OKRES PONIEMOWLĘCY rozwój społeczny, emocjonalny i rozwój osobowości.

Prezentacja na temat: "OKRES PONIEMOWLĘCY rozwój społeczny, emocjonalny i rozwój osobowości."— Zapis prezentacji:

1 OKRES PONIEMOWLĘCY rozwój społeczny, emocjonalny i rozwój osobowości

2 Przywiązanie Funkcja biologiczna- zwiększenie szans na przeżycie. Funkcja psychologiczna- zapewnienie poczucia bezpieczeństwa. Ma znaczenie dla funkcjonowania dziecka w pierwszej fazie życia oraz dla prawidłowego rozwoju psychicznego w kolejnych okresach.

3 Fazy rozwoju przywiązania wg. J.Bowlby FazaI Niesprecyzowane ustosunkowanie i sygnalizacja II Skupienie uwagi na jednej lub większej liczbie osób III Zachowanie oparte na bezpiecznej bazie Czas trwania0-3 miesiąc3-6 miesiąc6-30 miesiąc Charakterystyka zachowań dziecka -zachowania wywołujące bliskość (płacz, kontakt wzrokowy, pobudzenie) -nie są skierowane do konkretnej osoby, lecz każdej w zasięgu -wyodrębnienie figury przywiązania, - sygnały wysyłane do jednej lub kilku osób -przejmuje część kontroli nad interakcją -nie odczuwa strachu przed obcymi, ani utratą opiekuna -konsolidacja przywiązania. - figura przywiązania jako bezpieczna baza, -odczuwa lęk przed obcymi, lęk separacyjny (9 i 18m) Specyficzne zadania opiekuna -zauważenie, -prawidłowe odczytanie sygnałów, - stabilność i powtarzalność zachowań -obniżanie napięcia, -wprowadzenie w nowe sytuacje. -współuczestniczenie w regulacji pobudzenia, -towarzyszenie w działaniach

4 Wzorzec przywiązania Zachowanie dziecka w nieznanej sytuacji Zachowanie głównego opiekuna- matki-prowadzące do wykształcenia się danego wzorca przywiązania Konsekwencje dla dalszego funkcjonowania dziecka Bezpieczny- dobrze znosi rozłąkę z opiekunem, angażuje się w eksplorację otoczenia - w poczuciu zagrożenia aktywnie poszukuje kontaktu i łatwo je uspokoić - po powrocie matki radośnie ją wita, szybko się uspokaja, jeśli martwiło się jej zniknięciem -dostępność fizyczna i psychiczna -reagowanie na sygnały dziecka -przyjmowanie perspektywy dziecka -stałość, spójność, przewidywalność reakcji na sygnały dziecka - umiejętność nawiązywania i utrzymywania relacji z innymi ludźmi - przekonanie, że inni ludzi są życzliwi, mają pozytywne intencje - w sytuacji trudności poszukiwanie rozwiązań Pozabezpieczny ambiwalentny -wykazuje niewielkie zainteresowanie badaniem otoczenia, nieufne wobec obcego - niepokój wywołany oddzieleniem od matki, ale nie uspokaja się po jej powrocie - czasem szuka, a czasem unika kontaktu z matką - brak ciągłego dostępu do matki lub dostęp pozorny - brak konsekwentnej opieki, brak przewidywalności reakcji na sygnały dziecka - matka czasem jest opiekuńcza a czasem skoncentrowana na sobie -niepewność w kontaktach z matką - brak swobodnej eksploracji otoczenia - silny lęk przed separacją - zmienność nastrojów - niepewność co do własnej wartości Charakterystyka typów relacji przywiązania

5 Wzorzec przywiązania Zachowanie dziecka w nieznanej sytuacji Zachowanie głównego opiekuna- matki-prowadzące do wykształcenia się danego wzorca przywiązania Konsekwencje dla dalszego funkcjonowania dziecka Pozabezpieczny unikający -unika kontaktu z matką, zwłaszcza gdy spotyka się z nią po jej nieobecności - czuje sie tak samo dobrze w towarzystwie osoby obcej i matki -odrzucenie dziecka - brak fizycznej i psychicznej dostępności - błędne interpretowanie i reagowanie na sygnały dziecka - matka unika kontaktu fizycznego z dzieckiem, odwraca jego uwagę w stronę innych osób lub przedmiotów -prezentowanie zachowań obronnych, unikanie bliskiego kontaktu z matką -brak umiejętności skutecznego poszukiwania wsparcia w sytuacjach trudnych - przekonanie o swojej niskiej wartości Pozabezpieczny zdezorganizowany -oszołomienie, zagubienie lub obawa - może jednocześnie prezentować przeciwstawne wzorce zachowań, np. ruch w kierunku matki i jednocześnie odwracanie wzroku -przemoc, zadawanie dziecku fizycznego bólu - otwarte wyrażanie wrogości wobec dziecka - celowe wywoływanie strachu u dziecka - budzące lęk zachowania -lęk przed matką - dezorientacja w kontakcie z opiekunem - poważne zakłócenia w funkcjonowaniu poznawczym i emocjonalnym - odbieranie świata zewnętrznego jako niebezpiecznego

6 Bezpieczny wzorzec przywiązania ❏ Dostępność opiekuna (fizyczna i psychiczna) ❏ Wrażliwość opiekuna ( dostrzeganie sygnałów) ❏ Właściwa interpretacja ( zgodna z potrzebami dziecka nie opiekuna) ❏ Adekwatne relacje ( odpowiednie i na czas)

7 Labilność emocjonalna u dzieci wynika z : ❏ niedojrzałości układu nerwowego, ❏ dużej wrażliwości na działanie bodźców zewnętrznych, ❏ przewagi procesów pobudzania nad hamowaniem, ❏ podatnosc na zmęczenie, zmiany pogody, infekcje – reagują pobudzeniem w sytuacjach, w których dorośli zwykle zmniejszają swoją aktywność, ❏ trudności z werbalizowaniem emocji i myśli.

8 Rozwój i kontrola emocji Wyrażanie emocji złożonych rozwija się wraz ze zdolnością do rozpoznawania emocji u innych. Noworodki - reakcja wstrętu w odpowiedzi na nieprzyjemne smaki i zapachy 3 miesięczne dzieci okazują radość z opanowanej umiejętności, różnicują przejawy emocji 4-5 miesieczne dzieci- w sytuacji frustracji reagują okazują złość 12 miesięczne dzieci różnicują emocje wyrażane przez opiekunów

9 Rozwój empatii ❏ Empatia globalna (0-6 miesiąc życia) Natychmiastowy, reaktywny płacz w reakcji na płacz innych niemowląt ❏ Empatia egocentryczna (1-2 lata) Reakcja na cierpienie innych- smutek, płacz- szukanie ukojenia dla siebie ❏ Pseudoegocentyczna empatia (2lata) Udzielenie pomocy cierpiącym, sposobami które działają na nich samych ❏ Empatia właściwa (od 18 miesiąca) Zdolność do przyjęcia perspektywy drugiej osoby.Współdzielenie prostych uczuć (ból,smutek) następnie złożonych (rozczarowanie, wstyd)

10 Teoria umysłu W wieku ok. 18 miesięcy dzięki możliwości myślenia o nieobecnych i wyobrażonych sytuacjach, dzieci uświadamiają sobie subiektywną naturę świata mentalnego. Świadczą o tym takie zachowania i zdolności jak: ❏ zabawy w udawanie ❏ rozumienie intencji komunikacyjnej ❏ rozumienie pragnień jako przyczyn zachowań oraz odróżnianie preferencji własnych i drugiej osoby ❏ wiedza na temat źródeł wiedzy ❏ używanie językowych określeń stanów mentalnych 4-5 latki zaczynają rozumieć, że nie sposób przewidzieć jak zachowują się inni, jedynie obserwując sytuacje. Ważne są pragnienia i przekonania innych osób. Powstają w ich umysłch teorie idei, przekonań, pragnień innych ludzi, oraz tego jak mogą one wpływać na ich zachowania.

11 Rozwój pojęcia Ja Wymiary: ❏ Ja cielesne- naturalna granica(skóra) przekroczenie jej (np.zastrzyk) wywołuje obawy i lęk ❏ Ja społeczne- zagrożenie wykluczeniem ze środowiska społecznego wywołuje zakłopotanie, wstyd, lęk ❏ Ja symboliczne- podstawy do określania własnej tożsamości i swojego terytorium psychicznego Pierwsze przejawy: odbicie w lustrze, rozpoznawanie siebie na zdjęciach, używanie zaimka osobowego “ja”

12 Czynniki wspierające proces kształtowania się poczucia własnej odrębności to: ❏ Świadomość stałości przedmiotów- manipulowanie przedmiotami, odkrywanie ich własności, zabawy “a ku ku” ❏ Świadomośc własnego ciała- przypadkowe poznanie własnego ciała np. wkładanie stóp do ust, nazywanie części ciała przez opiekunów ❏ Doświadczanie własnego sprawstwa- samodzielne korzystanie z przedmiotów codziennego użytku, zwracanie uwagi na konsekwencje działań dziecka, zachęcanie do podejmowania decyzji ❏ Poczucie własności- posiadanie własnego terytorium w domu, uczenie poszanowania dla czyjejś własności, oddawania pożyczonych rzeczy, dbania o swoje zabawki.