Sztuka romańska

Sztuka romańska rozwinęła się w X-XIII wieku, w Polsce w wieku XIV Sztuka romańska rozwinęła się w X-XIII wieku, w Polsce w wieku XIV. Swoje początki ma we Francji, Włoszech i Niemczech. Pierwszy raz terminu ‘sztuka romańska’ użył w 1818r. normandzki archeolog, Charles Duherissiere. Pojęcie to podkreślało analogię pomiędzy etapem formowania się języków romańskich, powstałych przez przemieszanie się łaciny z językami najeźdźców germańskich, oraz ówczesnymi działami sztuki, które powstały na gruncie sztuki rzymskiej, korzystającej z tradycji sztuki barbarzyńskiej. Termin ten odnosił się również do związków sztuki romańskiej z kulturą starożytnego Rzymu.

Architektura romańska Cechy charakterystyczne: charakter sakralny, głównymi ośrodkami były klasztory, mury były grube, masywne, nadawały budowli charakter obronny, okna małe, wąskie jak strzelnice, położone wysoko, zakończone półkolistym łukiem, budowano z kamienia, konstrukcje budowli stanowiły bryły geometryczne, budowle wznoszono na planie krzyża lub koła, sklepienia miały charakter kolebkowy, beczkowy, krzyżowy lub płaski, prostota form, mało zdobień, jedna lub trzy nawy, z których środkowa jest największa, mroczne wnętrza, bogate zdobienie portali , ołtarz zorientowany na wschód (w stronę grobu Chrystusa).

Rzeźba romańska Cechy rzeźby: bliskie związki rzeźby z architekturą, przewaga płaskorzeźb (reliefów), niewielka ilość rzeźb wolno stojących, wykonanie rzeźb w kamieniu, rzadziej w drewnie, upodobanie rzeźbiarzy do scen ilustrujących Pismo Święte, stosowanie motywów roślinnych i zwierzęcych, zdobienie portali (obramowania drzwi wejściowych), kapiteli kolumn i ich trzonów, tympanonów pod łukami półkolistymi, umieszczanie rzeźb w niszach i zagłębieniach muru, stosowanie prawa ram - figurki bohaterów komponowano, tak aby mieściły się one w kwadracie, anonimowość artystów, brak dbałości o wierne oddanie prawdziwego wyglądu człowieka, nienaturalne układy postaci, dostosowane do ilości miejsca na rzeźbę, przedstawianie postaci Chrystusa zawsze w sposób surowy, sztywny, nieporuszony.

portal kapitele płaskorzeźba

Malarstwo romańskie Cechy malarstwa: malowanie obrazów na wewnętrznych ścianach kościołów - fresków, mozaik, witraży i miniatur, duża popularność malarstwa miniaturowego - ręcznie pisane i ilustrowane księgi, plakietki, puzderka, stosowanie roztopionego wosku do malowania na deskach, określony sposób malowania: obrysowywanie postaci, dopiero później ich kolorowanie, najczęściej na złotym i srebrnym tle, charakterystyczny wygląd postaci (głowy przechylone o surowym wyrazie twarzy, palce rąk wykrzywione, nogi rozstawione - to znamiona ruchu), właściwe dla tamtych czasów stroje: suknie, płaszcze, krótkie tuniki, dla świętych - długie szaty, duże zainteresowanie witrażownictwem, skoncentrowanie się na tematyce biblijnej, malowanie elementów roślinnych.

malowidło fresk witraż

Zabytki romańskie w Polsce Kościół Imienia NMP w Inowrocławiu Kolegiata Św. Piotra i Pawła w Kruszwicy Kościół św. Andrzeja w Krakowie

Romański kościół pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego w Sulejowie Drzwi Gnieźnieńskie Kolumny kościoła w Strzelnie Krypta św. Leonarda na Wawelu

Zabytki romańskie w Europie Katedra w Pizie Bazylika w Vezelay Opactwo benedyktynów w Cluny Zamek Tower w Londynie

Dziękuję za uwagę  Agnieszka Pietrowiak Kl. I EK