Badanie neurologiczne

Prezentacja na temat: "Badanie neurologiczne"— Zapis prezentacji:

1 Badanie neurologiczne

2 Po pierwsze badanie podmiotowe.
W czasie rozmowy z pacjentem zwracamy uwagę na takie objawy jak bóle głowy, nie miłe dla pacjenta odczucia (parestezje) i ból w obrębie kończyn, zawroty głowy, zaburzenia świadomości, drgawki, zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, utrata pola widzenia), niedowłady kończyn, zaburzenia chodu, zaburzenia oddawania moczu ( zatrzymanie lub nietrzymanie), zaburzenia snu.

3 Interesuje nas również przebieg dolegliwości i schemat ich pojawienia się.
Oczywiście wywiad powinien być również uzupełniony o informacje o przewlekłych chorobach pacjenta, chorobach występujących u pacjenta rodzinnie, miejscu pracy itd. tak samo jak w zwykłym wywiadzie internistycznym.

4 Po drugie badanie przedmiotowe.
Ścisłe badanie neurologiczne powinno być poprzedzone badaniem ogólnym oceniającym stan pacjenta i pozwalającym zaobserwować chorobę ogólnoustrojową której powikłaniem może być zaburzenie w układzie nerwowy

5 Elementy badania neurologicznego:
1. badanie stanu świadomości 2. badanie głowy 3. badanie objawów oponowych 4. badanie nerwów czaszkowych 5. badanie układu ruchu 6. badanie czucia 7. badanie mowy

6 Badanie stanu świadomości:
a) ocena orientacji co do miejsca, czasu i własnej osoby, ocena śpiączki w skali Glasgow:

7 SKALA GLASGOW Otwieranie oczu ?
Spontanicznie- Na polecenie Na bodźce bólowe Brak odpowiedzi 4

8 Najlepsza reakcja słowna
? Zorientowany, rozmawia ? Zdezorientowany, ale rozmawia ? Niezrozumiałe słowa ? Niezrozumiałe dźwięki ? Brak reakcji 5

9 Najlepsza reakcja ruchowa
? Wykonuje polecenia ? Umiejscawia bodźce bólowe ? Ucieczka od bólu ? Zgięciowa na ból ? Wyprostna na ból ? Brak pkt ? zaburzenia orientacji pkt ? półśpiączka 3- 8 pkt ? śpiączka

10 Badanie głowy ? kształt, symetria czaszki ? obecność blizn i ubytków kostnych ? bolesność przy opukiwaniu ? obecność szmeru przy osłuchiwaniu w przypadku tętniaka

11 Badanie objawów oponowych
? sztywność karku ? objaw Kerniga górny i dolny ? objaw Brudzińskiego karkowy i łonowy ? objaw Hermana ? objaw Amosa ? objaw całowania kolan ? objaw Zlatana (do 1- ega roku życia) ? objaw karkowo - pediatryczny (? poszerzenie źrenic przy wyprostowaniu karku)

12 Badanie nerwów czaszkowych
I nerw węchowy czynność: węch badanie: poprosić pacjenta o rozpoznanie zapachów różnych substancji II nerw wzrokowy czynność: wzrok badanie: ostrość wzroku, pole widzenia, dno oka III nerw okoruchowy IV nerw bloczkowy VI nerw odwodzący czynność: ruch gałek ocznych, zwężenie źrenicy, akomodacja badanie: ruch gałek ocznych, ocena źrenic, reakcja źrenic na światło

13 Nerw wzrokowy. Można przeprowadzić orientacyjne badanie pola widzenia za pomocą palca, porównując własne pole widzenia z polem badanego. W tym celu należy siąść naprzeciw chorego w odległości ok. 1 m, zasłonić ręką jedno oko (chory zasłania sobie oko przeciwległe), a następnie przesuwając palcem od obwodu ku środkowi i pytając, czy chory widzi ruchy palca na obwodzie, ustalić, czy ma on zachowane pole widzenia. W ten sposób można wykryć dość łatwo niedowidzenie połowicze dwuskroniowe lub jednoimienn

14 Nerw okoruchowy, bloczkowy i odwodzący.
Nerwy te badamy łącznie oceniając szerokość szpar powiekowych, ewentualne opadanie powieki, ustawienie oczu ( zez), osadzenie (wytrzeszcz lub zapadanie się gałki ocznej), ruchy gałek ocznych. Ruchy te badamy za pomocą palca, przesuwając powoli palec pionowo lub poziomo przed oczami pacjenta. Pacjent powinien wodzić za palcem wzrokiem bez poruszania głową. Na koniec dokonujemy badania źrenic – czy są równe, reakcja na światło, szerokość źrenic, oraz reakcje na zbieżność i nastawien

15 Nerw trójdzielny. Badamy czucie na twarzy, oraz bolesność ujść poszczególnych gałęzi(wcięcie nadoczodołowe, otwór podoczodołowy i otwór bródkowy) . Zwracamy również uwagę na napięcie mięśni żwaczy.

16 Nerw twarzowy. Oglądanie twarzy może wykazać opadnięcie kącika ust, spłycenie bruzdy nosowo-wargowej, rozszerzenie szpary powiekowej po stronie porażenia nerwu (niedowład mięśnia okrężnego oka). Dla dokładniejszego zbadania poleca się wykonać choremu takie czynności, jak: marszczenie czoła, zaciskanie powiek i szczerzenie zębów (ewentualnie uśmiechnięcie się lub gwizdanie).

17 V nerw trójdzielny (n. czuciowo - ruchowy) czynność: czucie na twarzy, unerwia mm żwacze, badanie: bolesność uciskowa, odruch rogówkowy i spojówkowy, czucie na twarzy, napięcie mm żwaczy przy zaciskaniu zębów

18 VII nerw twarzowy czynność: włókna ruchowe do mm mimicznych twarzy, włókna smakowe do 2/3 przedniej części języka, włókna wydzielnicze do ślinianek badanie: marszczenie czoła, zaciskanie oczu, szczerzenie zębów, badanie smaku na 2/3 przednich języka

19 Nerw przedsionkowo-ślimakowy.
Orientacyjne badanie słuchu można przeprowadzić sprawdzając słyszalność szeptu z odległości 6-7 m lub tykania zegarka umieszczonego w pobliżu małżowiny usznej.

20 Nerw językowo-gardlowy i nerw błędny.
W czasie badania sprawdza się czynność mowy i połykania oraz stan napięcia łuków podniebiennych i odruchów gardłowych. W celu wykrycia dyzartrii poleca się choremu wypowiedzieć zdanie zawierające liczne spółgłoski (np. „czterdziesta czwarta brygada artylerii"). Łuki podniebienne powinny być symetryczne i napinać się jednakowo sprawnie przy fonacji (wypowiadanie głoski „a"). Odruch podniebienny polega na uniesieniu się łuku po jego dotknięciu szpatułką. Odruch gardłowy wyraża się wystąpieniem reakcji wymiotnej po dotknięciu tylnej ściany gardła.

21 Nerw dodatkowy. W celu zbadania tego nerwu należy polecić choremu skręcać głowę wbrew oporowi, obserwując napięcie mięśni mostkowo-obojczykowo-sutkowych. Czynność mięśni czworobocznych bada się, polecając unieść barki. Jednocześnie należy się przekonać, czy nie ma zaników wymienionych mięśni.

22 XI nerw dodatkowy czynność: unerwia ruchowo m mostkowo-obojczykowo-sutkowy i czworoboczny. badanie: ocena napięcia mm

23 Nerw podjęzykowy. Poleca się wysunąć język, sprawdzając, czy nie występuje jego zbaczanie, czy nie ma zaników mięśni języka lub drżeń pęczkowych. W zespole opuszkowym lub rzekomoopuszkowym chory może mieć trudności z wysunięciem języka do przodu. Również chorzy z afazją ruchową nie mogą wysunąć języka na polecenie, mimo braku porażeń. Jest to tzw. apraksja języka.

24 VIII nerw przedsionkowo- ślimakowy
czynność: słuch i równowaga badanie: badanie słuchu szeptem, audiogram, próby błędnikowe (np. pięta-kolano)

25 IX nerw językowo- gardłowy X nerw błędny
czynność: włókna ruchowe do mm gardła, podniebienia i krtani, włókna smakowe do 1/3 tylnej języka, włókna czuciowe do gardła, przełyku, krtani i tchawicy, włókna przywspółczulne do oskrzeli, żołądka i jelit badanie: ocena mowy i połykania, odruch gardłowy, odruch podniebienny

26 XII n. podjęzykowy czynność: unerwia ruchowo mm języka badanie: -ocena symetrii i ruchomości języka

27 Badanie układu ruchu 1. oglądanie kończyn 2. badanie ruchów biernych i napięcia mm 3. badanie ruchów czynnych i siły mm (zmniejszenie zakresu ruchu i osłabienie siły ? niedowład, całkowity brak ruchów ? porażenie) 4. badanie ruchów zborności: - próba palec - nos - próba palec - palec - próba pięta - kolano - próba Romberga (przejście po linii prostej)

28 5. badanie odruchów: ? fizjologicznych: - odruch z m dwugłowego - odruch z m trójgłowego - odruchy brzuszne - odruch kolanowy - odruch skokowy ? patologicznych: - objaw Babińskiego, - objaw Oppenhaima (przy drażnieniu piszczeli? paluch wygina się do góry)

29 Badanie czucia 1. Badanie czucia powierzchownego: o czucia dotyku o czucia bólu o czucia temperatury 2. Badanie czucia głębokiego

30 Głowa: ? kształt, symetria, bolesność opukowa ? źrenice - kształt, symetria, odruch na światło ? orientacyjne badania pola widzenia ? badanie ruchomości gałek ocznych ? bolesność uciskowa ujście gałęzi nerwu trójdzielnego ? jama ustna - symetria i ruchomość języka, symetria łuków podniebiennych, odruch gardłowy i podniebienny ? marszczenie czoła, zaciskanie powiek, szczerzenie zębów.

31 Szyja: sztywność karku Kończyny górne i dolne:
Szyja: sztywność karku Kończyny górne i dolne: ? oznaki zaników mięśniowych ? ruchy bierne ? ruchy czynne ? siła mięśniowa ? odruch kolanowy, skokowy, Babińskiego ? orientacyjne badanie czucia dotyku i bólu

32 Ocena zborności ruchów: próba palec- nos, palec- palec, pięta- kolano, Romberga

33 Ocena mowy Badanie neurologiczne u pacjenta po urazie
Ocena mowy Badanie neurologiczne u pacjenta po urazie ? Stan przytomności (AVPU): A ? alert ? przytomny i zorientowany V ? verbal/ voice ? reaguje na bodźce werbalne P ? pain ? reaguje na bodźce bólowe U ? unresponding ? nie reaguje

34 ? Ocena źrenic: - kształt - symetria - reakcja na światło

35 Ocena kończyn - tętno ! - ruchomość - czucie ? Poziom glukozy

36 Badanie chodu. Zwracamy uwagę na ustawienie kończyn dolnych, postawę chorego, ruchy kończyn górnych towarzyszące chodzeniu

37 Objawy oponowe Do najważniejszych objawów oponowych zalicza się: - sztywność karku (opór przy biernym pochyleniu głowy ku przodowi) - objaw karkowy Brudzińskiego (odruchowe zgięcie kolan przy biernym pochyleniu głowy ku przodowi u leżącego chorego) - objaw Kerniga (odruchowy kurcz mięśni zginaczy w obrębie kończyn dolnych). Objaw Kerniga bada się u chorego leżącego na wznak. Zgina się kończynę dolną w biodrze i kolanie pod kątem prostym, a następnie próbuje się prostować ją w kolanie. Stwierdzenie objawów oponowych nasuwa przede wszystkim podejrzenie zapalenia opon i mózgu lub krwotoku podpajęczynówkowego. Występują one również w przebiegu uszkodzeń pourazowych mózgu i niekiedy w guzach śródczaszkowych.

38 Badanie czucia Czucie powierzchniowe bada się na całym ciele, tj. na twarzy, kończynach i tułowiu. W praktyce ogranicza się często badanie czucia do wybranych okolic, zależnie od kierunku rozpoznania. Należy badać oddzielnie czucie dotyku przez dotykanie różnych symetrycznych okolic ciała, najlepiej patyczkiem z nawiniętą watą lub palcem

39 . Dalej prowadzi się badanie czucia bólu, dotykając tych samych miejsc szpileczką. Aby zobiektywizować czucie bólu, dotyka się na przemian palcem i ostrzem, polecając badanemu przy zamkniętych oczach odróżnić ukłucie od dotknięcia.

40 Wreszcie bada się czucie temperatury, dotykając skóry probówkami z zimną i ciepłą wodą. W celu dokładniejszego zorientowania się w zaburzeniach czucia, zwłaszcza ośrodkowych, należy również stwierdzić, czy chory umie określić miejsce dotknięcia, a także odróżnić dwa jednocześnie stosowane bodźce od jednego (tzw. ekstynkcja). Bardzo pomocna jest również dermoleksja, tzn. „odczytywanie" przez badanego (przy zamkniętych oczach) cyfr lub innych znaków napisanych palcem na jego skórze.

41 Czucie głębokie bada się przez sprawdzenie, czy chory odróżnia (przy zamkniętych oczach) bierne ułożenie swoich palców. W zakres badania układu czuciowego wchodzi wykrywanie bolesności uciskowej pni nerwowych oraz tzw. objawów rozciągowych, z których najważniejszy jest objaw Lasegue'a znamienny dla rwy kulszowej.

42 Badanie mowy Zaburzenia mowy dają się zauważyć w czasie zbierania wywiadu. W celu dokładniejszej orientacji konieczne jest przeprowadzenie badania mowy. Obejmuje ono następujące elementy: 1) śledzenie mowy spontanicznej (brak słów, parafazje, agramatyzm, niemożność mówienia), 2) nazywanie pokazywanych przedmiotów, 3) powtarzanie (pojedynczych zgłosek, słów, zdań, ciągów słownych) 4) rozumienie mowy (pokazywanie nazywanych przedmiotów, wykonywanie poleceń, odpowiedzi na pytania) 5) liczenie 6) czytanie 7) pisanie

43 Ruchy czynne i siła. Zmniejszenie zakresu ruchu lub osłabienie siły nosi i nazwę niedowładu (paresis). Całkowity brak ruchów nazywa się porażeniem (paralysis, plegid). Badanie czynności ruchowej powinno być dokładne, obejmować wszystkie stawy, a także ruchy wbrew oporowi. Dyskretne niedowłady można wykryć polecając unosić jednocześnie obie kończyny górne (lub dolne). W tych warunkach kończyna niedowładna podąża, tj. opóźnia się w stosunku do zdrowej.

44 Stopień niedowładu odpowiednich mięśni wygodnie jest oznaczać za pomocą umownej skali liczbowej: 5 - normalna siła, 4 - dany ruch zachowany, ale utrudniony przy pokonywaniu oporu, 3 - brak ruchu przy oporze, 2 - ruch możliwy tylko przy podtrzymywaniu, 1 - ślad ruchu, 0 - brak ruchu.

45 Ruchy bierne i napięcie mięśni.
Badanie ruchów biernych umożliwia wykrycie ograniczenia czynności ruchowej wskutek zmian miejscowych w stawach lub mięśniach, bolesności ruchowej stawów, jak również stanu napięcia mięśniowego. Między innymi można wykryć obniżenie się tego napięcia (np. w polineuropatii, wiądzie rdzenia lub chorobach móżdżku), sztywność mięśniową (w uszkodzeniu układu pozapiramidowego) lub spastyczność (w uszkodzeniach układu piramidowego). Dla zbadania napięcia mięśni należy wykonać bierne ruchy zginania i prostowania stawów kończyn, oceniając istniejący opór.

46 zborność ruchów. Upośledzenie zborności ruchów (bezład, ataksja ) związane jest najczęściej z uszkodzeniem móżdżku lub sznurów tylnych rdzenia kręgowego. W celu wykrycia niezborności należy obserwować chorego podczas chodzenia, rozbierania oraz polecić wykonać kilka prób, z których najważniejsze to: przy otwartych i zamkniętych oczach, określa się kierunek padania. U chorych z nerwicami występuje tzw. czynnościowy objaw Romberga, tj. niemożność ustania w opisanej pozycji wskutek wpływów psychogennych. Zjawisko to zanika, jeśli odwróci się uwagę chorego, np. przez polecenie szybkiego liczenia lub przebierania palcami rąk.

47 1) próba „palec-nos" - trafienie palcem do nosa; można przy tym ujawnić m.in. nietrafianie, hipermetrię lub drżenie zamiarowe, 2) próba „palec-palec" - trafianie przez chorego palcem wskazującym do własnego palca wskazującego, 3) diadochokineza - badanie szybkości ruchów naprzemiennych, np. odwracanie i nawracanie przedramienia, 4) próba „pięta - kolano" - trafienie w pozycji leżącej piętą do kolana, 5) ataksja tułowia - wahadłowe ruchy tułowia pojawiające się w pozycji siedzącej, 6) próba Romberga - poleca się stanie ze złożonymi stopami i wyciągniętymi rękami

48 Badanie odruchów. Odruchy fizjologiczne.
W orientacyjnym badaniu neurologicznym można ograniczyć się do zbadania kilku podstawowych odruchów. Należy stwierdzić, czy są one obecne, symetryczne, czy też zniesione lub wzmożone. Zniesienie odruchów występuje w przerwaniu łuku odruchowego, a więc np. w uszkodzeniu neuronu ruchowego obwodowego, korzeni tylnych, sznurów tylnych lub samych mięśni

49 . Wzmożenie odruchów głębokich należy do obrazu niedowładu piramidowego, czyli ośrodkowego, zdarza się jednak również w nerwicach. Występuje wówczas symetryczne wzmożenie odruchów wobec braku jakichkolwiek innych cech uszkodzenia neuronu ośrodkowego. W celu oceny stanu neurologicznego poleca się zbadanie głównie następujących odruchów:

50 1) odruchu z kości promieniowej, 2) odruchu z mięśnia dwugłowego, 3) odruchu z mięśnia trójgłowego, 4) odruchów brzusznych, 5) odruchu kolanowego, 6) odruchu skokowego, czyli ze ścięgna piętowego (Achillesa), 7) odruchu podeszwowego. Odruchy głębokie wywołuje się młotkiem, powierzchniowe (brzuszne i podeszwowe) można wywołać szpilką lub tępo zakończoną rękojeścią młotka.

51 Patologie chodu w wybranych jednostkach klinicznych
fizjologiczne zmiany chodu u ludzi starszych redukcja długości kroku mniejsza szybkość ograniczone ruchy kończyn górnych ograniczona rotacja miednicy bardziej płaska stopa w fazie odbicia i kontaktu początkowego

52 chód patologiczny- problem:
stabilności i podporu wystarczającego prześwitu w fazie wymachu odpowiedniej długości kroku minimalnego zużycia energii sprawnej naprzemiennej zmiany faz dla obu nóg

53 RODZAJE PATOLOGICZNEGO CHODU:
chód połowiczo-niedowładny (hemiparetyczny) w niedowładach brak balansowania KG po stronie niedowładnej lub zmniejszone balansowanie powłóczenie KD niedowładną chód połowiczo-kurczowy (koszący) niedowładna KD wyprostowana w stawie kolanowym, stopa końsko-szpotawa, zataczanie chorej KG wokół kolana KG po stronie chorej odwiedziona, przedramię zgięte i nawrócone, nadgarstek zgięty chód ten występuje np. po udarach

54 chód paraparetyczny (chód niedowładny KD wiotki)
chory chodzi powoli z wysiłkiem, nie odciąga stóp chodzi z laską lub z drugą osobą niekiedy chwieje się i pada często zgina KD w kolanach chód ten występuje np. w poprzecznym uszkodzeniu rdzenia

55 chód paraparetyczny spastyczny
chory usztywnia niedowładne KD, nie zgina kolan, zaczepia palcami o podłogę chód ten występuje np. w chorobach rdzeniowych skurczowym niedowładem KD

56 chód nożycowy KD przywiedzione i zrotowane do wewnątrz w stawach kolanowych podczas chodu KD krzyżują się chód powolny, utrudniony w tułowiu obserwujemy ruchy kompensacyjne chód ten występuje np. u chorych z porażeniem KD kurczowym, w chorobie Littlea

57 chód paretyczno-ataktyczny (chód kurczowo-bezwładny)
chory usztywnia KD, wyrzuca je chwiejnie stopami mocno uderza o podłoże chód ten występuje np. u osób z SM

58 chód brodzący (koguci, koński) nadmierne unoszenie KD
nadmierne zginanie KD przy opadających stopach chód ten występuje np. w: przypadku porażenia mięśni prostowników stopy i palców, zapaleniach wielonerwowych odosobnionym zapaleniu nerwu strzałkowego postępującym zaniku mięśni typu strzałkowego (chód Charkota Mariego-Tootha)- pacjent nie może wspiąć się na piętach lub palcach w niedowładach obwodowych KD polineuropatiach porażeniach nerwu strzałkowego- chory stawia stopę przed stopą (chód brodzący)

59 chód kaczkowaty kołysanie się w stawach biodrowych na skutek niedowładu mięśni obręczy stawu biodrowego chód ten występuje np. w dystrofiach mięśniowych postępujących (brak odwodzenia w stawie biodrowym)

60 chód drobnymi kroczkami
chory przyjmuje postawę zgięciową bez balansu KG chód ten występuje np. w drżączce poraźnej lud parkinsonizmie pośpiączkowym, w porażeniu rzekomo- opuszkowym

61 przymusowy pęd ku tyłowi lub do boku
występuje sztywność mięśni ciała stan akinetyczny chory ułatwia sobie chodzenie , tak, że porusza się bokiem lub tyłem na skutek pochylenia górnej części tułowia do przodu (przesuwa się wtedy środek ciężkości do przodu) chory, aby nie upaść porusza się do przodu, nie mogąc przechylić tułowia do tyłu (propulsja) chód ten występuje np. w stanach parkinsonowskich

62 chód móżdżkowy chód na szerokiej podstawie z szeroko rozstawionymi KD chód chwiejący się tułów nie podąża za KD (podąża trochę z tyłu) chód ten występuje np. w guzach robak móżdżku ( tułów podąża w tę stronęchwieje się w tę stronę, po której jest guz)

63 chód chwiejny (pijacki)
chód ten występuje np. w ostrym upojeniu alkoholowym zapaleniu wielonerwowym SM przedawkowaniu leków guzach mózgu

64 chód gwiaździsty chód ten charakteryzuje się tym, że przy poleceniu pacjentowi przejścia 5 kroków w przód a następnie 5 w tył, następuje zbaczanie w stronę ogniska chorobowego chód ten występuje np. w schorzeniach móżdżku lub błędnika

65 chód tylno-sznurowy (tabetyczny)
chód niepewny o dużych krokach charakteryzuje się nadmiernym zginaniem KD w stawie kolanowym, wyrzucaniem stóp i silnym uderzaniem pięty o podłoże chory cechuje się brakiem czucia ułożenia ciała- pomaga sobie kontrolą wzroku chory chodzi o lasce chód ten występuje np. w jąd rdzenia, zwyrodnieniu tylno-sznurowym rdzenia, zapalenia wielonerwowym

66 chód antalgiczny chód ten występuje np. gdy pacjent ucieka przed bólem (odciąża chorą KD

67 chód histeryczny jest to chód zaburzony czynnościowo nadmierne balansowanie biobrami chód defiladowy chód ten występuje np. w uszkodzeniu układu pozapiramidowego

68 chód patologiczny w fizjologicznej przesadzie ruchu:
chód kołyszący występuje często u kobiet chód marynarski występuje u kobiet lub mężczyzn; chód ten charakteryzuje się kołysaniem biodrami(bujanie się) chód majestatyczny cechą charakterystyczną jest wysoko uniesiona głowa i wyrzut KD chód sztywny brak oscylacji barków i bioder chód drobnymi kroczkami charakterystyczny dla niskich osób.

69

70

71

72 Afonia (bezgłos) – utrata dźwięczności głosu. Przyczyną mogą być zaburzenia czynności krtani (porażenie nerwów krtaniowych lub zaburzenia nerwicowe), albo zniekształcenia fałdów głosowych spowodowane przez choroby zapalne lub nowotworowe krtani. Częściowa lub całkowita afonia jest częstym objawem nerwicy lękowej. Skrajny stopień histerycznej afonii z zupełną utratą mowy (nawet szeptanej) to apsityria.

73 Anizokoria – objaw polegający na nierównomiernej szerokości źrenic, będący wynikiem zaburzenia odruchu źrenicznego po jednej ze stron. Najczęstszą przyczyną jest nierównomierne pobudzenie nerwów współczulnych unerwiających mięśnie rozwierające źrenice.

74 Agnozja jest nieprawidłowością polegającą na zaburzonym rozpoznawaniu bodźców czuciowych. Jednak do rozpoznania bodźca może dojść za pomocą innych zmysłów. Przy czym narządy zmysłów funkcjonują prawidłowo. Chory reaguje na bodźce czuciowe jakby ich nigdy wcześniej nie spotkał lub nazywa je nieprawidłowo myląc z innymi bodźcami.

75 Apraksja jest zaburzeniem neurologicznym polegającym na niezdolności do wykonywania złożonych i wcześniej wyuczonych precyzyjnych i zamierzonych ruchów czy gestów. Przy czym u chorego nie występują zaburzenia koordynacji ruchowej, osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia czucia.

76 Amnezja, amnezja organiczna
(Ἀμνησία, amnesia) – całkowity lub czasowy zanik pamięci deklaratywnej. Wyróżnia się 2 typy amnezji: Amnezja następcza – typ amnezji polegający na utracie zdolności zapamiętywania nowych informacji. Amnezja wsteczna – amnezja polegająca na utracie pamięci w odniesieniu do zdarzeń, których dana osoba była świadkiem przed urazem, będącym powodem amnezji.

77 Afazja, zaburzenie mowy, powstałe w wyniku uszkodzenia ośrodka mowy w dominującej półkuli mózgu i upośledzające proces mówienia lub rozumienia mowy. Afazja nie jest wynikiem zaburzeń samej artykulacji, polega na ograniczeniu zdolności rozumienia komunikatów werbalnych oraz reguł ich tworzenia. Wyróżnia się afazję całkowitą i częściową, najczęściej występują formy mieszane. Do podstawowych rodzajów afazji zalicza się:

78 1) afazję czuciową (sensoryczną), która objawia się niemożnością syntezy usłyszanych dźwięków w słowa, w związku z czym chory ma trudności w rozumieniu tego, co się do niego mówi, nie odczytuje też często komunikatów pisanych (tzw. afazja semantyczna);

79 2) afazję ruchową (motoryczną), w której zostaje zachowane rozumienie cudzej mowy, odpowiedzi formułowane są w myślach, ale bez możliwości ich artykulacji w słowach; jedna z postaci apraksji, której często towarzyszy aleksja, oraz

80 3) afazję amnestyczną, polegającą na utracie zdolności nazywania przedmiotów, stanów czy zjawisk, które chory potrafi określić opisowo. Epizody rozmaitych rodzajów afazji, jak tendencja do przekręcania słów, czy zapominania nazw przedmiotów, zdarzają się także ludziom zdrowym lecz przemęczonym, w stanie silnego wzburzenia emocjonalnego lub osobom starym.

81 Aleksja jest zaburzeniem polegającym na utracie umiejętności czytania (słowa pisanego). Może być tylko częściowa (aleksja bez agrafii) lub całkowita.

82 Agrafia jest zaburzeniem obejmującym utratę zdolności pisania i zwykle literowania. Agrafia powstaje w wyniku uszkodzenia w obrębie płata ciemieniowego półkuli dominującej. Może również towarzyszyć innym zaburzeniom tj. afazji, apraksji, aleksji i orientacji przestrzennej.

83 Amnezja jest stanem niepamięci. Chory posiada lukę w pamięci, nie potrafi przypomnieć sobie faktów z jakiegoś okresu, rzadko całego życia. Wyróżniamy amnezję częściową i całkowitą oraz poprzedzającą utratę świadomości i następczą (utrata zdolności zapamiętywania nowych informacji). Do utraty pamięci dochodzi w wyniku urazu, zapalenia mózgu, zatrucia, napadów padaczkowych.