POSTĘPOWANIE SĄDOWE Rozprawa dr Karolina KREMENS, LL.M. Postępowanie Karne, SNP II stopnia Wydział Prawa, Administracji, Ekonomii, UWr

SPIS TREŚCI 1. UWAGI OGÓLNE 2. STRONY W POSTĘPOWANIU SĄDOWYM 3. PRZYGOTOWANIE DO ROZPRAWY 4. PRZEBIEG ROZPRAWY GŁÓWNEJ 4.1. Czynności rozpoczynające rozprawę główną 4.2. Przewód sądowy 4.3. Czynności po zakończeniu przewodu sądowego

1. UWAGI OGÓLNE alternatywne możliwości rozstrzygania o przedmiocie procesu (odpowiedzialności karnej oskarżonego): akt oskarżenia akt oskarżenia z wnioskiem o skazanie bez przeprowadzania rozprawy (art. 335 k.p.k.) warunkowe umorzenie postępowania umorzenie postępowania i zastosowanie środków zabezpieczających orzekanie in meritum na rozprawie i na posiedzeniu większość spraw rozpoznawana na posiedzeniu – szybkość i taniość, odformalniozwanie

1. UWAGI OGÓLNE tryby procedowania na rozprawie: tryb zwyczajny tryb przyspieszony (rozdział 54a) UWAGA! po nowelizacji nie będzie już trybu uproszczonego (art. 469 k.p.k.) – rozpoznawane sprawy, w których prowadzone było dochodzenie

2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO UWAGI OGÓLNE UCZESTNICY PROCESU – osoby fizyczne i prawne biorące udział w postępowaniu karnym w roli określonej przez przepisy prawa STRONA – uczestnicy, którzy działają w procesie we własnym imieniu mając interes prawny w określonym rozstrzygnięciu o przedmiocie procesu (T. Grzegorczyk, J. Tylman)

2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO UCZESTNICY PROCESU: organy procesowe strony przedstawiciele procesowi stron przedstawiciel społeczny osobowe źródła dowodowe pomocnicy organów

2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO STADIA POSTĘPOWANIA A STRONY: postępowanie przygotowawcze podejrzany pokrzywdzony postępowanie sądowe oskarżony oskarżyciel publiczny oskarżyciel posiłkowy oskarżyciel prywatny

2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO OSKARŻYCIEL PUBLICZNY strona procesowa o szczególnych uprawnieniach rzecznik interesu publicznego rodzaje oskarżycieli publicznych (art. 45 k.p.k.) obowiązki i uprawnienia: wniesienie i popieranie aktu oskarżenia (art. 10 kpk) odstąpienie od oskarżenia (art. 14 § 2 kpk) obowiązek udziału w rozprawie (art. 46 kpk) rola w postępowaniu prywatnoskargowym (art. 60kpk) wytaczanie powództw cywilnych (art. 64 kpk) wniosek o naprawienie szkody (art. 49a kpk)

2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO POKRZYWDZONY JAKO STRONA W POSTĘPOWANIU SĄDOWYM pokrzywdzony w postępowaniu przygotowawczym jest stroną z mocy prawa (art. 299 § 1 kpk) aby pokrzywdzony był stroną w postępowaniu sądowym musi wejść w jedną z przewidzianych dla niego ról procesowych: oskarżyciel posiełkowy uboczny oskarżyciel posiłkowy subsydiarny oskarżyciel prywatny powód cywilny prawa i obowiązki pokrzywdzonego bez praw strony w postępowaniu sądowym

2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO OSKARŻYCIEL POSIŁKOWY – pokrzywdzony, któremu ustawa nadaje określone możliwości oskarżycielskie w toku postępowania sądowego w sprawach ściganych z urzędu oskarżyciel posiłkowy uboczny – pokrzywdzony, który włącza się do postępowania jako strona procesowa OBOK oskarżyciela publicznego (albo oskarżyciela posiłkowego subsydiarnego) oskarżyciel posiłkowy subsydiarny (samoistny) – pokrzywdzony, który działa jako strona procesowa ZAMIAST oskarżyciela, który w sprawie o przestępstwo ścigane z urzędu nie wniósł aktu oskarżenia

2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO OSKARŻYCIEL POSIŁKOWY UBOCZNY wstąpienie w prawa (art. 54 kpk) oświadczenie konstytutywne termin – do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej oskarżyciel posiłkowy uboczny ex lege – art. 60 § 1 kpk uprawnienia postanowienie o niedopuszczeniu do działania w charakterze oskarżyciela posiłkowego odstąpienie od oskarżenia (art. 57 § 1 i 54 § 2 kpk) konsekwencje śmierci (art. 58 § 1 kpk)

2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO OSKARŻYCIEL POSIŁKOWY SUBSYDIARNY wnosi akt oskarżenia zamiast prokuratora w sprawach ściganych z oskarżenia publicznego tryb wnoszenia skargi subsydiarnej – art. 330 § 2 k.p.k. termin wnoszenia skargi subsydiarnej – 30 dni wymogi skargi subsydiarnej wymogi pisma procesowego art. 119 kpk wymogi aktu oskarżenia art. 332 i 333 kpk przymus adwokacko-radcowski art. 55 § 2 kpk zob. art. 488 § 2 kpk odstąpienie – art. 57 § 2 kpk

2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO OSKARŻONY specyficzna sytuacja procesowa – przyznanie uprawnień stanowi przeciwwagę dla działalności oskarżycielskiej państwa definicja (art. 71 k.p.k.): osoba fizyczna przeciwko, której wniesiono do sądu akt oskarżenia osoba, co do której prokurator złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania rozróżniamy podejrzanego i osobę podejrzaną! oskarżony posiada identyczne uprawnienia jakie posiadał jako podejrzany!!! (zob. m.in. art. 300 k.p.k.)

2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO OSKARŻONY PRYWATNY tryb prywatnoskargowy (przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego) art. 59 k.p.k. – pokrzywdzony może jako oskarżyciel prywatny wnosić i popierać oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego zob. art. 60 k.p.k. – wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego przez prokuratora lub włączenie się prokuratora do takiego postępowania (interes społeczny!!!) art. 485-499 k.p.k. – tryb orzekania

oskarżyciel publiczny 2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO – schematy udziału stron w postępowaniu SĄD oskarżyciel publiczny oskarżony Schemat 1 - klasyczny schemat przebiegu postępowania

oskarżyciel publiczny oskarżyciel posiłkowy uboczny 2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO – schematy udziału stron w postępowaniu SĄD oskarżyciel publiczny oskarżyciel posiłkowy uboczny oskarżony Schemat 2 – postępowanie z udziałem oskarżyciela posiłkowego ubocznego

2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO – schematy udziału stron w postępowaniu oskarżyciel posiłkowy subsydiarny oskarżony Schemat 3 - postępowanie po skierowaniu subsydiarnego aktu oskarżenia

2. STRONY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO – schematy udziału stron w postępowaniu oskarżyciel prywatny oskarżony Schemat 5 - postępowanie po skierowaniu prywatnego aktu oskarżenia

3. PRZYGOTOWANIE DO ROZPRAWY kompetencje prezesa sądu (przewodniczący wydziału, upoważniony sędzia) – zob. art. 93 § 2 k.p.k. niezwłoczne wyznaczenie rozprawy (art. 348 k.p.k.) posiedzenie przygotowawcze (art. 349 k.p.k.) – NOWOŚĆ!!! wyznaczenie składu orzekającego (zob. art. 351 k.p.k.) rozstrzygnięcie w przedmiocie dopuszczenia dowodów (art. 352 k.p.k.) – wyłącznie ich dopuszczenie i sprowadzenie na rozprawę

3. PRZYGOTOWANIE DO ROZPRAWY Art. 348 k.p.k. Rozprawę należy wyznaczyć i przeprowadzić bez nieuzasadnionej zwłoki alternatywa: skierowanie sprawy na posiedzenie przygotowawcze (art. 349 k.p.k.) wydanie zarządzenia o wyznaczeniu rozprawy głównej (art. 350 k.p.k.)

3. PRZYGOTOWANIE DO ROZPRAWY POSIEDZENIE PRZYGOTOWAWCZE (art. 349 k.p.k.) jeżeli przewidywany zakres postępowania dowodowego uzasadnia przypuszczenie, że w sprawie niezbędne będzie wyznaczenie co najmniej 5 terminów rozprawy oraz gdy ze względu na zawiłość sprawy lub z innych ważnych powodów uznane zostanie, że może się to przyczynić do usprawnienia postępowania a zwłaszcza należytego planowania i organizacji rozprawy głównej termin: 30 dni od daty wyznaczenia posiedzenia obecność na posiedzeniu fakultatywna (lub wyjątkowo obligatoryjna) – oskarżyciel publiczny, obrońcy, pełnomocnicy w celu usprawnienia postępowania – pozostałe strony

3. PRZYGOTOWANIE DO ROZPRAWY POSIEDZENIE PRZYGOTOWAWCZE (art. 349 k.p.k.) pisemne stanowiska oskarżyciela publicznego, pełnomocników i obrońców przedstawiane na posiedzenie: planowanie przebiegu rozprawy głównej i jej organizacji proponowane terminy rozpraw przedmiot rozpraw terminy usprawiedliwionej nieobecności uczestników oświadcznia wskazujące na potrzebę wezwania na rozprawę biegłych, kuratora sądowego, sprawdzenia danych o karalności oskarżonego inne oświadczenia dotyczące okoliczności wskazanie dowodów, które powinny być przeprowadzone jako pierwsze

3. PRZYGOTOWANIE DO ROZPRAWY POSIEDZENIE PRZYGOTOWAWCZE (art. 349 k.p.k.) posiedzenie przygotowawcze przebiega przed składem orzekającym w sprawie przebieg posiedzenia: biorąc pod uwagę stanowiska orzeczenie o wnioskach dowodywch orzeczenie o kolejności przeprowadzenia dowodów orzeczenie o przebiegu i organizacji rozprawy głównej wyznaczenie terminów rozpraw – ogłoszenie równoznaczne z wezwanie inne niezbędne rozstrzygnięcia art. 350 § 2 i 3 k.p.k. stosuje się odpowiednio

3. PRZYGOTOWANIE DO ROZPRAWY czynności przygotowujące rozprawę w sprawach, w których nie wyznaczono posiedzenia przygotowawczego (art. 350 k.p.k.) prezes sądu – pisemne zarządzenie o wyznaczeniu składu orzekającego przewodniczxący składu orzekającego – pisemne zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy głównej dzień, godzina i sala rozprawy strony i inne osoby, które należy wezwać na rozprawę lub zawiadomić o jej terminie inne czynności konieczne dla przygotowania rozprawy (np. wyznaczenie obrońcy z urzędu oskarżonemu) kwestia doprowadzenia oskarżonego na rozprawę (!)

PROSZĘ ZWRÓCIĆ SZCZEGÓLNĄ UWAGĘ NA: JAWNOŚĆ ROZPRAWY GŁÓWNEJ (art. 355-364) ROLA I ZADANIA PRZEWODNICZĄCEGO SKŁADU ORZEKAJĄCEGO (art. 366, 372, 373) OBECNOŚĆ OSKARŻONEGO NA ROZPRAWIE GŁÓWNEJ (art. 374-377)

4. PRZEBIEG ROZPRAWY GŁÓWNEJ 4.1. Czynności rozpoczynające rozprawę główną 4.2. Przewód sądowy 4.3. Czynności po zakończeniu przewodu sądowego:

4.1. Czynności rozpoczynające rozprawę wywołanie sprawy (art. 381 § 1 k.p.k. in principio) sprawdzenie przez przewodniczącego składu orzekającego czy wszyscy wezwani stawili się (sprawdzenie obecności) i czy nie ma przeszkód do rozpoznania sprawy (art. 381 § 1 k.p.k. in fine) – zob. art. 381 § 2 k.p.k.) zarządzenie opuszczenia sali rozpraw przez świadków (art. 384 k.p.k.) biegli zostają na sali co do zasady pokrzywdzony może zostać na sali, jeżeli się stawi, przesłuchiwany jest w pierwszej kolejności podmiot z art. 416 k.p.k.

4.2. Przewód sądowy przewód sądowy – zasadnicza część rozprawy przed sądem I instancji, w trakcie której przeprowadzane jest postępowanie dowodowe tylko do tego momentu możliwe jest wykonanie niektórych czynności, np. złożenia oświadczenia o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego

4.2. Przewód sądowy zwięzłe przedstawienie zarzutów oskarżenia (art. 385 § 1 k.p.k.) informacja o treści odpowiedzi na akt oskarżenia przedstawiona przez przewodniczącego (art. 385 § 2 k.p.k.) czynności z udziałem oskarżonego (art. 386 k.p.k.) pouczenie oskarżonego o jego uprawnieniach – w szczególności prawie do składania wyjaśnień i prawie do odmowy składania wyjaśnień (zakres pouczeń!!!) zapytanie czy przyznaje się oskarżony do zarzucanego mu czynu oraz czy zamierza składać wyjaśnienia przesłuchanie oskarżonego (zob. 171 i 175 k.p.k.) pouczenie o prawie zadawania pytań i oświadczeń

4.2. Przewód sądowy 4) PRZEPROWADZENIE DOWODÓW NA ROZPRAWIE 5) opcjonalne możliwości skrócenie postępowania dowodowego (art. 387-388 k.p.k.) konieczność dokonania zmian w opisie zarzucanego czynu lub jego kwalifikacji prawnej (art. 398-400 k.p.k.) przerwa lub odroczenie rozprawy (art. 401-404 k.p.k.) możliwość uzupełniania braków dowodowych (art. 397 k.p.k.) – przepis uchylony 6) zamknięcie przewodu sądowego (art. 405 k.p.k.)

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie fundamentalna zmiana w art. 167 § 1 k.p.k. w postępowaniu przed sądem dowody przeprowadzane są przez strony po ich dopuszczeniu przez prezesa sądu, przewodniczącego lub przez sąd w razie niestawiennictwa strony, na której wniosek dowód został dopuszczony, a także w wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, dowód przeprowadza sąd w granicach tezy dowodowej w wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, sąd może dopuścic i przeprowadzić dowód z urzędu

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie dopuszczenie dowodu a przeprowadzenie dowodu

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie DOPUSZCZENIE DOWODÓW NA ROZPRAWIE INICJATYWA DOWODOWA - kto wprowadza dowody do postępowania przed danym organem inicjatywa dowodowa stron – wnioski dowodowe kierowane do organu o dopuszczenie wskazanego dowodu do przeprowadzenia w postępowaniu reguła w postępowaniu sądowym inicjatywa dowodowa organu – decyzja podejmowana przez organ z urzędu w zakresie przeprowadzenia określonego dowodu wyjątek w postępowaniu sądowym

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie WNIOSEK DOWODOWY wniosek dowodowy – postulatywne oświadczenie woli kierowane przez stronę procesową do organu procesowego w celu zainicjowania czynności dowodowej termin: od wszczęcia do zamknięcia przewodu sądowego ustny lub pisemny wymogi formalne: wymogi pisma z art. 119 k.p.k. oraz dodatkowe 169 k.p.k. (oznaczenie dowodu, okoliczności, które mają być udowodnione i sposób przeprowadzenia dowodu)

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie WNIOSEK DOWODOWY wniosek o wykrycie dowodu (art. 169 § 2 k.p.k.) – wykrycie dowodu leży w gestii organu, a sama strona nie wie gdzie się dowód znajduje wniosek zmierzający do oceny innego dowodu (art. 169 § 2 k.p.k.) – np. w trybie art. 192 § 2 k.p.k. o przesłuchanie świadka z udziałem biegłych psychologa lub psychiatry

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie WNIOSEK DOWODOWY – przesłanki oddalenia wniosku (art. 170 § 1 k.p.k.) przeprowadzenie dowodu jest niedopuszczalne okoliczność, która ma być udowodniona nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy albo jest już udowodniona zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy dowód jest nieprzydatny do stwierdzenia danej okoliczności dowodu nie da się przeprowadzić wniosek dowodowy w sposób oczywisty zmierza do przedłużenia postępowania

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie WNIOSEK DOWODOWY – przesłanki oddalenia wniosku (art. 170 § 1 k.p.k.) uwzględnienie – zarządzenie bez uzasadnienia wydane przez organ postępowania przygotowawczego lub sądowego wyjątek (!): uwzględnienie wniosku, któremu w toku postępowania sądowego sprzeciwia się druga strona – postanowienie sądu z uzasadnieniem (art. 368 k.p.k. w zw. z art. 98 § 1 k.p.k.) oddalenie – postanowienie sądu lub organu postępowania przygotowawczego z uzasadnieniem (art. 170 § 3 k.p.k.) zażalenie nie przysługuje; zob. art. 170 § 4 k.p.k.

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie DOPUSZCZENIE DOWODÓW NA ROZPRAWIE inicjatywa dowodowa sądu nowelizacja w art. 167 k.p.k. zakłada, że będzie to sytuacja wyjątkowa „wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami” art. 366 k.p.k. – przewodniczący kieruje rozprawą i czuwa nad jej prawidłowym przebiegiem (zrezygnowano z nałożenia na niego obowiązku baczenia aby zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności sprawy, a w miarę możności także okoliczności sprzyjające popełnieniu przestępstwa por. zasada prawdy materialnej (art. 2 § 2 k.p.k.)

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie dowody na poparcie oskarżenia powinny być w miarę możliwości przeprowadzone przed dowodami służącymi do obrony (art. 369 k.p.k.) zob. później przesłuchania na rozprawie (art. 370 k.p.k.) prawo każdej strony do wypowiadania się co do każdej kwestii podlegającej rozstrzygnięciu (obrońca oskarżonego i oskarżony przemawiają jako ostatni) (art. 367 k.p.k.) nie ma prekluzji dowodowej – można składać wnioski dowodowe na każdym etapie postępowania

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie zasada: dowody powinny być przeprowadzane na rozprawie (zasada bezpośredniości) sprowadzanie dowodów rzeczowych na rozprawę oraz przesłuchiwanie świadków na rozprawie odstępstwa od zasady bezpośredniości: odczytanie protokołów czynności przeprowadzonych wcześniej w toku tego postępowania lub w innym postępowaniu uznanie materiałów za ujawnione bez odczytywania czynności poza rozprawą (art. 396 k.p.k.)

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie a) odczytanie protokołów czynności przeprowadzonych wcześniej w toku tego postępowania lub w innym postępowaniu 1) protokoły wyjaśnień oskarżonego (art. 389 k.p.k.) 2) protokoły zeznań świadków (art. 391 k.p.k.) 3) inne protokoły przesłuchania (art. 392 k.p.k.) 4) inne protokoły i pisma (art. 393 k.p.k.)

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie 1) protokoły wyjaśnień oskarżonego (art. 389 k.p.k.) przesłanki: odmawia wyjaśnień wyjaśnia odmiennie niż poprzednio oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta strona odczytuje uprzednio złożone wyjaśnienia w „odpowiednim zakresie” (ale zob. 389 § 3-4 k.p.k.) oskarżony może ustosunkować się do treści odczytanych wyjaśnień (art. 389 § 2 k.p.k.) UWAGA: nie wolno odczytywać zeznań złożonych przez oskarżonego jeszcze w charakterze świadka!!!

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie 2) protokoły zeznań świadków (art. 391 k.p.k.) przesłanki (391 § 1 i 1a k.p.k.): bezpodstawnie odmawia zeznań zeznaje odmiennie niż poprzednio oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta przebywa za granicą nie można wręczyć wezwania niedające się usunąć przeszkody w dotarciu świadka zaniechanie wezwania na podstawie art. 333 § 2 k.p.k. zgon

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie 2) protokoły zeznań świadków (art. 391 k.p.k.) odczytywanie tylko w odpowiednim zakresie zeznań złożonych przez świadka w postępowaniu przygotowawczym lub przed sądem w tej lub innej sprawie albo w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę odczytuje strona!!! zob. art. 391 § 3 w zw. z art. 389 § 2 k.p.k. – możliwość wypowiedzenia się przez świadka co do treści zeznań (gdy chodzi o §1) w przypadku ujawnienia protokołu na rozprawie sąd właćza go do akt sprawy sądowej, zaznaczając zakres, w którym protokół odczytano

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie 2) protokoły zeznań świadków (art. 391 k.p.k.) UWAGA!!! „strona może jedynie w niezbędnym zakresie odczytywać treść protokołów złożonych poprzednio przez świadka zeznań” (przed nowelizacją: „wolno odczytywać w odpowiednim zakresie protokoły”) zdjęcie z sądu obowiązku – co do zasady – przeprowadzania dowodów na rozprawie (art. 167 k.p.k.) niesie za sobą konsekwencję w postaci nałożenia na strony obowiązku przeprowadzania dowodów, w tym uważnego prowadzenia przesłuchania świadka i zwracania uwagi na odmienności w składanych przez niego zeznaniach! uwaga na art. 391 §1b i 1c k.p.k. – możliwa aktywność sądu – wyjątkowy wypadek z art. 167 k.p.k.

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie 3) inne protokoły przesłuchania (art. 392 k.p.k.) odczytywanie innych protokołów gdy bezpośrednie przeprowadzenie dowodu nie jest niezbędne, a żadna z obecnych stron się nie sprzeciwia odczytuje sąd nie strona protokoły przesłuchania świadków i oskarżonych sporządzone w postępowaniu przygotowawczym lub przed sądem albo winnym postępowaniu przewidzianym przez ustawę sprzeciw strony, której zeznania lub wyjasnienia nie dotyczą nie stoi na przeszkodzie odczytaniu protokołu

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie 4) inne protokoły i pisma (art. 393 k.p.k.) jakie protokoły – art. 393 k.p.k. (przeszukania, zatrzymania, opinie itp.) inne pisma np. zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa (art. 393 § 2 k.p.k.) inne dokumenty o charakterze prywatnym (art. 393 § 3 k.p.k.) zakaz odczytywania notatek urzędowych dotyczących czynności, z których wymagane jest spisanie protokołu (art. 174 k.p.k.) a także zakaz odczytywania notatek z art. 311 § 5 k.p.k. (!!!)

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie b) uznanie materiałów za ujawnione bez odczytywania dane dotyczące oskarżonego i wyniki wywiadu środowiskowego (art. 394 § 1 k.p.k.) wszystkie protokoły i dokumenty podlegające odczytaniu można uznać za ujawnione bez odczytywania (art. 394 § 2 k.p.k.) należy jednak je odczytać, jeżeli wnosi o to strona, która nie miała możliwości zapoznania się z ich treścią sprzeciw strony, której zeznania (i treści zawarte w innych protokołach) nie dotyczą), nie stoi na przeszkodzie odczytania protokołu

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie c) czynności poza rozprawą (art. 396 k.p.k.) jeżeli zapoznanie się z dowodem przez pełny skład sądu napotyka znaczne trudności albo jeżeli strony wyrażają na to zgodę zapoznanie się z dowodem rzeczowym lub oględziny, przesłuchanie świadka sędzia wyznaczony – sąd wezwany UWAGA! czym innym jest przeprowadzenie czynności poza rozprawą w trybie art. 396 k.p.k. a czym innym przesłuchanie świadka przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie czynności na odległość (zob. art. 177 § 1 k.p.k.)

4.2. Przewód sądowy - przeprowadzanie dowodów na rozprawie Przesłuchanie na rozprawie – zasady (art. 370 k.p.k.) swobodne wypowiedzenie się (na wezwanie przewodniczącego) porządek zadawania pytań (art. 370 §1 k.p.k.) pierwszeństwo zadawania pytań (art. 370 § 2 k.p.k.) porządek zadawania pytań w przypadku dowodu przeprowadzanego przez sąd – wyjątkowe wypadki (art. 370 § 3 k.p.k.) interwencje przewodniczącego w przypadku zadawania pytań niedopuszczalnych – z urzędu!!! (art. 370 § 4 k.p.k.) zob. także art. 171 k.p.k.

4.2. Przewód sądowy - uzupełnianie braków dowodowych – przepis usunięty art. 397 k.p.k. w dotychczasowym brzmieniu: wezwanie oskarżyciela publicznego do przedstawienia dowodów, których przeprowadzenie pozwoliłoby na usunięcie dostrzeżonych braków w zakreślonym przez sąd terminie uchylenie zarówno art. 397 jak i 345 k.p.k. jako wyraz zasady kontradyktoryjności postępowania karnego i położenie nacisku na ciężar dowodu spoczywający wyłącznie na oskarżycielu! nie jest bowiem rolą sądu wskazywać oskarżycielowi braki w materiale dowodowym i mobilizować go do ich uzupełnienia!

4.2. Przewód sądowy - skrócenie postępowania dowodowego 1. dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej (art. 387 k.p.k.) 2. ograniczenie postępowania dowodowego (art. 388 k.p.k.)

4.2. Przewód sądowy - skrócenie postępowania dowodowego 1. dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej (art. 387 k.p.k.) zob. różnice pomiędzy art. 335 (343) a art. 387 k.p.k. konsensualny tryb zakończenia postępowania postępowanie krótsze i tańsze uwzględnienie interesu pokrzywdzonego pytanie dodatkowe: czy przyznanie się do winy w trybie art. 387 jest warunkiem orzeczenia? a w trybie art. 335 k.p.k.?

4.2. Przewód sądowy - skrócenie postępowania dowodowego 1. dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej (art. 387 k.p.k.) termin: do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej inicjatywa oskarżonego – może on złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego rola innych stron postępowania: brak sprzeciwu prokuratora brak sprzeciwu pokrzywdzonego (powiadomionego i pouczonego)

4.2. Przewód sądowy - skrócenie postępowania dowodowego 1. dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej (art387) przesłanki: okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości każde przestępstwo!!! (przed nowelizacją tylko występki!) sąd może uzależnić uwzględnienie wniosku oskarżonego od dokonania w nim wskazanej przez siebie zmiany można zastosować nadzwyczajne słagodzenie kary przychylając się do wniosku sąd może uznać za ujawnione dowody wskazane w akcie oskarżenia lub dokumenty przedłożone przez stronę

4.2. Przewód sądowy - skrócenie postępowania dowodowego 2. ograniczenie postępowania dowodowego (art. 388 k.p.k.) za zgodą obecnych stron sąd może częściowo przeprowadzić postępowanie dowodowe jeżeli wyjaśnienia oskarżonego przyznającego się do winy nie budzą wątpliwości

4.3. Czynności po zamknięciu przewodu 1) głosy stron (art. 406 k.p.k.) 2) wznowienie przewodu sądowego (art. 409 k.p.k.) – opcjonalnie gdy sąd na skutek głosów stron dochodzi do wniosku, że wyjaśnienia wymagają dodatkowe kwestie (zwłaszcza w przypadku art. 399 k.p.k. – zmiana kwalifikacji prawnej) 3) narada i głosowanie (art. 408, 108-112 k.p.k.) 4) sporządzenie wyroku (art. 113-115 k.p.k.) 5) ogłoszenie wyroku (art. 418-419)

4.3. Czynności po zamknięciu przewodu - głosy stron art. 406 k.p.k. głosy stron – podsumowanie stanowiska procesowego każdej ze stron kolejność głosów: od oskarżyciela do oskarżonego ostatnie słowo oskarżonego „prawo do repliki” – ponowne zabranie głosu, ale i tak oskarżony ma uprawnienie do zabrania głosu jako ostatni

4.3. Czynności po zamknięciu przewodu - narada i głosowanie art. 408, 108-112 k.p.k. orzekanie kolegialne tajność (art. 108 k.p.k.) rola przewodniczącego – kierowanie naradą narada – omówienie wszystkich kwestii, które są przedmiotem rozstrzygnięcia sądu przedmiot narady i głosowania (art. 110 k.p.k.) głosowanie zbieranie głosów – od najmłodszego większością głosów budowanie sztucznej większości (art. 111 § 2 k.p.k.)

4.3. Czynności po zamknięciu przewodu - sporządzenie wyroku art. 113-115, 410-417 k.p.k. po zakończeniu głosowania sporządza się treść wyroku wyrok podpisują wszyscy nawet przegłosowani członkowie składu orzekającego, które z jego treścią się nie zgadzają zdanie odrębne – przedstawienie odrębnego zdania od większości przez przegłosowanego zaznaczenie w jakiej części i w jakim kierunku orzeczenie jest kwestionowane odroczenie wydania wyroku na 14 dni (sprawy zawiłe lub z innych ważnych przyczyn) – przekroczenie terminu sprawia, że rozprawę należy poprowadzić od nowa (art. 411 k.p.k.)

4.3. Czynności po zamknięciu przewodu - sporządzenie wyroku niezwłocznie po zakończeniu głosowania sporządza się wyrok na piśmie (art. 412 k.p.k.) wymogi formalne (art. 413 k.p.k.) podstawa wyroku – całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej rodzaje wyroków: skazujący warunkowo umarzający postępowanie uniewinniający umarzający postępowanie

4.3. Czynności po zamknięciu przewodu - ogłoszenie wyroku art. 418-420 k.p.k. po podpisaniu wyroku przewodniczący ogłasza go publicznie do wiadomości podaje się także zdanie odrębne niestawiennictwo stron i pełnomocników nie stanowi przeszkody w ogłoszeniu wyroku (!) ustne podanie najważniejszych powodów wyroku pouczenie: prawo, termin, sposób wniesienia środka zaskarżenia udostępnienie treści wyroku wydanego na posiedzeniu odbywającym się z wyłączeniem jawności (art. 418a k.p.k.) uzupełnienie wyroku postanowieniem (art. 420 k.p.k.)

4.3. Czynności po zamknięciu przewodu - ogłoszenie wyroku wyrok – uzasadnienie (art. 422-424 k.p.k.) wniosek o uzasadnienie składany w terminie 7 dni od ogłoszenia każda strona, która przewiduje możliwość złożenia apelacji od wyroku! termin sporządzenia uzasadnienia: 14 dni od daty złożenia wniosku częsciowe uzasadnienia treść uzasadnienia (art. 424 k.p.k.) – zwięzłe! wskazanie jakie fakty sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku przytoczyć okoliczności, które sąd miał na względzie przy wymiarze kary