Budowa chemiczna organizmów

Prezentacja na temat: "Budowa chemiczna organizmów"— Zapis prezentacji:

1 Budowa chemiczna organizmów
Opracowała Bożena Smolik

2 Rodzaje substancji chemicznych w organizmach
Wszystko co nas otacza jest materią Także my sami zbudowani jesteśmy z materii. Materia, z której zbudowane są wszystkie istoty żywe, to materia organiczna. Przyroda nieożywiona zbudowana jest z materii nieorganicznej. Materia nieorganiczna występuje również w organizmach.

3 Cała materia zbudowana jest z pierwiastków
Skład pierwiastków w organizmach Tlen % Azot % Wapń ,5% Fosfor 1% Węgiel 18% Wodór 10% Inne ,5%

4 Węgiel, wodór, tlen, azot, fosfor i siarka
Pierwiastki biogenne Węgiel, wodór, tlen, azot, fosfor i siarka nazywa się je też często pierwiastkami życia, gdyż są one głównym składnikiem najważniejszych związków chemicznych, tworzących organizmy.

5 Makroelementy Mikroelementy
Występują w organizmach w znacznych ilościach Są to : Węgiel Wodór Tlen Azot Fosfor Siarka Potas Sód Magnez wapń Pierwiastki, występujące w bardzo małych ilościach Są to między innymi: Żelazo Cynk Krzem Miedź Mangan Fluor Jod Bor Molibden

6 Funkcje wybranych makroelementów
węgiel, wodór, tlen Są składnikami wody, białek, tłuszczów, cukrów i kwasów nukleinowych azot Składnik białek, kwasów nukleinowych, witamin, hormonów fosfor Składnik kwasów nukleinowych, wchodzi w skład tkanki kostnej siarka Jest składnikiem enzymów i niektórych aminokwasów potas i sód Wpływają na stan uwodnienia cytoplazmy, warunkują przewodzenie bodźców magnez Wchodzi w skład cząsteczki chlorofilu i tkanki kostnej

7 Funkcje wybranych mikroelementów
żelazo Składnik niektórych białek krwi, np. hemoglobiny, której funkcją jest roznoszenie tlenu po całym organizmie miedź Umożliwia proces oddychania cynk Ma wpływ na przyspieszenie regeneracji naskórka krzem Składnik ścian komórkowych np. u skrzypów i traw jod Odpowiedzialny za prawidłowe działanie gruczołu dokrewnego-tarczycy fluor Niezbędny w procesie tworzenia szkliwa zębów, zapobiega powstawaniu próchnicy

8 Związki nieorganiczne
Związki organiczne Związki nieorganiczne Należą do nich między innymi woda, dwutlenek węgla, jony i sole różnych pierwiastków To związki węgla, wodoru i tlenu, połączone ze sobą w długie łańcuchy. Należą do nich między innymi - Białka - Tłuszcze - Węglowodany Kwasy nukleinowe Witaminy Nie należą do nich dwutlenek węgla, kwas węglowy ani węglany

9 Związek nieorganiczny
WODA Stanowi niezbędny składnik każdej żywej komórki Zawartość wody w organizmach jest zmienna i zależy od gatunku, wieku i stanu organizmu, Przeciętna zawartość wody w organizmach wynosi 70-80% Woda stanowi środowisko wszystkich reakcji chemicznych, zachodzących w organizmie

10 Procentowe porównanie zawartości wody w różnych tkankach, narządach, organizmach
Meduza – 97% Dorosły człowiek – 60% Zarodek ludzki – 93% Noworodek – 75% Ślimak – 84% Glony – 85% Arbuz – 90% Grzyby 80% Nasiona 10-15% Zarodniki – 10% Krew – 90% Limfa – 95% Łzy -98% Kości – 20% Tkanka nerwowa – 88% Mięśnie – 75% Ściana komórkowa – 10% Szkliwo zęba – 10% Posegreguj te dane. Ustal, kto jest rekordzistą w zawartości wody, a gdzie jest jej najmniej. Czy spróbujesz wyjaśnić od czego zależy zawartość wody w organizmie?

11 Związki organiczne BIAŁKA
Składają się głównie z węgla, wodoru, tlenu, azotu i siarki Pierwiastki te tworzą 20 rodzajów aminokwasów Aminokwasy tworzą łańcuchy peptydowe, a ich kolejność decyduje o właściwościach cząsteczki białka Ulegają denaturacji pod wpływem temperatury (60o C) i niektórych substancji chemicznych np. alkoholu lub kwasu, tracąc nieodwracalnie swoje właściwości W okresie głodu organizm zaczyna czerpać energię z rozkładanych białek, co powoduje zniszczenie struktury organizmu, a w konsekwencji jego śmierć

12 Znaczenie białek białka strukturalne – budują elementy komórek, np. błony komórkowe, ale też twoje włosy i paznokcie białka odpornościowe – występują w płynach ustrojowych, są to przeciwciała białka enzymatyczne – są odpowiedzialne za prawidłowy przebieg wszystkich procesów życiowych białka zapasowe – są magazynowane głównie w nasionach roślin strączkowych, np. w fasoli białka transportowe – służą do transportu substancji, np. hemoglobina przenosi tlen

13 Związki organiczne WĘGLOWODANY
- Składają się głownie z węgla, wodoru i tlenu - Mogą być zbudowane z pojedynczych cząsteczek (np.glukoza), dwóch cząsteczek (np.sacharoza) albo z wielu cząsteczek, tworzących proste lub rozgałęzione łańcuchy - Im dłuższy łańcuch, tym cukier słabiej rozpuszcza się w wodzie

14 Funkcje węglowodanów Energetyczna- czyli węglowodany są źródłem energii Zapasowa – w postaci skrobi u roślin, a glikogenu u zwierząt Budulcowa – celuloza jest głównym składnikiem ścian komórkowych u roślin, a chityna u grzybów

15 Związki organiczne TŁUSZCZE Pełnią funkcję
To związki glicerolu i kwasów tłuszczowych Są najbardziej skoncentrowanym źródłem energii Nie rozpuszczają się w wodzie, tylko w rozpuszczalnikach organicznych Pełnią funkcję zapasową – w nasionach i owocach lub w tkance tłuszczowej u zwierząt ochronną – np. woski, pokrywające liście i owoce budulcową – wraz z białkami budują błony komórkowe regulatorową – (hormony sterydowe, witaminy A i D) są źródłem wody –wydziela się ona podczas spalania tłuszczy, w ten sposób zyskują ją np. wielbłądy) termoizolacyjną – stanowiąc tkankę podskórną, szczególnie rozwiniętą np. fok, wielorybów

16 Związki organiczne KWASY NUKLEINOWE DNA( kwas deoksyrybonukleinowy) nośnik informacji genetycznej RNA ( kwas rybonukleinowy) odpowiedzialny za wytwarzanie białka

17 Porównanie składu chemicznego komórek
Komórka roślinna Białka % Tłuszcze % Węglowodany - 17% Woda % Sole mineralne- 4% Komórka zwierzęca Białka % Tłuszcze % Węglowodany % Woda % Sole mineralne - 5%

18 Zadania 1. Porównaj zawartość pierwiastków w skorupie ziemskiej i w organizmach. Który pierwiastek, popularny w przyrodzie, w organizmach występuje rzadko? 2. Dlaczego azot uznawany jest za pierwiastek biogenny? 3. Podaj nazwy dwóch węglowodanów, pełniących w organizmie funkcję budulcową. Wybierz makroelementy z zestawu: N, Fe, J, H, Cu, Mg, Si, Mn 5. Które związki organiczne tracą swoje właściwości w temperaturze 60o C?

19 Czas na herbatkę