Mikroprocesory i procesory sygnałowe Tematyka Historia procesorów Porównanie procesorów CISC i RISC Model programowy procesorów Intel x86. Rozszerzenia MMX, SIMD, ... Architektury von Neumanna, Harvard Procesory VLIW, EPIC, ARM, PowerPC, MIPS Procesory sygnałowe Typowe algorytmy przetwarzania sygnałów: Szybka transformata Fouriera Filtry cyfrowe Zagadnienia sztucznej inteligencji Elementy systemu mikroprocesorowego.

Warunki uzyskania zaliczenia: Obecność na ćwiczeniach (maksymalnie 2 nieusprawiedliwione nieobecności) Pozytywna ocena z ćwiczeń (w tym 2 prace kontrolne) Obecność na laboratorium i wykonanie pełnego zestawu ćwiczeń (sprawozdania oceniane indywidualne).

Literatura (przykładowa): G.Syck, Turbo Assembler. Biblia Użytkownika, LT&P, Warszawa 1994 J.Scanlon, Assembler 80286/80386 J.Biernat, Architektura komputerów, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 1999 J.Grabowski, S. Koślarz, Podstawy i praktyka programowania mikroprocesorów, WNT, Warszawa, 1987 A. Niederliński, Mikroprocesory, mikrokomputery, mikrosystemy, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1991 P.Metzger, Anatomia PC, Helion C.Marven,G.Ewers, Zarys cyfrowego przetwarzania Sygnałów, WKŁ, Warszawa, 1999 Dowolne książki dotyczące podstaw cyfrowego przetwarzania sygnałów Czasopisma specjalistyczne i popularnonaukowe Podręczniki firmowe do omawianych procesorów

Wykład 1 Przetwarzanie sygnałów analogowych przez system cyfrowy

Cyfrowa reprezentacja sygnałów analogowych: systemy liczenia: binarny i szesnastkowy liczby rzeczywiste stałoprzecinkowe i zmiennoprzecinkowe podstawowe operacje arytmetyczno-logiczne procesorów

Przetwarzanie sygnałów analogowych przez system cyfrowy

System dziesiętny System binarny Cyfry mogą przyjmować dziesięć różnych wartości: 0,1..9   12 = 2*1 + 1*10 = 2*100 + 1*101 + 0*102 + ... 012 = 2*100 + 1*101 + 0*102 + ... = 12 Tabela 1. Wartości (wagi) bitów w zapisie binarnym   System binarny Cyfry mogą przyjmować tylko jedną z dwóch wartości: 0 lub 1   1100b = 0*20 + 0*21 + 1*22 + 1*23 + ... = 0*1 + 0*2 + 0*4 + 0*8 = 12 (dec) 

System binarny Minimalna liczba w zapisie binarnym dla słowa 4-bitowego wynosi:   0000b = 0*20 + 0*21 + 0*22 + 0*23 = 0 (dec) ... natomiast maksymalna: 1111b = 1*20 + 1*21 + 1*22 + 1*23 = 1*1 + 1*2 + 1*4 + 1*8 = 15 (dec) Dla słów 8 bitowych (bajtów) zakres ten wynosi odpowiednio: minimum : 00000000b = 0 maksimum: 11111111b = 255

Zapis liczb ujemnych – system uzupełnień do jedynki (U1) LICZBY UJEMNE MAJĄ ZAMIENIONE WSZYSTKIE BITY NA PRZECIWNE 00001100b = +12 11110011b = -12 -         najbardziej znaczący bit (pierwszy z lewej) oznacza znak liczby: 0 –liczba dodatnia, 1 – liczba ujemna Uwaga 1: Liczba zero może mieć znak ! 00000000b = +0 11111111b = -0 Uwaga 2: Zakres liczb ulega zmianie z 0..255 na -127...-0,+0,...+127

Zapis liczb ujemnych – system uzupełnien do dwóch (U2) LICZBY UJEMNE MAJĄ ZAMIENIONE WSZYSTKIE BITY NA PRZECIWNE (U1) A NASTEPNIE DODAWANA JEST LICZBA 1 00001100b = +12 zapis liczby –12 w systemie U2: zapis binarny wartości liczby bez znaku, zamiana wszystkich bitów na przeciwne (U1) dodanie liczby 1 (00000001b)   1 +12 (dec) = 00001100b 2     11110011b 3 +00000001b ========== 11110100b = -12 Specjalny wskaźnik N (Negacji) zostanie ustawiony N=1 (jest to kopia bitu 7 wyniku)

Zapis liczb ujemnych – system uzupełnien do dwóch (U2) ... i odwrotnie 1. 11110100b = -12 2.              00001011b 3.              +00000001b ========== 00001100b = +12 Sprawdzenie czy +12 + (-12) = 0 ???   +12 (dec) = 00001100b -12 (dec) = 11110100b + ===================== 1 00000000b = 0 !!!  wskaźnik przeniesienia C=1 (Carry) Uwaga ! System ten jest najczęściej używany w praktyce ze względu na prostotę przeprowadzania operacji arytmetycznych.

Zapis liczb ujemnych – zastosowanie przesunięcia zakresu (offsetu) Umowny podział zakresu zmienności 0..255 na dwa podzakresy poprzez zastosowanie tzw. offsetu równego zazwyczaj połowie zakresu zmienności liczby binarnej wartość liczby ze znakiem (-127...+128) = wartość binarna (0..255) – offset(127) Zapis taki stosowany jest np. przez koprocesor w komputerach PC, oraz w niektórych prostszych systemach.

System szesnastkowy (hexadecymalny) Cyfry mogą przyjmować tylko jedną z szesnastu postaci: 0,1,... 8, 9, A, B, C, D, E, F odpowiadających wartościom 0,1,... 8, 9,10,11,12,13,14,15   i tak np. liczba szesnastkowa 0Ch odpowiada liczbie dziesiętnej 12

System szesnastkowy Inny przykład:   1278h = 1*4096 + 2*256 + 7*16 + 8*1 = 4728   Uwaga 1 Liczby szesnastkowe mogą być oznaczane również przez 0x1278 lub $1278 Uwaga 2 Zapis szesnastkowy używany jest tylko dla wygody prezentacji liczb binarnych !!! Każda z cyfr liczby szesnastkowej składa się z 4 bitów (cyfr szesnastkowych). Wygodnie jest więc zapisując liczby binarne stosować odstępy (spacje) pomiędzy grupami 4 bitów, np. +12 (dec) = 00001100b == 0000 1100b = 0Ch -12 (dec) = 11110100b == 1111 0100b = F4h Dla większych liczb, np. 16-bitowych korzyść z takiego zapisu jest od razu widoczna 0100110011111100b == 0100 1100 1111 1100b = 4CFCh

dodawanie z przeniesieniem (ADC) Podstawowe operacje arytmetyczno-logiczne mikroprocesorów 1 Liczby całkowite, ze znakiem (U2) i bez znaku dodawanie (ADD)   przykład: mov EAX,10 ;wpisanie do rejestru EAX liczby 10 add EAX,20 ;dodanie do zawartość EAX liczby 20 ;(EAX:=EAX+20) C=0 dodawanie z przeniesieniem (ADC) W=A+B+C (C=0 lub 1)

odejmowanie z pożyczką (SBB) Podstawowe operacje arytmetyczno-logiczne mikroprocesorów 2 odejmowanie (SUB) mov EAX,10 ;wpisanie do rejestru EAX liczby 10 sub EAX,20 ;odjęcie od zawartość EAX liczby 20   (w tym przypadku wynik będzie ujemny (N=1), oraz nastąpi pożyczka (C=1)) odejmowanie z pożyczką (SBB) W=A-B-C

3 inwersja bitów (NOT) negacja liczby (NEG) Podstawowe operacje arytmetyczno-logiczne mikroprocesorów 3 inwersja bitów (NOT) - tak jak w systemie uzupełnień do jedynki U1 mov EAX,12 ;wpisanie do rejestru EAX liczby 12 NOT EAX negacja liczby (NEG) – system uzupełnień do dwóch (U2) W=(NOT A) +1 NEG EAX ;w EAX jest –12 (U2)

4 mnożenie liczb (MUL) : Podstawowe operacje arytmetyczno-logiczne mikroprocesorów 4 mnożenie liczb (MUL) : - wynik ma dwa razy więcej bitów niż składniki mnożenia (wynik zawsze w DX:AX) mov ax,2000h mov bx,10h mul bx   po wykonaniu mnożenia w rejestrze DX znajdzie się liczba 2h, a w AX liczba 0000h (łączny wynik 20000h)

dzielenie liczb (DIV) : Podstawowe operacje arytmetyczno-logiczne mikroprocesorów 5 dzielenie liczb (DIV) : dzielna w DX:AX wynik w postaci: część całkowita (AX) i reszta (DX)   mov dx,3h mov ax,205h mov bx,100h div bx ;AX = 302h = (30205/100h) ;DX = 5 (reszta z dzielenia)

arytmetyczno-logiczne mikroprocesorów 6 Podstawowe operacje arytmetyczno-logiczne mikroprocesorów 6 Iloczyn logiczny (AND) : mov dx,11000011b and dx,11110000b ;w dx będzie 11000000b

7 Suma logiczna (OR) : Podstawowe operacje arytmetyczno-logiczne mikroprocesorów 7 Suma logiczna (OR) : mov ax,11000011b or ax,11110000b ;w ax będzie 11110011b

8 Funkcja EXOR: Podstawowe operacje arytmetyczno-logiczne mikroprocesorów 8 Funkcja EXOR: mov ax,11000011b exor ax,11110000b ;w ax będzie 00110011b

9 Przesuwanie bitów SHR,SHL: Podstawowe operacje arytmetyczno-logiczne mikroprocesorów 9 Przesuwanie bitów SHR,SHL: ;wartość początkowa C=0 mov ax,11000011b shr ax,1 01100001b ;po wykonaniu C=1

10 Przesuwanie bitów ROR,ROL: Podstawowe operacje arytmetyczno-logiczne mikroprocesorów 10 Przesuwanie bitów ROR,ROL: ;wartość początkowa C bez znaczenia mov ax,11000011b ror ax,1 11100001b ;po wykonaniu C=1 ;przesunięcie o trzy pola ror ax,3 01111000b ;po wykonaniu C=0

Liczby rzeczywiste stałoprzecinkowe 1 Zapis 8.8 oznacza 8 bitów części całkowitej (w tym bit znaku) i 8 bitów części ułamkowej Tabela 3a. Przykładowe wartości (wagi) bitów w zapisie binarnym liczb rzeczywistych stałoprzecinkowych (słowo 16 bitowe) - zakres: -128.00000000 ... +127.99609375

Liczby rzeczywiste stałoprzecinkowe 2 Zapis 1.15 oznacza 0 bitów części całkowitej (1 bit znaku) i 15 bitów części ułamkowej Tabela 3b. Przykładowe wartości (wagi) bitów w zapisie binarnym liczb rzeczywistych stałoprzecinkowych (słowo 16 bitowe) - zakres: -1.0000000000 ...+0.999969482421875