prezentacja na temat: "Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu"— Zapis prezentacji:

1 Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl
Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2 Średniowieczni rycerze
W czasach Karola Wielkiego rozwijać się zaczął system feudalny. Ten toczący ciągłe wojny władca potrzebował wyszkolonej drużyny. W zamian za służbę w wojsku płacił przede wszystkim ziemią i różnymi przywilejami dla jej właścicieli (ziemia to lenno, a jej właściciel to wasal).

3 W ślad za królem poszli możnowładcy świeccy i dostojnicy kościelni
W ślad za królem poszli możnowładcy świeccy i dostojnicy kościelni. W ten sposób powstała skomplikowana drabina zależności. Z warstwy rycerzy – posiadaczy ziemi powstał później stan szlachecki. Wokół systemu feudalnego rozwijała się ideologia rycerska.

4 Ważną rolę w jej rozpowszechnianiu odgrywała literatura propagująca model rycerza, którego główną cnotą jest absolutna wierność feudalnemu zwierzchnikowi. W XI i XII wieku powstają we Francji liczne bohaterskie poematy, zwane pieśniami o dziejach. Ich autorami byli tak zwani truwerzy.

5 Rozstrzygnięcie, czy w pieśni przedstawiona jest prawda historyczna, czy jest to fikcja literacka (rzeczywistość tworzona zgodnie z potrzebami, wymogami odbiorców, nie da się zweryfikować z prawdą historyczną), nie wydawało się dla ludzi średniowiecza ani zajmujące, ani istotne. Nie rozpatrywali również zagadnienia, który bohater jest prawdziwy (cesarz Francji Karol), a który fikcyjny (kolejna zagadka - czy takim był Roland, o którym zaraz więcej powiemy ?).

6 Najsławniejszy z bohaterskich poematów średniowiecza to „Pieśń o Rolandzie” Utwór ten jest związany z rzeczywistą historią wyprawy Karola Wielkiego do Hiszpanii. Władca posyła tam ojczyma Rolanda, aby ten przedstawił decyzję cesarza w sprawie podziału Hiszpanii – połowa dla Rolanda i połowa dla Marsyla. Ganelon uzgadnia jednak z królem Saragossy szczegóły spisku przeciwko ulubieńcowi Karola.

7 Kluczowym momentem jest właśnie powierzenie, podczas spotkania wojsk francusko – hiszpańskich, tylnej straży armii Franków Rolandowi. Cesarz uczynił to na prośbę Ganelona. Rycerze Karola zostają rozgromieni. W tym samym czasie we Francji rozpętała się okropna burza. Przerażeni ludzie sądzili, że to koniec świata. Okazało się, że „to wielka żałoba z powodu śmierci Rolanda!”

8 Pora zadać sobie istotne pytanie – skąd wiemy, że przedstawiona sytuacja jest zgodna z prawdą , skoro wszyscy zginęli podczas walki? Czy wszystko jest zgodne z prawdą historyczna, jak duży jest udział fikcji literackiej? Z pewnością nie mały i jest to celowy zabieg. „Pieśń o Rolandzie” jest bowiem przykładem chanson de geste, czyli pieśni o czynie. Eposu sławiącego czyny wiernych poddanych królewskich, przedstawiające ideały, które warto naśladować.

9 Eposu sławiącego czyny wiernych poddanych królewskich, przedstawiające ideały, które warto naśladować. Epos jest to rozbudowany utwór, którego podstawą fabularną są mity, baśnie, podania, przekazy ludowe, wyobrażenia na temat historycznych, narodowych wydarzeń, pamięć o doniosłych postaciach i wydarzeniach, wyznawane zbiorowo wartości i wierzenia religijne Zanim spojrzymy na sytuację, w jakiej znalazł się Roland, wymieńmy jeszcze cechy eposu:

10 - epickość, - rozbudowana, wielowątkowa fabuła, - epizodyczność, - ukazywanie dziejów legendarnych lub historycznych bohaterów w momentach przełomowych dla danej społeczności, - patetyczny (podniosły) styl, - mała rozpiętość czasowa narracji; - występowania skomplikowanych sytuacji, które rozwijają fabułę, - główne siły przeciwstawne spotykają się pod koniec eposu.

11 „Bitwa jest wspaniała i ciężka
„Bitwa jest wspaniała i ciężka. Roland wali krzepko i Oliwier takoż; i arcybiskup wali więcej niż tysiąc razy, i dwunastu parów też nie zostaje w tyle, ani Francuzi, którzy biją wszyscy naraz. Tysiącami i setkami giną poganie.”

12 „Ofiarował Bogu swą prawą rękawicę, święty Gabriel wziął ją z jego dłoni. Opuścił głowę na ramię; doszedł, ze złożonymi rękami, swego końca. Bóg zsyła mu swego anioła Cherubina i świętego Michała opiekuna; z nimi przyszedł i święty Gabriel, Niosą duszę hrabiego do raju.”

13 Postępowanie bohatera opiera się na cnotach: - wiara w Kościół, - miłość do „słodkiej Francji”, - wierność władcy (nawet widząc, że zbliża się śmierć, myśli o swoim królu i kraju), - solidarność wobec towarzyszy broni. Wystarczy spojrzeć na wyraźnie to pokazującą scenę śmierci (śmierci, która nie jest absurdalna. Mieści się w zaplanowanych przez Boga zdarzeniach):

14 „Hrabia Roland leży pod sosną. Ku Hiszpanii obrócił twarz
„Hrabia Roland leży pod sosną. Ku Hiszpanii obrócił twarz. Wiele rzeczy przychodzi mu na pamięć; tyle ziem, które zdobył dzielny rycerz, i słodka Francja, i krewniacy, i Karol Wielki, jego pan, który go wychował. Płacze i wzdycha, nie może się wstrzymać. Ale nie chce przepomnieć siebie samego; bije się w piersi i prosi Boga o przebaczenie.”

15 Zadął w róg w ostatniej chwili, gdy mu się mózg uszami wylewał
Zadął w róg w ostatniej chwili, gdy mu się mózg uszami wylewał. W scenie tej widać nieprawdopodobieństwo, hiperbolizację. Ma ona jednak służyć pokazaniu wielkości rycerza. Postępowania zgodnego z cnotami. Istotnymi dla wzoru, bowiem tworzącymi ideał takiego człowieka, jakiego średniowieczni chcieliby spotykać. Ukazuje on marzenia twórców i słuchaczy pieśni.

16 Roland posiada wartości typowe dla etyki rycerskiej: - śmierć w walce jest powodem do chwały, - bardzo ważny jest HONOR, - bohater romansu rycerskiego powinien być zakochany, - od średniowiecznego rycerza wymaga się nie tylko odwagi i siły, ale także ogłady przejawiającej się przede wszystkim w stosunku do kobiet.

17 Już z przytoczonych fragmentów utworu wynika, że rycerz średniowieczny oddałby życie w imię religii, za swojego władcę, za honor rycerski, damę serca (w barwach której rycerz zresztą występował). Musiał on być, w zasadzie, dobrze urodzony. W zasadzie, bowiem przywilej ten można było także otrzymać, między innymi za sukcesy bojowe. Rycerz miał promieniować urodą i wdziękiem. Zresztą średniowiecze ma obsesję wręcz na punkcie cnoty, piękności i urody.

18 Idealny rycerz powinien być również silny
Idealny rycerz powinien być również silny. Była to cecha niezbędna nie tylko podczas walki, ale także pomagająca w noszeniu ciężkiej, kosztownej zbroi. Musi być mistrzem, bądź niemalże mistrzem w rzemiośle rycerskim – mieczem powinien posługiwać się perfekcyjnie. W kodeksie takiego człowieka istniał jeszcze jeden istotny wymóg – musiał on być nieustannie zaprzątnięty swoją sławą i zabiegać o pierwszeństwo.

19 W postaci Rolanda odnaleźć można również negatywne cechy: dumę i obawę o honor. Dlaczego bowiem nie wzywa pomocy wcześniej, nie słucha się Oliwiera? Przedłożył obronę honoru nad życie ludzi, którymi dowodził, nad rozwagę i umiarkowanie. Dodatkowo jest zawzięty, „pyszniejszy od lwa lub leoparda” i mściwy.

20 Bliższa analiza niezwykłych niekiedy wydarzeń i charakterystyka bohatera pozwala na wyłonienie z „Pieśni o Rolandzie” cech etosu rycerskiego. To zasady etyki, zasady moralne wskazywane w postaci rycerza. Etos – styl życia jakiejś społeczności; ogólna orientacja jakiejś kultury, przyjęta przez nią hierarchia wartości; etos stosuje się do grup a nie do indywiduów.