Budowa układu okresowego pierwiastków

Prezentacja na temat: "Budowa układu okresowego pierwiastków"— Zapis prezentacji:

1 Budowa układu okresowego pierwiastków

2 1. Rys historyczny W starożytności wyróżniano 4 żywioły, ale znano i stosowano Au, Ag, Cu, Fe, Sn, Pb, C, S, W średniowieczu odkryto następujące substancje As, Bi, Zn, P, Sb, W następujących stuleciach dokonano ponad 80 pierwiastków Pojęcie pierwiastek chemiczny wprowadził Robert Boyle w 1611r.

3 Cd W tym czasie potrafiono określić niektóre właściwości tych pierwiastków i wyznaczyć ich masy atomowe, Próbę usystematyzowania znanych pierwiastków podejmowali: Johan Wolfgang Dobereinera ( ), Julius Lothar Meyer ( ), John Alexander Newlands ( ), Dimitr Mendelejew ( ).

4 Cd W XIX w. nie znano w pełni budowy atomu, kryterium klasyfikacji były wzrastające masy atomowe pierwiastków, Za twórcę stosowanego układu okresowego pierwiastków uważa się D. Mendelejewa, W 1869 przedstawił wnioski i z badań oraz założenia klasyfikacji pierwiastków.

5 2. Założenia klasyfikacji pierwiastków wg Mendelejewa
Pierwiastki uszeregowane wg wzrastającej masy atomowej wykazują powtarzalność (periodyczność) – prawo okresowości, W tabeli układu okresowego należy przewidzieć miejsca dla prawdopodobnie, a nieodkrytych pierwiastków, Należy przestawić kolejność pierwiastków w kilku miejscach układu, ponieważ podobieństwo właściwości pierwiastków w tej samej grupie jest ważniejsze od wzrastającej masy atomowej.

6 Cd Układ okresowy pierwiastków Mendelejewa składał się z rzędów poziomych (okresów) i pionowych (grup), przy czym grupy tworzyły pierwiastki o zbliżonych właściwościach, Obecnie układ okresowy został poszerzony o nowo odkryte i otrzymane na drodze syntezy jądrowej pierwiastki,

7 3. Prawo okresowości Właściwości pierwiastków chemicznych uporządkowanych wg wzrastających liczb atomowych (Z) powtarzają się okresowo.

8 4. Współczesny u.o.p. chem. Jest zmodyfikowaną tablicą Mendelejewa, uzupełnioną o grupę helowców (mało aktywnych gazów szlachetnych) oraz pierwiastki nowo odkryte i sztucznie wytworzone, W osobnych dwóch okresach umieszczono pierwiastki od 58Ce do 71Lu – lantanowce i od 90Th do 103Lw – aktynowce

9 4a. Podstawa konstrukcji u.o.p.chem.
Pierwiastki zgrupowane są w 7-miu szeregach poziomych wg wzrastającej liczby atomowej (Z) zwanych okresami, oznaczonych cyframi arabskimi 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, (nr okresu = liczba powłok elektr. W u.o.p. chem. pierwiastki uszeregowano w 18-tu kolumnach pionowych – grupach, oznaczonych cyframi arabskimi od 1 do 18, pierwiastki w grupach maja identyczną konfigurację zewnętrznej powłoki n.

10 Cd Każdy z okresów kończy się gazem szlachetnym posiadającym na zewnętrznej powłoce n (z wyjątkiem helu) oktet elektronowy (8 elektronów) obsadzających dwie podpowłoki – orbitale s i p (ns2p6) - reguła oktetu (prawidłowość układu okresowego pierwiastków chemicznych)

11 Cd Podstawę współczesnego układu pierwiastków chemicznych stanowi ich konfiguracja elektronowa wyznaczająca podział na bloki energetyczne s, p, d, f.

12 4b. Bloki energetyczne – blok s
Blok s obejmuje pierwiastki grupy 1 i 2 oraz hel (grupa 18), Pierwiastki bloku s w zewnętrznej powłoce elektronowej (n) mają jedną podpowłokę (orbital) s zapełnioną jednym (s1) lub dwoma (s2) elektronami

13 4c. Bloki energetyczne – blok p
Blok p obejmuje pierwiastki od grupy 13 do grupy 18 (bez helu) Zewnętrzna powłoka elektronowa n atomów tych pierwiastków składa się z 2-ch podpowłok (orbitali): s - s2 i p, odpowiednio w grupach (13 – p1, 14 - p2, 15 – p3, 16 – p4, 17 – p5, 18 - p6).

14 4c. Bloki energetyczne – blok d
Blok d obejmuje grupy od 3 do 12, Pierwiastki tego bloku w zewnętrznej powłoce n mają jedną podpowłokę (orbital) s zajętą przez 1(miedziwce + Cr i Mo – s1) lub 2 elektrony (s2), Kolejne elektrony obsadzają podpowłokę (orbital) d w powłoce przedostatniej (n-1) od d1 do d10.

15 4e. Bloki energetyczne – blok f
Blok f tworzą lantanowce i aktynowce, W atomach tych pierwiastków, przy zapełnionych powłokach zewnętrznych, kolejne elektrony zapełniają powłokę przedprzedostatnią (n-2) w podpowłoce (orbitalu) f i tworzą konfigurację od f1 do f14.

16 Cd Grupy 1 i 2 oraz od 13 do 18, czyli tworzące blok s i p, nazywa się grupami głównymi układu okresowego, Pierwiastki grupy od 3 do 12- blok d, określa się jako pierwiastki grup przejściowych. Nazwy grup wywodzi się od nazwy pierwiastka rozpoczynającego grupę z wyjątkiem grupy 1; 1-litowce, 2- berylowce, 12-cynkowce, 15-azotowce, 17-flurowce (halogeny), 18-helowce.