Rozbiory Polski
Dlaczego upadła Rzeczpospolita w XVIII wieku? Już w XIX stuleciu toczono spory o przyczyny upadku Polski, starając się odpowiedzieć na pytanie : dlaczego doszło do rozbiorów Rzeczpospolitej ? Jedni winą za rozbiory obarczali Rosję, Prusy i Austrię, inni uważali, że za utratę niepodległości odpowiedzialni są sami Polacy. Dziś możemy powiedzieć, że zarówno jedni jak i drudzy mieli częściowo rację ,jednak za główną przyczynę upadku państwa polsko-litewskiego można uznać przede wszystkim postępujące osłabienie państwa polskiego, które w XVIII stuleciu było już bliskie upadku.
Upadek ekonomiczny Znane jest powiedzenie Za króla Sasa, jedz, pij i popuszczaj pasa Wiek XVIII w Polsce to okres panowania Augusta II i Augusta III Sasów, oraz Stanisława Augusta Poniatowskiego. Był on szczególnie tragiczny w dziejach Rzeczypospolitej, okresem anarchii i zacofania, gospodarczego i społecznego. Państwo było słabe i biedne. Przekupstwo posłów, zrywanie sejmów i walka z wszelkimi próbami reform doprowadzają w konsekwencji do upadku państwa polskiego.. Przyczyny tego procesu sięgają XVII wieku. Do najważniejszych należała słabość ekonomiczna państwa, jego stopniowa decentralizacja, a więc wadliwy ustrój oraz niesprawiedliwe rozłożenie podatków. A zatem upadek gospodarki rolnej, rzemiosła i handlu, brak przemysłu w postaci manufaktur, wyludnienie miast i wsi w wyniku niszczących wojen w II połowie XVII wieku było powodem ogólnego zubożenia.
Upadek sił zbrojnych RP Wiek XVII to okres upadku państwowości polskiej i upadku polskiej siły zbrojnej. Przyczyny tego procesu sięgają XVII wieku. Do najważniejszych należała słabość ekonomiczna oraz złe rozłożenie podatków ,z których praktycznie zwolniona była szlachta. Wojsko polskie było daleko w tyle za innymi armiami europejskimi rzemiosła i handlu, brak przemysłu w postaci manufaktur, wyludnienie miast i wsi w wyniku niszczących wojen w II połowie XVII wieku było powodem ogólnego jej zubożenia. Skutkiem wyżej wymienionych procesów był spadek ilości podatników, który spowodował znaczne zmniejszenie wpływów gotówki do skarbu państwa. Jedyną bogatą warstwą byli możnowładcy, a ci byli wolni niemal całkowicie od świadczeń na rzecz państwa. Polska nie miała źródeł dochodu ani z przemysłu, ani z rozwijającego się na Zachodzie handlu zamorskiego. Wpływy z podatków były mniejsze od spodziewanych. Żołnierze byli opłacani nieregularnie. W 1697 roku długi wobec wojska wyniosły 33 000 000 zł. Obniżał się, więc poziom dyscypliny niepłatnych i często głodnych żołnierzy, upadał też duch moralny armii. Do tego dochodził przestarzały system organizacji i pewne zacofanie wojskowe.
Konfederacja Barska – „wiara i wolność„ W 1768 roku zastraszany sejm uchwalił prawa kardynalne, których gwarantka miała być Katarzyna II i równouprawnienie innowierców. Wywołało to powszechny bunt i doprowadziło do zawarcia konfederacji w Barze na Podolu skierowana przeciw królowi , jego reformom i wpływom Rosji. Na jej czele stanęli Józef Pułaski i Michał Krasiński. Między innymi przez to nastąpił I rozbiór Polski.
Rozbiór I rok 1772 5 sierpnia 1772 roku Rosja, Prusy i Austria zawarły ostateczne porozumienie w sprawie podziału znacznej części ziem Rzeczypospolitej. Jako przyczyny rozbioru podano "całkowity rozkład państwa" i "anarchię". Austria zagarnęła południową część województwa krakowskiego i sandomierskiego (po Wisłę), województwo ruskie i część bełskiego, skrawki Wołynia i Podola, łącznie prawie 82 tysiące km2. Rosja zajęła ziemie białoruskie i tzw. Inflanty Polskie (93 tysiące km2), Prusy natomiast Warmię, Pomorze bez Gdańska i Torunia, część Wielkopolski i Kujaw (ponad 36 tysięcy km2). Na zwołanym pod presją państw zaborczych w 1773 roku w atmosferze terroru sejmie konfederacyjnym szlachta Rzeczypospolitej ratyfikowała postanowienia pierwszego rozbioru.
Konstytucja 3 maja 1791 Konstytucja 3 maja miała zapobiec nieuchronnemu upadkowi Rzeczpospolitej Obojga Narodów. W pracach nad nią udział mieli między innymi Stanisław Małachowski ,Ignacy Potocki ,Hugo Kołłątaj Stanisław Staszic ,Stanisław August Poniatowski oraz Scipione Piattoli. Wprowadzić miała między innymi zniesienie liberum veto ,wolnej elekcji oraz przywilejów dla drobnej szlachty. Była ona pierwszą konstytucją w europie a drugą na świecie. Niestety nie powstrzymała ona kolejnych rozbiorów.
Konfederacja Targowicka Stronnictwo hetmańskie zostało zaskoczone i oburzone zawarciem konstytucji 3 maja 1791 . Zawiązało konfederację w Targowicy na Podolu w 1792 roku. Akt konfederacji ogłosili : Ksawery Branicki i Stanisław Szczęsny Potocki i Seweryn Rzewuski. Jego treść została przygotowana w Petersburgu za porozumieniem z carycą Katarzyną II. Targowiczanie oświadczyli kłamliwie , że grozi Polsce wprowadzenie rządów absolutnych i likwidacja przywilejów dla szlachty. Niedługo po zawarciu konstytucji , wkroczyła do Polski 100 tysięczna armia Rosji , a my wystawiliśmy 70 tysięcy żołnierzy. Mimo posiadania przez nas wybitnych wodzów, wykształconych w Szkole Rycerskiej takich jak : Józef Poniatowski i Tadeusz Kościuszko ; ponosiliśmy coraz większe straty zadawane przez Rosję i Prusy . Widząc narastającą przewagę wroga Stanisław August Poniatowski przyłączył się do Targowiczan co należy uznać za zdradę narodową ze względu na sam fakt że był on współ autorem konstytucji.
Rozbiór II rok 1792 Pod pretekstem dokonywania akcji antyrewolucyjnej Prusy i Rosja podpisały 23 stycznia 1793 roku w Petersburgu traktat rozbiorowy. Rosja zagarnęła 250 tysięcy km2 (ziemie białoruskie i ukraińskie), Prusy zaś 58 tysięcy km2 (ziemie rdzennie polskie: Wielkopolska, Kujawy, część Mazowsza, Toruń i Gdańsk). Okrojona Rzeczpospolita miała odtąd liczyć niewiele ponad 200 tysięcy km2. Zaborcy domagali się zatwierdzenia rozbioru przez sejm. Na zwołanym sejmie do Grodna sejmie powołano do życia nową konfederację i 23 września 1793 roku ratyfikowano rozbiór.
Powstanie Kościuszkowskie Zdając sprawę jak bliski jest upadek Polski postanowiono zorganizować powstanie narodowe. Czyn ten był okazaniem wierności i przywiązania polaków do ich ojczyzny .Tadeusz Kościuszko na jego czas został tymczasowym naczelnikiem państwa. Powstanie wybuchło 24 marca 1794. Po ciężkich walkach zakończyło się sromotna klęską i przypieczętowało los Rzeczpospolitej.
Rozbiór III rok 1795 Upadek powstania kościuszkowskiego (1794) przesądził sprawę ostatecznego podziału ziem polskich. 24 października 1795 roku trzy mocarstwa podpisały porozumienie porozbiorowe. Prusy zajęły wschodnie Mazowsze z Warszawą i tereny litewskie po Niemen (łącznie 48 tysięcy km2), Austria Małopolskę, część Podlasia i Mazowsza (47 tysięcy km2); terytoria na wschód od Niemna i Bugu - Rosja (120 tysięcy km2). W listopadzie 1795 roku abdykował Stanisław August Poniatowski. W 1796 roku ostatecznie rozgraniczono ziemie polskie, a w 1797 roku trzy mocarstwa rozbiorowe uzgodniły, ze państwo polskie i imię Polski nigdy już nie zostanie wskrzeszone.
Na terenie Wielkopolski i Pomorza rozwinęło się przede wszystkim nowoczesne rolnictwo oraz przemysł spożywczy. Ziemie te stały się głównym spichlerzem okręgu berlińskiego. W Wielkopolsce rozwijał się także przemysł produkujący maszyny rolnicze a na Kujawach rozpoczęto eksploatację dużych złóż soli. Górny Śląsk natomiast ,dzięki pokładom węgla i rud metali ,stał się jednym z głównych okręgów górno-hutniczych Rzeszy niemieckiej.
Galicja w XIX w. była zaborem najsłabiej rozwiniętym gospodarczo Galicja w XIX w. była zaborem najsłabiej rozwiniętym gospodarczo. Ze względu na słabe gleby i brak surowców naturalnych nie mogła odgrywać w monarchii Austro-Węgierskiej roli ważnego ośrodka rolniczego lub przemysłowego. Na terenie Galicji w rolnictwie dominowały niewielkie gospodarstwa ,z których plony nie wystarczały nawet na zaspokojenie własnych potrzeb. Coraz więcej ludzi w poszukiwaniu pracy wyjeżdżało więc do Niemiec lub Ameryki. W Galicji przemysł i rzemiosło rozwinęły się jedynie w największych miastach – Lwowie i Krakowie. Zagłębia naftowe w rejonie Borysławia i Jasła oraz kopalnie soli w Wieliczce i Bochni nie były w stanie spowodować ożywienia gospodarczego całej prowincji.
W Kongresówce uprzemysłowienie objęło jedynie teren na lewym brzegu Wisły. Najszybszy rozwój dokonał się w przemyśle włókienniczym. Surowce przywożone z podbitej w XIX w przez Rosjan Azji środkowej (bawełna i wełna) trafiały do Łodzi ,licząca w 1820 roku niespełna 800 mieszkańców wzrosła prawie do 600 tyś osób w 1914 roku. Warszawskie fabryki dostarczały elementy do budowy linii kolejowych i mostów dla całej Rosji , a w Zagłębiu Dąbrowskim , sąsiadującym z Górnym Śląskiem ,rozwinęło się górnictwo węgla kamiennego i hutnictwo. W Kongresówce ,znacznie słabiej niż w Wielkopolsce ,rozwinęło się rolnictwo. Tereny byłego Wlk. Księstwa Litewskiego przeżywały jednak zastój zarówno pod względem przemysłowym ,jak i rolniczym.
Podsumowanie Okres rozbiorów był jednym z najtragiczniejszych czasów w dziejach rzeczpospolitej. Polska zniknęła z mapy świata na 123 lata ,a jej ludność została poddana represjom. Jednak dzięki silnej świadomości obywatelskiej zachowali tożsamość narodową.