zmęczenie Fizjologia człowieka

Zmęczenie – definicje: Stan organizmu, rozwijający się w czasie wykonywania pracy fizycznej lub umysłowej, charakteryzujący się zmniejszeniem zdolności do pracy, nasileniem się odczucia ciężkości wysiłku i osłabieniem chęci kontynuowania pracy (motywacji).

Zmęczenie – definicje: Jest fizjologicznym odruchem organizmu, następstwem wykonywanej pracy fizycznej i umysłowej. Chroni organizm przed nadmiernym zużyciem zasobów energetycznych, daje znać o potrzebie wypoczynku.

Zmęczenie – definicje: Jako powszechny objaw działalności człowieka w dużej mierze zależy od tolerancji zaburzeń homeostazy, spowodowanych nagromadzeniem się w płynach ustrojowych metabolitów powstających w mięśniach podczas intensywnego wysiłku a zwłaszcza stężenie jonów wodorowych (H+), których nadmiar powoduje kwasicę metaboliczną.

Klasyfikacja zmęczenia: Ze względu na rodzaj pracy zmęczenie dzieli się na: Zmęczenie fizyczne, Zmęczenie umysłowe.

Klasyfikacja zmęczenia: Ze względu na procent zaangażowania masy mięśniowej wg. S. Kozłowskiego (1976r): Zmęczenie lokalna, Zmęczenie ogólne.

Klasyfikacja zmęczenia: Ze względu na intensywność objawów wg. J. Lisewskiej ( 1971r. ) zmęczenie dzieli się na: Zmęczenie ostre, Zmęczenie przewlekłe.

Zmęczenie lokalne: Procent pracujących mięśni nie przekracza 30% np.praca jednej kończyny bez wyraźnego odczynu zapalnego.

Zmęczenie ogólne: zaangażowanie wysiłkowe układu ruchu przekracza 30%, w wyniku czego dochodzi do ogólnoustrojowych reakcji funkcjonalnych i biochemicznych organizmu.

Zmęczenie ostre-lokalne: Przyczyna : zbyt intensywna praca określonego odcinka narządu ruchu, czego skutkiem jest zmniejszenie potencjału energetycznego i nagromadzenie kwaśnych produktów przemiany materii.

Zmęczenie ostre-lokalne: Objawy: Utrata zdolności roboczej szczególnie intensywnie pracującego odcinka narządu ruchu, uczucie osłabienia, sztywność i ból w czasie wykonywania ruchu.

Zmęczenie ostre-lokalne: Konsekwencje zdrowotne: Możliwość powstania tzw.,,zmęczeniowego stanu zapalnego mięśni,, co wiąże się z koniecznością leczenia.

Zmęczenie ostre-lokalne: Czas trwania wynosi kilka godzin do kilkunastu dni po zaprzestaniu pracy.

Zmęczenie przewlekłe lokalne: Przyczyna: Niezmienna i jednokierunkowa struktura aktywności ruchowej danego odcinka ciała np. gra w tenisa.

Zmęczenie przewlekłe lokalne: Objawy: Ograniczenie precyzji pracy, zaburzenie koordynacji i szybkości pracy oraz ograniczenie wytrzymałości ruchowej

Zmęczenie przewlekłe lokalne: Konsekwencje zdrowotne: Przeciążenie nadmiernie eksploatowanej części narządu ruchu, zmniejszenie biologicznej odporności tkanek, nieodwracalne zmiany strukturalne.

Zmęczenie przewlekłe lokalne: Czas trwania jest nieokreślony!

Zmęczenie ostre ogólne: Przyczyna: Jednorazowy bardzo intensywny wysiłek np.bieg lekkoatletyczny, wyścig kolarski.

Zmęczenie ostre ogólne: Objawy: subiektywne obiektywne

Zmęczenie ostre ogólne: subiektywne: duszność, bóle mięśni, nudności, zawroty głowy, otępienie, zaburzenia orientacji w czasie i przestrzeni, możliwe są omamy.

Zmęczenie ostre ogólne: *obiektywne: obniżenie zdolności do pracy, koordynacji i precyzji ruchów, zmniejszenie szybkości reagowania na bodźce zewnętrzne, wzrost temperatury, obfite pocenie się, przyśpieszenie czynności skurczów serca i oddechów, wymioty.

Zmęczenie ostre ogólne: Konsekwencje zdrowotne: W skrajnych przypadkach tego rodzaju zmęczenia, kiedy przekroczeniu ulegnie granica maksymalnej indywidualnej wydolności fizycznej i dochodzi do stanu wyczerpania, może wystąpić szereg problemów zdrowotnych wymagających interwencji lekarskiej.

Zmęczenie ostre ogólne: Czas trwania wynosi ok. 24 godziny.

Zmęczenie przewlekłe ogólne: Przyczyna: Kumulujące się w czasie pojedyncze ,,odczyny zmęczeniowe,,

Zmęczenie przewlekłe ogólne: Objawy: Uczucie osłabienia, bóle głowy, zaburzenia snu, brak apetytu, bóle mięśniowe, kołatanie serca, konfliktowość, niechęć do pracy.

Zmęczenie przewlekłe ogólne: Konsekwencje zdrowotne: Stan przemęczenia stanowi groźną dla organizmu formę zmęczenia na tle którego zmniejsza się odporność organizmu na różne czynniki chorobotwórcze.

Zmęczenie przewlekłe ogólne: Czas trwania jest nieokreślony!

zmęczenie Mimo rozwoju zmęczenia może utrzymać się stała wydajność pracy. Jednak ,,koszt fizjologiczny,,pracy wykonywanej na tle rozwijającego się zmęczenia wzrasta.

zmęczenie Zmiany funkcjonalne, stanowiące istotę zmęczenia, rozwijają się przede wszystkim w układzie ruchu i układzie nerwowym.

Zmęczenie obwodowe: W W czasie pracy mięśniowej zdolność komórek mięśniowych do skurczu stopniowo się zmniejsza. Przejawia się to zmniejszeniem siły i szybkości ich skurczów. Zmiany te są częściowo kompensowane przez rekrutowanie większej liczby jednostek motorycznych.

Zmęczenie obwodowe: Podłoże fizjologiczne zmniejszania się zdolności do skurczów włókien mięśniowych nie jest w pełni poznane ale może mieć wpływ na upośledzenie: mechanizmów pobudzania komórek, sprzężenia elektromechanicznego, funkcji aparatu kurczliwego, wyczerpanie substratów energetycznych.

Zmęczenie: Do najważniejszych metabolicznych przyczyn zmęczenia należy ubytek zasobów komórkowych ATP i fosfokreatyny oraz gromadzenie się w komórkach mięśniowych mleczanu i związane z tym zwiększenie stężenia jonów wodorowych oraz nieorganicznego fosforanu.

Zmęczenie: Istotne znaczenie dla rozwoju zmęczenia w pracujących mięśniach mogą mieć, zwłaszcza w czasie długotrwałej pracy, zmiany w uwodnieniu komórek i przesunięcia jonowe.

Zmęczenie: Po wysiłku może dochodzić do zwiększania poziomu potasu we krwi co jest wynikiem przesunięcia jonów potasowych z komórek mięśniowych do przestrzeni zewnątrzkomórkowej.

Zmęczenie: Może dochodzić do zwiększonej utraty potasu w pocie i moczu podczas długotrwałych wysiłków (wysoka temperatura otoczenia), Zmniejsza się stężenie w komórkach mięśniowych jonów magnezowych i zwiększa się stężenie jonów sodowych.

Zmęczenie: Zmiany te mogą być następstwem wielokrotnego pobudzania komórek mięśniowych, osłabienia działania pompy sodowo-potasowej lub zwiększenia przepuszczalności błony komórkowej.

Zmęczenie: Ciężkie i długotrwałe wysiłki mogą powodować uszkodzenie struktury błony komórkowej włókien mięśniowych.

Zmęczenie ośrodkowe: W całokształcie zjawisk składających się na ,,zmęczenie ośrodkowe,, można wyróżnić trzy elementy: Procesy czynnie ograniczające zdolność kontynuowania wysiłku lub zwiększenia jego intensywności, zabezpieczające organizm przed nadmiernym obciążeniem,

Zmęczenie ośrodkowe: Zmniejszenie sprawności niektórych funkcji OUN w następstwie zmian poziomu aktywacji tego układu (stanu wzbudzania), Rozległe upośledzenie funkcji OUN w wyniku zaburzenia homeostazy.

Zmęczenie ośrodkowe: Procesy te stanowią mechanizm ,,czynnej,, ochrony organizmu przed przeciążeniem pracą.

Zmęczenie ośrodkowe: Wpływ na odczucie ciężkości pracy mogą prawdopodobnie wywierać również zmiany humoralne, występujące podczas wysiłku, takie jak zwiększenie osmoralności płynów ustrojowych, zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej lub czynniki fizyczne np.wzrost temperatury mózgu.

Zmęczenie ośrodkowe: Czynnikiem drażniącym zakończenia nerwowe jest prawdopodobnie m.in. zwiększenie stężenia jonów wodorowych w otoczeniu pracujących mięśni, związane z wytwarzaniem w nich mleczanu.

Zmęczenie ośrodkowe: W obrazie odczucia ciężkości pracy można też wyodrębnić wiele innych elementów, występujących z różnym nasileniem w zależności od rodzaju pracy np.duszność, nasilająca się w warunkach hiperwentylacji, dyskomfort związany z podwyższaniem się temperatury ciała, zwilżeniem skóry przez pot, wysychaniem błony śluzowej jamy ustnej, tętnieniem tętnic skroniowych.

Konsekwencje wysiłków ciężkich i długotrwałych: Zaburzenie homeostazy (kwasica, hipoglikemia, zwiększenie osmoralności płynów ustrojowych), Upośledzenie funkcji OUN obejmujące nie tylko mechanizmy motywacyjne i wykonawcze, związane bezpośrednio z wysiłkiem lecz praktycznie wszystkie czynności tego układu, Uczucie osłabienia, zblednięcie powłok, utrata przytomności i drgawki.

Zmęczenie ośrodkowe: Jednym z podstawowych elementów odczucia ciężkości wysiłku jest ból mięśni, powstający w wyniku drażnienia zakończeń nerwów czuciowych, pełniących funkcję receptorów bólowych w mięśniach. Są to nagie zakończenia włókien nerwowych rozmieszczone w przestrzeni międzykomórkowej.

Znużenie: To pojęcie określające rodzaj zmęczenia.Stan ten można określić jako subiektywne odczucie powstające w świadomości, niekoniecznie odpowiadające pod względem swej intensywności nasileniu zmęczenia fizycznego.

Znużenie: Nie należy jednak w dążeniu do precyzowania określeń: zmęczenie i znużenie oddzielać ich zupełnie, gdyż wzajemnie są one powiązane.Często występują razem dając wspólne następstwa w organizmie człowieka.

Znużenie: Trudno określić znużenie typowym ogólnie znanym wskaźnikiem zmęczenia np. zadłużenie tlenowe czy straty wodno-elektrolitowe. Wynikiem znużenia jest zmniejszenie wrażliwości, uwagi, chęci do pracy czy stan senności.

Monotonia: jest efektem oddziaływania monotonii środowiska i czynności, towarzyszy jej poczucie znużenia, senność, obniżenie aktywności fizycznej, nie jest pożądanym stanem w procesie treningowym i w odnowie biologicznej,

Monotonia: wpływa negatywnie na psychikę człowieka, ogólne samopoczucie i formę sportową, w celu sukcesu sportowego jest konieczne wielokrotne powtarzanie takich samych czynności co powoduje częstą styczność z monotonią.