Usługi rozliczeniowe i Krajowa Izba Rozliczeniowa

Prezentacja na temat: "Usługi rozliczeniowe i Krajowa Izba Rozliczeniowa"— Zapis prezentacji:

1 Usługi rozliczeniowe i Krajowa Izba Rozliczeniowa

2 Formy rozliczeń pieniężnych między dłużnikiem a wierzycielem są uzależnione od:
Wykorzystywanego w tym celu pieniądza (gotówkowy, bezgotówkowy, elektroniczny) Uczestniczących podmiotów (dłużnik, wierzyciel, bank dłużnika, bank wierzyciela, izba rozliczeniowa, bank centralny) Kwoty rozliczenia: rozliczenia wysokokwotowe (w Polsce powyżej 1 mln PLN, w strefie euro 50 tys.EUR) lub rozliczenia detaliczne Czasu niezbędnego do zrealizowania całego cyklu rozliczeniowgo (system off-line – opóźnienia pomiędzy operacjami, system on-line – czas rzeczywisty).

3 Rozliczenia bezgotówkowe
RB polega na obciążeniu rachunku dłużnika w jego banku oraz uznaniu rachunku wierzyciela w jego banku. Warunki konieczne przeprowadzania RB: Posiadanie rachunków rozliczeniowych przez obie strony transakcji Funkcjonowanie banku korespondenta (bank centralny), który prowadzi rachunki banków biorących udział w transakcji.

4 Schemat rozliczeń bezgotówkowych
Dłużnik Wierzyciel - Pieniądz bezgotówkowy Pieniądz bezgotówkowy Obciążenie rachunku polecenie przelewu Uznanie rachunku czek rozliczeniowy inne W RB bierze udział co najmniej pięć podmiotów: Wierzyciel Dłużnik Bank wierzyciela Bank dłużnika Bank banków

5

6 Formy rozliczeń bezgotówkowych
Polecenie przelewu Polecenie zapłaty Rozliczenie za pomocą czeku Rozlicznie za pomocą karty kredytowej lub debetowej Bankowe inkaso dokumentów (faktur) Faktoring Okresowe rozliczenie saldami (kompensacyjne)

7 Może być wykonywane przez bank w formie usługi stałych zleceń
Polecenie przelewu PP jest dyspozycją wydaną bankowi przez właściciela rachunku obciążenia jego rachunku określoną kwotą i uznania tą kwotą rachunku wskazanego poleceniu. Inicjuje dłużnik Może być wykonywane przez bank w formie usługi stałych zleceń Może być składane na standardowym formularzu lub przy zastosowaniu technik elektronicznych. Podstawą wystawienia pp jest istnienie pokrycia u trasata. Powinno być zrealizowane w tym samym dniu lub w następnym dniu roboczym po przyjęciu jeżeli stan r-ku dłużnika na to pozwala.

8

9 Polecenie zapłaty Jest dyspozycją wydana przez wierzyciela bankowi dłużnika na obciążenie rachunku dłużnika i uznanie rachunku wierzyciela. Inicjowane przez wierzyciela Wymaga umowy banku dłużnika i banku wierzyciela o wzajemnym honorowaniu poleceń zapłaty oraz zgody na wykonanie polecenia wydanego przez dłużnika. Prawo ogranicza możliwość wykorzystania PZ do rozliczania określonych umów (umowa o pracę) oraz maksymalną kwotę rozliczenia (10 tys. Euro dla dłużników - osób fizycznych i 100 tys. Euro dla podmiotów prawnych) PZ ma zastosowanie głównie przy rozliczeniach bezspornych.

10

11 Rozliczenie za pomocą czeku
Gotówkowe stanowią dyspozycję wystawcy czeku udzieloną jednostce banku do obciążenia jego r-ku kwotą, na którą czek został wystawiony oraz wypłaty tej kwoty osobie wskazanej w treści czeku (imienny) lub okazicielowi (na okaziciela). Rozrachunkowy stanowi dyspozycję wystawcy czeku udzieloną jednostce banku prowadzącego jego r-k do obciążenia tego r-ku kwotą, na którą czek został wystawiony i oraz uznania tą kwotą r-ku osoby wskazanej w treści czeku. Mogą mieć wyłącznie formę papierową.

12 Rozliczenia międzybankowe
Rachunek LORO jest rachunkiem innego banku w danym banku, np. banku zagranicznego w banku krajowym Rachunek NOSTRO jest rachunkiem danego banku w innym banku np. rachunek banku krajowego w banku zagranicznym – występuje w aktywach. Rachunek LORO banku prowadzącego jest jednocześnie rachunkiem NOSTRO banku posiadającego rachunek. Rozliczenie dokonuje się poprzez obciążenie rachunku NOSTRO banku dłużnika w banku wierzyciela bądź uznanie rachunku LORO banku dłużnika w banku wierzyciela. W rozliczeniach krajowych – wszystkie banki posiadają rachunki NOSTRO w banku centralnym. Aktywa Pasywa Nasze rachunki w innych bankach - NOSTRO Rachunki innych banków u nas – LORO

13 Rozliczenia międzybankowe

14

15 Krajowa Izba Rozliczeniowa

16 Misja KIR S.A.  „Wspieramy kreowanie nowoczesnej i innowacyjnej gospodarki realizując bezpieczną i niezawodną elektroniczną wymianę informacji, w tym w zakresie rozliczeń międzybankowych".  KIR S.A. została powołana w 1991 r. z inicjatywy 16 największych banków, w tym Narodowego Banku Polskiego oraz Związku Banków Polskich Swoje usługi kieruje do instytucji bankowych, finansowych, dużych przedsiębiorstw z sektora telekomunikacyjnego i energetycznego, firm działających w obszarze e-commerce oraz administracji państwowej Izba opracowuje i wprowadza na rynek innowacyjne rozwiązania z dziedziny wymiany informacji elektronicznej, które wywierają znaczący wpływ na tworzenie polskiej e-gospodarki

17 Ogólna charakterystyka działalności KIR S.A.
KIR S.A. realizuje międzybankowe, bezgotówkowe transakcje płatnicze system ELIXIR® (dla płatności w walucie krajowej) i EuroELIXIR (dla płatności krajowych i transgranicznych w euro) w 2007 r. KIR S.A. po raz pierwszy rozliczyła ponad 1 mld transakcji płatniczych jest jedną z największych europejskich izb rozliczeniowych jako pierwsza firma w Polsce i jedna z pierwszych w Europie zaoferowała usługi podpisu elektronicznego SZAFIR. Od 2003 r. na mocy decyzji Ministra Gospodarki KIR S.A. jest kwalifikowanym podmiotem świadczącym usługi certyfikacyjne w zakresie wydawania certyfikatów kwalifikowanych oraz znaczników czasu.

18 KIR stosuje w rozliczeniach międzybankowych clearing macierzowy (wartość rozliczeń międzybankowych w 2007 r. wynosiła około 640 mld zł) W 2007 r. w systemie Elixir rozliczały się 53 banki

19 Usługi rozliczeniowe System rozliczeniowy, odpowiadający angielskiemu pojęciu „clearing system” określa się jako „zbiór procedur, za pomocą których instytucje finansowe prezentują i wymieniają dane oraz dokumenty związane z przekazywaniem funduszy lub papierów wartościowych do innych instytucji finansowych.” Systemy rozliczeniowe ELIXIR oraz EuroELIXIR prowadzone przez KIR zawierają mechanizm służący do obliczenia wzajemnych należności i zobowiązań poszczególnych uczestników wraz z mechanizmem gwarancji rozrachunku. Należności i zobowiązania wynikające z rozliczeń w ramach systemu rozliczeniowego regulowane są w ramach systemu rozrachunkowego (settlement system) prowadzonego przez NBP

20 Elixir System ELIXIR® umożliwia wymianę komunikatów rozliczeniowych przeznaczonych do obsługi uznaniowych i obciążeniowych instrumentów płatniczych oraz komunikatów nie podlegających rozliczeniu, przeznaczonych do przekazywania informacji oraz realizacji reklamacji i kontroli ELIXIR® to przede wszystkim system rozliczeń dokonywanych pomiędzy uczestnikami izby pozwala na rozliczanie komunikatów wymienianych pomiędzy poszczególnymi jednostkami wewnątrz danego uczestnika Izba oferuje uczestnikom bezpłatną aplikację ELIXIR-OK, która m.in. weryfikuje poprawność komunikatów i przygotowuje je do wysyłki do aplikacji centralnej systemu

21 KIR rozlicza otrzymane zlecenia w trakcie 3 sesji dziennych
Saldo tych rozliczeń jest uwzględniane na rachunkach banku dłużnika i wierzyciela w NBP

22 Harmonogram sesji Elixir
Każdego dnia roboczego odbywają się 3 sesje rozliczeniowe w systemie ELIXIR®: poranna (I), popołudniowa (II) i wieczorna (III).   Niektóre komunikaty są rozliczane są tylko w ramach wybranych sesji.

23 Express Elixir Express ELIXIR to system przelewów natychmiastowych dostępny 24h na dobę, 7 dni w tygodniu. Dzięki niemu środki są przekazywane z jednego konta bankowego na drugie, prowadzone w innym banku, w kilkanaście sekund. To najszybszy i całkowicie bezpieczny rodzaj przelewu. Przesyłane pieniądze nie opuszczają systemu bankowego – środki do rozliczania płatności w systemie Express ELIXIR zdeponowane są w Narodowym Banku Polskim. Operatorem systemu Express ELIXIR jest Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A., przetwarzająca prawie wszystkie przelewy międzybankowe w Polsce. W systemie Express ELIXIR środki przekazywane są bezpośrednio z konta nadawcy na konto odbiorcy przelewu, bez wykorzystania kont pośredników. Przesyłane pieniądze nie opuszczają systemu bankowego i są objęte gwarancją Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. Poza Polską, jedynie klienci banków w Wielkiej Brytanii i Szwecji mogą korzystać z równie nowatorskiego systemu rozliczeń.

24 Dostępność i rozwój systemu Express Elixir w bankach
Pełna dostępność usługi przelewu Express ELIXIR jest ustalana regulaminem banku. Oznacza to, że nie zawsze będzie on realizowany zgodnie z założeniami i możliwościami systemu. Usługa musi być również dostępna zarówno w banku nadawcy, jak i odbiorcy przelewu. Rozwój systemu Express ELIXIR następuje dynamicznie. Krajowa Izba Rozliczeniowa wprowadziła usługę w czerwcu 2012 r. i w krótkim czasie zainteresowanie nią zadeklarowało ponad 30 banków. Zakłada się, że w roku z przelewu Express ELIXIR będzie mogło korzystać ok 75% klientów banków w Polsce.

25 Usługi SWIFT S.W.I.F.T. SCRL (ang. Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication Limited Liability Cooperative Society) jest międzynarodową organizacją dostarczającą bezpieczne i zestandaryzowane usługi w zakresie przesyłania komunikatów finansowych pomiędzy bankami i innymi instytucjami finansowymi drogą telekomunikacyjną SWIFT oferuje bankom i innym uczestnikom rynku finansowego: SWIFTSolutions - poprawiające zarządzanie płynnością, zapewniające standaryzację i automatyzację procesów biznesowych: SWIFTNet Cash Reporting – dostęp do informacji o rachunkach w czasie rzeczywistym SWIFTNet Exceptions and Investigations – automatyzacja obsługi procesu reklamacji pozwalająca na osiągnięcie dużych oszczędności SWIFTNet Funds – standaryzacja i automatyzacja wszystkich procesów powiązanych z obsługą funduszy inwestycyjnych SWIFTNet Accord – centralne uzgadnianie, raportowanie i obsługa wyjątków dla potwierdzeń transakcji rynku pieniężnego

26 Z usług SWIFT korzysta ponad 8000 użytkowników na całym świecie
Z usług SWIFT korzysta ponad 8000 użytkowników na całym świecie. Są nimi banki, brokerzy/maklerzy, menadżerowie inwestycyjni oraz podmioty infrastruktury rynkowej w obszarach płatności, papierów wartościowych, operacji skarbowych i handlowych BIC (Bank Identifer Code) powstał w celu ułatwienia automatycznego przetwarzania komunikatów elektronicznych. SWIFT pełni funkcję organu rejestrującego dla identyfikatorów BIC SWIFT odpowiada za przyznawanie identyfikatorów instytucjom finansowym oraz ich publikację (

27 BIC składa się z trzech lub, opcjonalnie, czterech elementów:
BBBB CC LL AAA   BBBB - stanowi czteroznakowy kod instytucji finansowej CC - stanowi dwuznakowy kod kraju LL - stanowi dwuznakowy kod lokalizacji jednostki (oddziału) instytucji finansowej AAA - stanowi nieobowiązkowy, trzyznakowy kod jednostki (oddziału) instytucji finansowej 

28 Kod banku (BBBB) jest przydzielany przez tzw
Kod banku (BBBB) jest przydzielany przez tzw. organ rejestrujący i powinien jednoznacznie identyfikować instytucję w sektorze usług finansowych. Każda jednostka (oddział) instytucji finansowej powinna być reprezentowana przez taki sam kod banku niezależnie od lokalizacji geograficznej. Kod kraju (CC) jest używany do identyfikacji kraju, w którym dana instytucja ma siedzibę i musi być zgodny z normą ISO. Kod lokalizacji (LL) identyfikuje region i/lub miasto, w którym instytucja finansowa ma siedzibę. Kod jednostki (oddziału) (AAA) instytucji finansowej jest nieobowiązkowy i może być użyty do identyfikacji konkretnej jednostki (oddziału).

29 Przykład identyfikatora BIC banku działającego na terenie Polski podłączonego do sieci SWIFT:
PKOPPLPWLBL

30