EGZOTYKA AFRYKAŃSKIEJ PRZYRODY Klasa 6 b „w pustyni i w puszczy”

Prezentacja na temat: "EGZOTYKA AFRYKAŃSKIEJ PRZYRODY Klasa 6 b „w pustyni i w puszczy”"— Zapis prezentacji:

1 EGZOTYKA AFRYKAŃSKIEJ PRZYRODY Klasa 6 b „w pustyni i w puszczy”

2 MAPA KONTYNENTU AFRYKAŃSKIEGO

3

4 Wielbłądy jednogarbne (dromadery) są prawdziwym symbolem pustynnych terenów Afryki i Półwyspu Arabskiego. Zwierzęta te gromadzą w swoich garbach substancje odżywcze pod postacią tłuszczu, który ułatwia regulowanie temperatury ciała i w konsekwencji zmniejsza ilość wody odparowywanej z organizmu. Wielbłąd jednogarbny

5 Słoń afrykański Samica może mierzyć do 2,5 metra, a samiec nawet ponad 4 metry wysokości. Słoń może ważyć nawet do sześciu ton, czyli tyle co autobus! Oswojenie słonia afrykańskiego nie jest prostą sprawą. Nel udało się jednak zrobić z Kinga prawdziwego przyjaciela. Słoń potrzebuje 100 litów wody dziennie. Najpierw wciąga około 4 litrów do trąby, a potem wtryskuje ją sobie do pyska. Pokarm też podaje do pyska przy pomocy trąby. Dzienna porcja pokarmu to 200 kg.

6 Goryle są największymi na świecie naczelnymi, z samcami ważącymi około 143-169 kg i mającymi około 1,4-1,8 m wysokości. Szacuje się, że jest od około 4x do 10x silniejszy od przeciętnego człowieka. ”Nasibu (…)ujrzał nagle w szczerbie skalnej okropną twarz, pokrytą czarną sierścią, mrugającą nań oczyma i wyszczerzającą białe kły, jakby w uśmiechu. (…) kosmate ramię obwinęło go dokoła, podniosło w górę, i czarny jak noc potwór począł z nim uciekać do przepaści.” Goryl, czyli „leśny diabeł”

7 Lew afrykański Ryk lwa przy sprzyjających warunkach jest słyszalny nawet z odległości 8 km. Samce lwa w środowisku naturalnym środowisku żyją od 10 do 14 lat. Polowaniem zajmują się lwice.

8 Serwal, czyli sienkiewiczowski wobo? Gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych, wysokiego na 60 cm, o długości ciała około 1 metr.

9 Flaming karmazynowy (czerwonak) Sienkiewicz porównuje je do „wielkich, różowych i purpurowych kwiatów”, które wzbudzają zachwyt Nel i Stasia. Czerwonaki żyją w ogromnych stadach, które mogą liczyć nawet milion par. Pokarm pobierają filtrując płytkie wody dziobem. Wydają głośny odgłos gęgania.

10 Skorpion Jad niektórych z przedstawicieli tego gatunku może zabić człowieka - pani Olivier miała więc szczęście, że jej spotkanie ze skorpionem nie skończyło się tak tragicznie. W ciągu dnia chowają się przed skwarem w szczelinach skalnych i pod kamieniami. Mogą przeżyć bez jedzenia nawet dwa lata.

11 Mrówki siafu Co parę lat kolonia licząca do 50 mln osobników postanawia przenieść się w nowe miejsce i biada temu, kto stanie na ich drodze, czy to zwierzę, czy roślina. Są wprawdzie jadowite, ale to nie wystarczy, żeby położyć większych przeciwników. Zamiast tego polegają na gryzieniu - ich żuwaczki są na tyle silne, że potrafią przebić skórę nosorożca. — Zarazby cię tam zjadły siafu. — Co to siafu? czy to co gorszego od lwa? — I gorszego i nie gorszego. To są mrówki, kąsające ogromnie. Pełno ich na gałęziach, z których spadają ludziom na plecy, jak deszcz ognisty. Ale chodzą i po ziemi. Spróbuj tylko zsiąść z konia i pójść trochę w las, a zaraz zaczniesz podskakiwać i piszczeć, jak małpka. Nawet od lwa łatwiej się obronić. Czasem idą w ogromnych szeregach i wtedy wszystko im ustępuje z drogi.

12

13 „Oto spośród suchych krzaków porastających dno khoru wysunął się duży wąż i wijąc się z szybkością błyskawicy między okruchami skał, umykał do jakiejś znanej sobie kryjówki. Beduini ścigali go zaciekle, a na pomoc im poskoczył Gebhr z nożem w ręku. (…) wkrótce też wrócili wszyscy trzej z widocznym w twarzach przestrachem. — Widziałeś węża? — Widziałem. — Nie tyś go zaklął, by się nam ukazał? — Nie. — Spotka nas jakieś nieszczęście, gdyż ci głupcy nie zdołali węża zabić! (…) Czy twój ojciec jest czarownikiem? — Jest — odpowiedział bez wahania Staś zrozumiawszy w jednej chwili, że ci dzicy i przesądni ludzie uważają ukazanie się płaza za złą wróżbę i za zapowiedź, że ucieczka im się nie uda.” Węże

14 Baobab afrykański Baobaby mogą osiągnąć wiek ponad 2000 lat. Baobab potrafi w pniu zmagazynować nawet 120 000 litrów wody. Rekordowa średnica baobabu wynosi aż 15,9 metra, a obwód 47 metrów. Nie dziwi zatem fakt, że Staś wybrał baobab na wygodą siedzibę. Baobaby jedynie przez krótki okres w roku posiadają liście. Według legendy opowiadanej przez Buszmenów baobaby podporządkowały sobie inne rośliny. Nie spodobało się to Bogu, więc wyrwał je i posadził ponownie korzeniami do góry.

15 Owoce i nasiona drzewa chlebowego są jadalne i bardzo pożywne – miąższ zawiera dużo skrobi i witamin, a nasiona obfitują w oleje. Miąższ owoców może być spożywany na surowo lub po ugotowaniu, prażeniu, pieczeniu i kiszeniu. Chlebowiec afrykański „Tymczasem Mea i Kali, naobcinawszy owoców z chlebowca, obładowali nimi konie, i mała karawana ruszyła dalej.”

16 FigowceFigowce „Szczególniej figowce, zwane »daro«, których płaczące gałęzie, zetknąwszy się z ziemią, zmieniają się w nowe pnie, pokrywały ogromne przestrzenie, tak, że każde drzewo tworzyło jakby osobny gaj.” Afrykańskie smakołyki DaktylowiecDaktylowiec „Śmiano się z niego i potrącano go, ale pod wieczór stary szeik, pilnujący robót, dał mu dwanaście daktyli. Staś rad był z tej zapłaty niezmiernie, daktyle bowiem stanowiły, obok ryżu, jedyny zdrowy pokarm dla Nel, a było o nie coraz trudniej w Omdurmanie.”

17 BananowceBananowce „Mały Nasibu dostał polecenie suszenia bananów i rozcierania ich między dwoma płaskimi kamieniami na mąkę. W zrywaniu ciężkich wiązek owocowych pomagał mu także King, przyczem objadali się obaj tak niesłychanie, że wkrótce w pobliżu chat zbrakło zupełnie bananów i musieli chodzić do innej plantacji, położonej na przeciwległym krańcu płaskowzgórza.”

18 „Gdzieniegdzie leżały stare spróchniałe pnie, pokryte jakby kobiercem prześlicznymi storczykami o pstrych, podobnych do motyli kwiatach, z również pstrym dzbankiem w środku korony.” „Liany kauczukowe dusiły wprost w tysiącznych wężowych skrętach drzewa i zmieniały je w piramidy zasypane białym kwieciem jak śniegiem. Naokół większych lianów obwijały się mniejsze i gmatwanina stawała się tak niesłychana, że przetwarzały się niemal w ścianę, przez którą ani człowiek, ani zwierz nie zdołałby się przedrzeć.”

19 „ (…) Murzyni poczęli włóczyć się pomiędzy drzewami nad rzeką upatrując palm rodzących dzikie daktyle i tak zwanych łez Hioba, z których robi się naszyjniki.” Łzy Hioba Róża jerychońska „(…) poszedł zbierać w dalszym ciągu róże jerychońskie. (…) Gdy wreszcie zabłysło ognisko z róż, które więcej tliły się, niż płonęły, otoczyli je wszyscy kołem.” Róża jerychońska inaczej zmartwychwstanka to roślina, która podczas susz zamiera, a gdy otrzyma wilgoć ożywa i wzrasta. Botaniczne ciekawostki

20 Zjawiska atmosferyczne Fatamorgana Burza piaskowa Śpiewające piaski Burza podzwrotnikowa Biała godzina Pora deszczowa

21 Fatamorgana, zwana również mirażem, to wyjątkowe, występujące naturalnie zjawisko, które powstaje wskutek działania wielu czynników załamania światła w warstwach powietrza o różnej temperaturze i gęstość. Powoduje ona powstawanie pozornego obrazu, który przedstawia odległy przedmiot lub obiekt. Na pustyniach powstają obrazy oaz, miast, rzek. Nazwa fatamorgana pochodzi od imienia czarodziejki Morgany Le Fay, której przypisywano zdolność wywoływania miraży Fatamorgana „ — Co to? — zawołał Staś. — Nel! Nel! Patrz. Nel podniosła się i na razie zamilkła ze zdumienia, ale po chwili poczęła krzyczeć z radości: — Medinet! do tatusia! do tatusia! A Staś aż pobladł ze wzruszenia.”

22 Burza piaskowa „I rzeczywiście wiatr nadchodził. W oddali pojawiła się jakby ciemna chmura, która czyniła się w oczach coraz wyższą i zbliżała się do karawany. Poruszyły się też naokół najbliższe fale powietrza i nagle podmuchy poczęły skręcać piasek. Tu i ówdzie tworzyły się lejki, jakby ktoś wiercił kijem powierzchnię pustyni. Miejscami wstawały chybkie wiry, podobne do kolumienek cienkich u spodu, a rozwianych jak pióropusze w górze. Ale wszystko to trwało przez jedno mgnienie oka. Chmura, którą pierwszy ujrzał przewodnik wielbłądów, nadleciała z niepojętą szybkością. W ludzi i zwierzęta uderzyło jakby skrzydło olbrzymiego ptaka. W jednej chwili oczy i usta jeźdźców napełniły się kurzawą. Tumany pyłu zakryły niebo, zakryły słońce i na świecie uczynił się mrok. (…) W powietrzu czuć było taką woń, jaką wydaje czad węgli.” Zjawisko atmosferyczne wywołane przez silne wiatry związane z wtargnięciem chłodnego powietrza polarnego na ciepłe obszary pustynne i półpustynne. Największe z burz piaskowych sięgają do 2,5 km wysokości, niektóre z nich są widoczne z kosmosu.

23 „Powszechnie wiadomym jest, że pustynię zamieszkują złe duchy, prowadząc podróżników do zguby przez najbardziej złośliwe sztuczki” – pisał w dzienniku ze swoich podróży Marco Polo. Był rok w 1295. Śpiewające piaski Występują po bardzo upalnych dniach, gdy przychodzi chłodna noc. Ziarenka piasku kurczą się wówczas, a że to masowe zjawisko słychać odgłos przypominający dźwięk piszczałki. „Było to coś podobnego do cienkiego, metalicznego głosu trzcinowej piszczałki. Staś przerwał rozmowę i począł nasłuchiwać. Po chwili takie cieniutkie i żałosne głosy ozwały się z wielu stron naraz.”

24 Pora deszczowa Okres w ciągu roku charakteryzujący się intensywnymi opadami deszczu. „Pora dżdżysta rozpoczęła się na dobre, ale nie były to nasze długie, jesienne deszcze, w czasie których niebo zawleka się ciemnymi chmurami i nudna, uciążliwa słota trwa przez całe tygodnie. Tu kilkanaście razy na dzień wiatr przepędzał po niebie wzdęte obłoki, które zlewały ziemię obficie, po czym znów rozbłyskiwało słońce, jasne, jakby świeżo wykąpane i zalewało złotym światłem skały, rzekę, drzewa i całą dżunglę.”

25 Biała godzina Czas, w którym upał jest nie do wytrzymania. Zarówno ludzie, jak i zwierzęta chronią się wtedy w cieniu.

26

27

28

29 Śpiączka afrykańska to jedna z chorób tropikalnych, na którą zachorowali w powieści Sienkiewicza służący Lindego. Śpiączka afrykańska to jedna z chorób tropikalnych, na którą zachorowali w powieści Sienkiewicza służący Lindego. Występowanie: m.in. na kontynencie afrykańskim, jest to choroba wywoływana przez świdrowca gambijskiego przenoszonego przez muchy tse-tse. Objawy: gorączka, bóle głowy, uszkodzenie serca, zapalenie mózgu, drgawki, zaburzenia zachowania, śpiączka. Leczenie: leki na śpiączkę afrykańską są drogie i trudno dostępne. ŚPIĄCZKA AFRYKAŃSKA

30 FEBRA (MALARIA) Febra jest jedną z chorób tropikalnych, występujących w Afryce. To właśnie na nią zachorowała Nel. Występowanie: m.in. na kontynencie afrykańskim, przenoszona przez komary. Objawy: dreszcze, nudności, zawroty i bóle głowy, bóle mięśni, wysoka gorączka, utrata apetytu, wymioty, osłabienie Leczenie: pierwszym skutecznym lekiem była chinina – gorzki proszek. Dziś zastępuje się ją innymi środkami.

31 W powieści „W pustyni i w puszczy” Henryk Sienkiewicz wprowadził wiele opisów przedstawiających bogaty obraz afrykańskiej przyrody, dzięki czemu widzimy różne oblicza Czarnego Lądu.

32 Dziękuję za wspólną podróż!