1 Klasyfikacja przemian fazowych Współczesna klasyfikacja przemian fazowych Landaua-Ginsburga (ok. 1970), będąca uogólnieniem klasyfikacji Ehrenfesta (1933) : parametr porządku (różnica gęstości faz, magnetyzacja) nieciągły fluktuacje parametru porządku są skończone funkcje odpowiedzi (ściśliwość, podatność) ciągłe i skończone droga korelacji skończona zachodzą nagle Przemiany nieciągłe (pierwszego rodzaju): Przemiany ciągłe (krytyczne): parametr porządku ciągły fluktuacje parametru porządku obejmują cały układ funkcje odpowiedzi rozbiegają się droga korelacji nieskończona zachodzą burzliwie C. Domb, The critical point: a historical introduction to the modern theory of critical phenomena, Taylor & Francis (1996) Ginsburg Landau Fisher Domb Wilson Kadanoff
Diagram fazowy typowej substancji Parametr porządku: różnica gęstości faz Funkcja odpowiedzi: ściśliwość 2
Magnetyki: Model Isinga gdzie: 3 B.M. McCoy, T.T. Wu, The two-dimensional Ising model, Harvard University Press (1973) Suma statystyczna: Energia swobodna: Magnetyzacja i podatność
4 Wykładniki krytyczne w układach magnetycznych Klasy uniwersalności, wykładniki krytyczne, modele fizyki statystycznej … Przemiany ciągłe można podzielić na klasy uniwersalności Przemiany nieciągłe nie są uniwersalne Podstawowe wykładniki krytyczne w układach magnetycznych Ciepło właściwe przy zerowym polu: Magnetyzacja przy zerowym polu: Podatność magnetyczna: Krytyczna izoterma (dla t=0): Droga korelacji: Funkcja korelacji dla T=Tc:
5 Skalowanie i uniwersalność zjawisk krytycznych Przemiany ciągłe (tj. krytyczne) posiadają pewne uniwersalne cechy, dzięki którym można wśród nich wyróżnić tzw. klasy uniwersalności. Przemiany nieciągłe nie są uniwersalne. Do tej samej klasy uniwersalności należą układy, które mają taki sam wymiar przestrzenny i taką samą symetrię parametru porządku. Układy należące do tej samej klasy uniwersalności mają takie same wartości wykładników krytycznych, które opisują zachowanie się tych układów w pobliżu punktów krytycznych. Kilka faktów nt. przemianach ciągłych i nieciągłych To dlatego, w teorii zjawisk krytycznych tak ważne są modele, takie jak model Isinga.