Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wstęp do ortopedii małych zwierząt „ życie polega na ruchu i ruch jest jego istotą” Arthur Schopenhauer „ Agito ergo vivo - poruszam się więc żyję” Prof. dr hab. Piotr Silmanowicz 2009r.

Czynności układu mięśniowo-szkieletowego: Ruch Ochrona ważnych życiowo organów Podtrzymanie ważnych struktur anatomicznych np. ściana jamy brzusznej Homeostaza wapnia i fosforu oraz innych mikro- i makroelementów

Przyczyny chorób układu mieśniowo-szkieletowego: Wrodzone Metaboliczne Infekcyjne Nowotworowe Intoksykacyjne Urazowe

Badanie pacjenta: Opis zwierzęcia – uwzględniając przyczynę, wiek, rasę, płeć zmniejsza się diagnozę różnicową Zawsze przed badaniem ums wykonać badanie ogólne ! W badaniu ortopedycznym zwrócić szczególną uwagę na: urazy, deformacje, zapalenia, atrofię, dysmetrię etc.

Dokumentacja i historia choroby:

Elementy badania klinicznego: Ocena ruchu Badanie ogólne Badanie ortopedyczne – palpacja, ruchy bierne Sprawdzenie układu nerwowego

Elementy badania klinicznego: Ad. 1. faza obarczania , faza unoszenia kończyny ( rodzaje chodów ) Obserwacja zwierzęcia w spoczynku Króliczy chód( bunny-hopping), opuszczanie głowy( head-bob)

Elementy badania klinicznego: CTO; Osłuchiwanie klatki piersiowej; Omacywanie brzucha; Badanie rektalne:

Elementy specyficznego badania ortopedycznego: Staw skroniowo-żuchwowy Kręgosłup: Odcinek szyjny: zakres ruchu – dogrzbietowo, dobrzusznie, bocznie, palpacja wyrostków poprzecznych i mięśni – wzmożone napięcie , skurcz. Odcinek piersiowo-lędźwiowy: palpacja wyrostków poprzecznych i kolczystych. Odcinek krzyżowo-ogonowy: omacywanie strony grzbietowej, „lordosis test”

Elementy specyficznego badania ortopedycznego: 3. Kończyna piersiowa badanie każdej struktury początkowo delikatnie bolesność, obrzęk, niestabilność, chrobotanie/krepitacja, Deformacja pełen zakres ruchów w stawach stres/bolesność opuszki, pazury palce, trzeszczki palcowe ( greyhoundy, rottweillery)

Elementy specyficznego badania ortopedycznego: 3. Kończyna piersiowa e) nadgarstek – maksymalne zginanie palców do podramienia , wyprostowanie do 10 ˚. f) staw łokciowy – wyprost na siłę, zgięcie z przywodzeniem. g) staw ramienny – „ tug-of-war” , unikać manipulacji bolesnym stawem łokciowym, rowek międzyguzkowy – ścięgno mieśnia dwugłowego ramienia, wyciąganie do tyłu, kość łopatkowa

Elementy specyficznego badania ortopedycznego: 4. Kończyna miedniczna a) Ogólne zasady podobne b) Staw stępowy -więzadła długie (prostowanie) , krótkie (zginanie) c) ścięgno Achillesa d) staw kolanowy – więzadła , rzepka

Elementy specyficznego badania ortopedycznego: e) staw biodrowy - okolica krętarza większego :omacywanie, krepitacja. - pełen zakres ruchów stawu ( objaw Ortolaniego) - trójkąt rozpoznawczy: guz biodrowy, guz kulszowy, krętarz większy

Badanie stawów u małych zwierząt: 1.Choroby każdego wieku ( sztywność) 2.Badanie kliniczne - choroby przewlekłe, zmniejszony zakres ruchów - uszkodzenie struktur podtrzymujących, zwiększony zakres ruchów - wykrywanie obrzęków( balotowanie) i zwłóknień

Badanie stawów u małych zwierząt: - ekstremalny zakres ruchów - porównywanie stron, łokieć: pronatio, supinatio ( poprawka na temperament psa!!!)

Rutynowe badania laboratoryjne: 1.Badania hematologiczne (przed znieczuleniem) 2.Badania specyficzne ( borelioza, babesioza, noesporoza, toksoplazmoza) 3.artrocenteza- warunki: a) sedacja b) przygotowanie pola c) jatrogenna krew d) ocena makro – kolor, zmętnienia, lepkość e) badania mikroskopowe – rodzaj komórek f) badania mikrobiologiczne – TABELKA WSTAWIC Z BRISTOLA STR 8!!!!!

BADANIE RADIOGRAFICZNE +/- KONTRAST, 2 projekcje : Obrzęk tkanek miękkich Płyn w stawie Osteofity Entezjofity Myszy stawowe Skleroza podchrzęstna Nadżerki Zmiany szpary stawowej Cysty podchrzęstne Przemieszczenie struktur stawu

Artrografia: Kontrast pozytywny – powierzchnia chrząstki, ciągłość torebki stawowej, położenie myszy stawowej, zrosty torebki np. staw ramienny 1-2 ml „ Omnipaque”.Staw ramienny z pochewką mięśnia dwugłowego : 5-6 ml,

Tomografia komputerowa: Raczej dla miękkich tkanek niż kości Ultrasonografia: Tkanki miękkie : ścięgna, więzadła , łąkotki, gojenie kości i chrząstki Scyntygrafia: Ogólne podanie radionuklidu (Technet 99), wymagana jest odpowiednia kamera. Technet łączy się z aktywnym hydroksyapatytem.

Rezonans magnetyczny MRI ( Magnetic Resonance Imaging): Bardzo dobry / drogi Zmiany w tkankach miękkich