Korelacje HBT G. Goldhaber, S. Goldhaber, W. Lee, A. Pais (1959)

Prezentacja na temat: "Korelacje HBT G. Goldhaber, S. Goldhaber, W. Lee, A. Pais (1959)"— Zapis prezentacji:

1 Korelacje HBT G. Goldhaber, S. Goldhaber, W. Lee, A. Pais (1959)
1.05 GeV/c, 30’’ komora propanowa Poszukiwanie mezonu , przewidzianego przez modele. Mezonu  nie odkryto, ale …

2 Badano wielkość: Wynik: Jednoimienne piony „lubią” lecieć razem „Efekt GGLP”, „efekt Goldhaberów”

3 Wyjaśnienie na gruncie statystyki kwantowej
Funkcja falowa identycznych bozonów musi być symetryczna (fermionów antysymetryczna) Dane można opisać, przyjmując promień obszaru interakcji ok. 1 fm (ponad dwukrotnie mniej niż wymagał model statystyczny do opisu krotności)

4 Czy efekt ten pojawia się w innych reakcjach?
8 GeV/c, komora wodorowa Czy tylko naładowane piony? 00 (K. Eskreys, 1969) K0K0 (A.M. Cooper, 1978) K+K+, K-K- (T.Akeson, 1985)

5 Nowa obserwacja: efekt pochodzi głównie od par z małym
pędem względnym. Czy ten efekt może być wywołany przez rezonanse? (nie) Trój - i więcej - cząstkowe korelacje K.Boesebeck – odbicie korelacji dwucząstkowych (czy aby na pewno?) 

6 Interferometria bozonowa
R. Hanbury-Brown, R.Q. Twiss (HBT) – astronomia (1954) Wykorzystanie korelacji identycznych bozonów do pomiarów rozmiaru źródła – człon interferencyjny zawiera informację o geometrii źródła (fotony) 1956 – Hanbury-Brown i Twiss zmierzyli rozmiar Syriusza

7 Kopyłow, Podgorecki Cocconi – zastosowanie do problemów
fizyki wysokich energii W najprostszym przypadku funkcja falowa jest falą płaską. Chcąc otrzymać mierzalną funkcję korelacji należy to wyśredniować po rozkładzie przestrzennym źródeł

8 funkcja korelacji Dla gaussowskiego rozkładu przestrzennego źródeł

9 Poprawki kulombowskie
Standardowe podejście – czynnik Gamowa (nierelatywistyczne przybliżenie dla ładunków punktowych) Dla pionów poprawka znika dla p>7 MeV/c Dla cięższych cząstek oddziaływania kulombowskie odgrywają istotną rolę.

10 Parametryzacje Geometria sferyczna – fit w Qinv
Geometria cylindryczna (elipsoida)

11 Geometria cylindryczna – parametryzacja Bertscha

12 Geometria cylindryczna – Yano, Koonin, Podgoretski
Dodatkowy parametr YPK związany z ruchem podłużnym

13 W parametryzacji Bertscha:
Rside mierzy poprzeczny rozmiar źródła Rout mierzy długość trwania emisji Rlong mierzy czas zamrażania Parametry YKP można wyrazić poprzez parametry Bertscha i nadać im analogiczną interpretację

14 HBT a ewolucja czasowa układu

15 Trochę „starych” wyników

16 Wyniki z SPS

17 NA44, mała akceptancja

18 A co na to RHIC?

19 żadnych fajerwerków w porównaniu z SPS

20 Czy istnieją nietrywialne korelacje trójcząstkowe?
a – liczba cząstek w sferze o promieniu Qinv b wyznacza się wstawiając cząstke „i” do innego przypadku i licząc cząstki w sferze Qinv, Korelacje wielocząstkowe są zdominowane przez korelacje dwucząstkowe (NA49)

21 Nietrywialne korelacje dwucząstkowe (WA98)

22 Korelacje identycznych fermionów
S.E. Koonin (1978) R. Lednicky, V.L. Lyuboshitz (1981) B0 – statystyka kwantowa B1 – oddziaływania silne w stanie końcowym Ac – oddziaływania kulombowskie

23 Kulomb silne statystyka kwantowa

24 Niskie energie - LBL Pb+Pb, 158 GeV/A, SPS

25 Szybsze protony są emitowane z mniejszego obszaru.
-+Xe, 40 GeV/c A+C, 4.2 GeV/A Szybsze protony są emitowane z mniejszego obszaru. Rozmiar obszaru emisji protonów nie zależy od pocisku.

26 Korelacje  - NA49 Dane wskazują na antykorelacje – słabe oddziaływania silne układu . Wynik ten jest konsystentny z otrzymanym z badania podwójnych hiperjąder.

27 Korelacje nieidentycznych cząstek
Człon B0 wypada, ale pozostają B1 i Ac R. Lednicky – korelacje różnych cząstek mogą być czułe na sekwencję czasową emisji.

28 Liczymy C+(<900) i C-(>900).
W braku korelacji czaso-przestrzennych C+/C- = 1

29 VENUS + wprowadzona ad hoc różnica czasu emisji K+ i K-

30 STAR -  i K nie są emitowane
równocześnie!