NIEDOCZYNNOŚĆ PRZEDNIEGO PŁATA PRZYSADKI Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii AM w Warszawie

Przyczyny niedoczynności przysadki ( dzieci) wrodzone , genetycznie uwarunkowane (wrodzony brak lub hipoplazja przysadki, mutacje genów (Prop -1, Pit-1) urazy okołoporodowe, asfiksja, nieprawidłowy przebieg porodu, czaszkogardlak i inne guzy przysadki lub okołoprzysadkowe naświetlania czaszki z powodu chorób hematologicznych lub złośliwych nowotworów

NIEDOCZYNNOŚĆ PRZYSADKI Gen Pit - 1 Pit-1 - białko 291 amkw mRNA dla Pit-1 obecne w życiu płodowym udział w aktywacji transkrypcji GH i PRL wpływ na różnicowanie, proliferację i przeżycie komórek przedniego płata przysadki mutacje genu Pit-1 - niedobory hormonów przedniego płata przysadki( GH, PRL,TSH- ,LH FSH)

Wg Endotext.eje.org

ROZWÓJ PRZYSADKI U MYSZY ZDROWYCH I Z BRAKIEM PIT1 neuroektoderma Kieszonka Rathkego

Przyczyny niedoczynności przysadki ( dorośli) Guzy przysadki, inne guzy ; w tym oponiaki, glejaki, przerzuty nowotworowe operacje, naświetlania, udar przysadki autoimmunologiczne - limfocytarne zapalenie przysadki poporodowa niedoczynność uraz, zakażenia , ropnie hemochromatoza,choroby ziarniniakowate, histiocytoza

Niedoczynność przedniego płata przysadki Niedobór hormonów tropowych przysadki ACTH, HGH, TSH, PRL, LH,FSH, wtórna niedoczynność tarczycy, kory nadnerczy , gonad

OBJAWY NIEDOCZYNNOŚCI PRZYSADKI (1) osłabienie ,hipotonia ortostatyczna, zasłabnięcia , omdlenia, brak łaknienia , zaparcie stolca, zła tolerancja chłodu, nadmiar tkanki tłuszczowej zwłaszcza trzewnej , wypadanie włosów okolicy łonowej , pachowych, klatki piersiowej , zarostu na twarzy suchość , szorstkość , złuszczanie się skóry

OBJAWY NIEDOCZYNNOŚCI PRZYSADKI (2) zmniejszenie libido, impotencja, amenorrhea, niepłodność upośledzenie sprawności intelektualnej , zwiększona potrzeba snu

Sekrecja GH a tkanka tłuszczowa trzewna Wg Endotext.eje.org

NIEDOCZYNNOŚĆ PRZEDNIEGO PŁATA PRZYSADKI - objawy zagrażające życiu śpiączka hipoglikemiczna ( stress, wysiłek fizyczny, głodzenie) przełom nadnerczowy śpiączka w przebiegu hiponatremii przełom hipometaboliczny

NIEDOCZYNNOŚĆ PRZEDNIEGO PŁATA PRZYSADKI - objawy w badaniu przedmiotowym SKÓRA zmniejszona pigmentacja , zanik „meszku” i owłosienia zależnego od androgenów , drobne zmarszczki , obniżenie ucieplenia i szorstkość skóry , obrzęk śluzakowaty obrzęki (rzadko)

NIEDOCZYNNOŚĆ PRZEDNIEGO PŁATA PRZYSADKI - objawy w badaniu przedmiotowym(2) NADWAGA -nadmiar tkanki tłuszczowej, zwłaszcza trzewnej u kobiet - zatarcie zarysów talii NARZĄDY PŁCIOWE , GRUCZOŁY SUTKOWE - zmiany zanikowe INNE wolna czynność serca , niskie ciśnienie tętnicze z hipotonią ortostatyczną

Niedoczynność tarczycy (wtórna) Wg Textbook of Endocrinology Williams 1974

2.Gruczolak chromofobny przysadki 1 2 1. Zespół Sheehana 2.Gruczolak chromofobny przysadki Wg Textbook of Endocrinology Williams 1974

DIAGNOSTYKA CHORÓB GRUCZOŁÓW WEWNĘTRZNEGO WYDZIELANIA NIEDOCZYNNOŚĆ badania w warunkach podstawowych testy stymulacji NADCZYNNOŚĆ badania w warunkach podstawowych testy hamowania

kortyzol w surowicy / ACTH wolne kortykoidy w moczu /24h BADANIA W WARUNKACH PODSTAWOWYCH W ROZPOZNAWANIU NIEDOCZYNNOŚCI PRZYSADKI fT4, TSH estradiol , FSH testosteron , FSH kortyzol w surowicy / ACTH wolne kortykoidy w moczu /24h ? PRL ? IGF1 , IGFBP 3

Pulsacyjne wydzielanie hormonu wzrostu u zdrowych kobiet i mężczyzn

TESTY DYNAMICZNE W DIAGNOSTYCE NIEDOCZYNNOŚCI PRZYSADKI Wstrzyknięcie „bolusa”  oznaczenia TRH  TSH , PRL LHRH  LH ( ew FSH) CRH  kortyzol , ACTH hipoglikemia poinsulinowa oznaczenia : kortyzol lub ACTH hGH lub IGF1

PODEJRZENIE NIEDOCZYNNOŚCI KORY NADNERCZY Badania w warunkach podstawowych kortyzol we krwi / ACTH wolny kortyzol w moczu Badania dynamiczne test rezerwy nadnerczowej - stymulacja Synacthenem testy rezerwy przysadkowej hipoglikemia CRH metopiron

AKTYWNOŚĆ KOMÓREK KORTYKOTROPOWYCH Podstawowe wydzielanie ACTH kortyzol rano ( norma 5-25g/dl) kortyzol<3 g/dl - niedoczynnośc kory kortyzol >3 ale < 20 g/dl K Testy dynamiczne Kortyzol/ACTH

AKTYWNOŚĆ KOMÓREK KORTYKOTROPOWYCH Rezerwa wydzielania ACTH metyrapon ( 750mg x 4 ) (hamuje aktywność 11  hydroksylazy) kortyzol < 7 g/dl) 11-deoksykortyzol > 10g/dl) jeśli < 10 g/dl - niedoczynność przysadki

BADANIA CZYNNOŚCIOWE KORY NADNERCZY I KOMOREK KORTYKOTROPOWYCH Test z syntetycznym ACTH 0,25 mg Synacthenu im lub iv  kortyzol  20 g/dl 60 min prawidłowa odpowiedź

BADANIA CZYNNOŚCIOWE KORY NADNERCZY I KOMOREK KORTYKOTROPOWYCH Test hipoglikemii poinsulinowej 0,1 j /kg.c.c.insuliny iv pobrania 0, (30), 60 min kortyzol  20 g/dl prawidłowa odpowiedź ACTH

Wzrost kortyzolu w odpowiedzi na hipoglikemię Wg Endotext.eje.org

STYMULACJA KOMÓREK SOMATOTROPOWYCH Hipoglikemia poinsulinowa GHRH lub GHS-np.heksarelin arginina we wlewie L- DOPA nieprzydatne u dorosłych klonidyna nieprzydatne u dorosłych stress- wysiłek fizyczny

Hormon wzrostu - odpowiedź na hipoglikemię Wg endotext.eje

REZONANS MAGNETYCZNY Wg Endotext.eje.org

Czaszkogardlak z objawami moczówki prostej

Zespół pustego siodła

LECZENIE SUBSTYTUCYJNE NIEDOCZYNNOŚCI PRZEDNIEGO PŁATA PRZYSADKI Hydrokortyzon 20  30 mg/24h (?) ½ + ¼ + ¼ dawki dobowej Dieta bogatosodowa L-tyroksyna M- testosteronum prolongatum co 2 tyg 200mg i.m K - estrogeny + pochodne progesteronu hormon wzrostu ? DHEA ?

NIEDOCZYNNOŚC PRZYSADKI niedobór hormonu wzrostu (dorośli) zwiększona masa ciała i ilość tkanki tłuszczowej nieprawidłowe rozmieszczenie tkanki tłuszczowej hiperlipidemia zmniejszenie masy mięśniowej i masy kostnej obniżony napęd życiowy, gorsza jakość życia zwiększone ryzyko chorób układu krążenia i zgonów z ich powodu

HORMONY TYLNEGO PŁATA PRZYSADKI Wg Endotext.eje.org

MOCZÓWKA PROSTA Niedobór /brak ADH wielomocz, wzmożone pragnienie niski ciężar właściwy moczu niemożność zagęszczania moczu w warunkach ograniczonego dowozu płynów

Thanks for your attention