osiągnięć uczniów – zawartych w podstawie programowej ANALIZA KOMPETENCJI osiągnięć uczniów – zawartych w podstawie programowej katechezy dla szkół

WIARA JAKO AKT I POSTAWA

SZEŚĆ OBSZARÓW KOMPETENCJI UCZNIÓW

Zastosowanie kategorii poznawczych – taksonomia celów poznawczych ABC Kategoria celu cel Czynności ucznia A Znajomość i rozumienie pojęć Rozpoznaje, rozróżnia, definiuje, wymienia, nazywa, podaje przykłady, lokalizuje informacje, wskazuje, oblicza, właściwie używa, dobiera B Analiza i logiczne myślenie Analizuje, wyjaśnia, dowodzi, wnioskuje, przeczy, opisuje, streszcza, przekształca, ilustruje, wyszukuje, tłumaczy, szkicuje, przedstawia, dobiera, uzupełnia, rozróżnia, odczytuje informacje, porządkuje, odkrywa, dostrzega, określa, C Synteza, rozwiązywanie zadań Dokonuje syntezy, porównuje, łączy, oblicza, mierzy, przekształca, wyjaśnia, rozwiązuje, ustala zależność, przedstawia graficznie, sprawdza, stosuje, strukturalizuje, uzasadnia, wykazuje, korzysta, omawia, przestrzega, charakteryzuje, buduje, konstruuje, D Tworzenie, rozwiązywanie problemów Analizuje, dokonuje syntezy, ocenia, przewiduje, uzasadnia, planuje, dowodzi, uogólnia, krytykuje, zaprzecza, wartościuje, interpretuje, argumentuje, bada.

KOMPETENCJE UCZNIÓW W OBSZARZE POZNANIA WIARY Zadania katechezy wynikające z DOK Szkoły podstawowe klasy 4 - 6 Szkoły gimnazjalne Szkoły ponadgimnazjalne Rozwijanie poznania wiary 1. Znajomość podstawowych fragmentów Pisma Świętego i ich przesłania; A, 2. Umiejętność odczytania przesłania poznanych fragmentów biblijnych; B 3. Umiejętność integrowania poznanych informacji z aktualnymi wyzwaniami; D 4. Znajomość symboli wiary; A 5. Znajomość religijnych korzeni wybranych elementów kultury polskiej; A 1. Znajomość podstawowych wiadomości o Piśmie Świętym; A 2. Umiejętność właściwej interpretacji wybranych tekstów biblijnych; D 3. Umiejętność aktualizacji faktów związanych z wybranymi postaciami Starego i Nowego Testamentu; D 4. Właściwe rozumienie wydarzeń życia, nauczania i zbawczego charakteru dzieła Jezusa Chrystusa; B   1. Odczytanie przez ucznia człowieczeństwa jako zadanego mu daru; B 2. Odkrywanie zamysłu Bożego, tego, co Bóg chce powiedzieć człowiekowi przez stworzenie; C 3. Odnalezienie swojego miejsca w stworzonym świecie; D 4. Odczytanie ostatecznego powołania chrześcijanina; B

KOMPETENCJE UCZNIÓW W OBSZARZE WYCHOWANIA DO LITURGII Zadania katechezy wynikające z DOK Szkoły podstawowe klasy 4 - 6 Szkoły gimnazjalne szkoły ponadgimnazjalne Wychowanie liturgiczne 6. Znajomość istoty okresów liturgicznych, ich odczytywanie w kontekście biblijnym i życia chrześcijańskiego; B 7. Znajomość symboliki liturgicznej; A 8. Aktywne uczestnictwo w Eucharystii; 9. Znajomość istoty sakramentów; A   5. Znajomość sensu okresów liturgicznych i wybranych świąt kościelnych; A 6. Odkrywanie sakramentów jako znaków działania Boga w życiu Kościoła; D 7. Zrozumienie związku między sakramentem a jego skutkiem; B 8. Dostrzeganie związku między Eucharystią oraz sakramentem pokuty i pojednania a życiem moralnym chrześcijanina; B 9. Rozumienie znaczenia elementów Mszy świętej oraz gestów i postaw liturgicznych (postawa stojąca, siedząca, klęcząca, milczenie, śpiew, znak pokoju); B 10. Umiejętność religijnego przeżywania rzeczywistości litrugicznej; 5. Dostrzeganie w uczestnictwie w liturgii drogi do przybliżania się ku Bogu i pomocy w osiąganiu doskonałości; D 6. Uczestnictwo w liturgii jako pogłębianie więzi z Chrystusem i Jego Kościołem, uzdalniające do wyraźniejszego zaangażowania się po stronie dobra;

KOMPETENCJE UCZNIÓW W OBSZARZE FORMACJI MORALNEJ Zadania katechezy wynikające z DOK Szkoły podstawowe klasy 4 - 6 Szkoły gimnazjalne Szkoły ponadgimnazjalne Formacja moralna 10. Zastosowanie wskazań prawa Bożego w konkretnych sytuacjach życiowych; C 11. Umiejętność kształtowania własnego sumienia, osobowości, charakteru w oparciu o prawo Boże; 12. Umiejętność rozwiązywania podstawowych problemów wiary; D 13. Hierarchizacja podstawowych wartości moralnych; C 14. Ocena poglądów i postaw własnych i innych ludzi; D 11. Znajomość podstawowych pojęć i zasad etycznych; A 12. Umiejętność zastosowania ogólnych zasad etycznych w konkretnych sytuacjach życiowych, ze szczególnym zrozumieniem konsekwencji stosowania Dekalogu i Błogosławieństw; C 13. Rozumienie pojęcia prawdziwej miłości w różnych aspektach życia ludzkiego; B   7. Zdolność samodzielnego analizowania zjawisk zachodzących we współczesnym świecie i krytycznej refleksji nad nimi; D 8. Umiejętność podejmowania samodzielnych decyzji moralnych; D 9. Rozumienie życia chrześcijańskiego jako procesu permanentnego nawracania się, dążenia do doskonałości oraz nabywania umiejętności życia we wspólnocie; B

KOMPETENCJE UCZNIÓW W OBSZARZE NAUCZANIA DO MODLITWY Zadania katechezy wynikające z DOK Szkoły podstawowe klasy 4 - 6 Szkoły gimnazjalne szkoły ponadgimnazjalne Nauczanie modlitwy 15. Znajomość sposobów i rodzajów modlitwy oraz biblijnych wzorów modlitwy; A 16. Umiejętność samodzielnego formułowania modlitw; C 17. Postawa uznania błędu, przeproszenia, dziękczynienia, uwielbienia;   14. Umiejętność samodzielnej lektury Pisma Świętego. B 15. Rozumienie konsekwencji poszczególnych wezwań Modlitwy Pańskiej dla życia chrześcijanina; B 10. Znajomość różnych form modlitwy; A 11. Spojrzenie na modlitwę jako na centralny punkt życia chrześcijanina; 12. Realizowanie potrzeby modlitwy;

KOMPETENCJE UCZNIÓW W OBSZARZE ŻYCIA WE WSPÓLNOCIE Zadania katechezy wynikające z DOK Szkoły podstawowe klasy 4 - 6 Szkoły gimnazjalne Szkoły ponadgimnazjalne Wychowanie do życia we wspólnocie 18. Umiejętność rozwiązywania trudnych sytuacji w duchu chrześcijańskim; D 19. Umiejętność reagowania na niewłaściwe zachowania; D 20. Odczytywanie własnych zadań we wspólnocie: rodzinnej, kościelnej, koleżeńskiej, szkolnej; C 21. Umiejętność wyrażania własnych opinii; D   16. Znajomość podstawowych faktów z historii Kościoła i umiejętność argumentowania w tej dziedzinie; A 17. Znajomość faktów z historii i życia własnej parafii i diecezji; A 18. Znajomość głównych religii świata i wyznań chrześcijańskich; A 13. Przyjmowanie postawy służby, czynienie miłości w różnych jej formach, zależnie od potrzeb wspólnoty (rodzina, Kościół lokalny, naród), w której katechizowany się znajduje; 14. Umiejętność wskazania wartości wnoszonych przez chrześcijaństwo w kulturę; D

KOMPETENCJE UCZNIÓW W OBSZARZE MISJI Zadania katechezy wynikające z DOK Szkoły podstawowe klasy 4 - 6 Szkoły gimnazjalne Szkoły ponadgimnazjalne Wprowadzenie do misji 22. Zaangażowanie w różne formy apostolstwa; 23. Postawa akceptacji i tolerancji; 24. Znajomość biblijnych przykładów odpowiedzi na Boże wezwanie. A   19. Umiejętność rozwiązywania podstawowych problemów wiary;C 20. Znajomość podstawowych zasad katolickiej nauki społecznej;A 21. Rozumienie pozorności konfliktu nauki i wiary; B 22. Zaangażowanie w apostolstwo świeckich. 15. Zdolność publicznego wyznawania wiary; 16. Postawa aktywności chrześcijańskiej; 17. Przyjmowanie postawy dialogu.

Układ tabelaryczny (liczbowy i procentowy) możliwych empirycznie do zbadania kompetencji uczniów Dane liczbowe szkoły podstawo-we szkoły gimnazjal-ne szkoły ponadgimnazjalne średnia 1. obszar poznawczy kompetencji 19 20 10 49 2. obszar postaw 5 2 7 14 Dane procentowe   79% 91% 59% 78% 21% 9% 41% 22%

Wnioski Należy podjąć badania empiryczne stopnia opanowania kompetencji poznawczych uczniów z nauki religii na wszystkich etapach kształcenia, ponieważ 78% to kompetencje poznawcze. Należy uwzględniać właściwy dobór metod pracy, środków dydaktycznych i form prowadzonych zajęć katechetycznych, które mają prowadzić do interioryzacji treści kształcenia przez uczniów, ponieważ postawy uczniów jako kompetencje kumulują się w najwyższym stopniu w kształceniu ponadgimnazjalnym aż w 41% wszystkich kompetencji. 3. Wobec 9% kształtowania postaw w szkołach gimnazjalnych należy uruchomić katechezę parafialną dla młodzieży, aby nasilić proces kształtowania postaw chrześcijanskich. 4 Badania mają dotyczyć oceny (ewaluacji) stopnia przydatności i skuteczności programów nauczania, projektów edukacyjnych, modułów, poszczególnych jednostek katechetycznych i ich elementów składowych, oceny przebiegu procesu kształcenia, oceny zadowolenia uczniów oraz samooceny katechety a także oceny swojego warsztatu pracy.