Wielkopolska czy szlachetna półkrew? Konsekwencje zmian zasad wpisu koni do ksiąg hodowlanych Barbara Cichorska Sekcja Hodowli Koni Koła Naukowego Zootechników i Biologów Opiekun naukowy: dr inż. Anna Nowicka-Posłuszna

Zasady prowadzenia Kwlkp Do I działu wpisano konie które: „pochodzą od przodków mających w rodowodach konie trakeńskie, wschodnio-pruskie, hanowerskie oraz pochodne tych ras jak poznański, pomorskie itd.(…), dopuszczalna jest krew koni pełnej krwi angielskiej, czystej krwi arabskiej oraz pochodnych tych ras”(…) 1965 1984 Do działu I wpisywano: „ogiery i klacze, w rodowodach których w trzecim pokoleniu występuje co najmniej dwóch przodków rasy wielkopolskiej, trakeńskiej lub wschodniopruskiej i nie więcej niż dwóch przodków rasy małopolskiej. Nie dopuszcza się koni innych ras półkrwi”. Do działu II wpisywano: „ogiery i klacze, w rodowodach których dopuszcza się konie ras: małopolskiej, śląskiej, szlachetnych półkrwi, hanowerskiej oraz konika polskiego (…)” Źródło: Regulamin prowadzenia ksiąg koni zarodowych Warszawa 1965 i 1984r.)

Zasady prowadzenia Kwlkp 1995 Zasady prowadzenia Kwlkp Do księgi koni rasy wielkopolskiej: wpisuje się ogiery i klacze wywodzące się od przodków wpisanych do ksiąg koni ras: wielkopolskiej, pełnej krwi angielskiej, czystej krwi arabskiej, czystej krwi angloarabskiej i małopolskiej. Do księgi koni rasy wielkopolskiej wpisuje się ogiery i klacze, w rodowodach których w trzecim pokoleniu występuje co najmniej 3-ch przodków ras: wielkopolskiej, trakeńskiej lub wschodnio- pruskiej i nie więcej niż jeden przodek rasy małopolskiej. Nie dopuszcza się koni innych ras półkrwi. Źródło: Regulamin prowadzenia ksiąg koni zarodowych Warszawa 1995 r.

Zasady prowadzenia Kwlkp 2005 (…) od matek wpisanych do ksiąg koni rasy wielkopolskiej lub zagranicznych rasy trakeńskiej, po ojcach rasy małopolskiej, szlachetnej półkrwi oraz innych ras półkrwi w typie współczesnego konia szlachetnego, wpisanych do ksiąg stadnych znajdujących się na liście członków WBFSH, które komisja księgi stadnej uznała, za przydatne do doskonalenia rasy, pod warunkiem, że potomstwo posiada w trzecim pokoleniu co najmniej 1 przodka wpisanego do księgi koni rasy wielkopolskiej. Źródło: Regulamin prowadzenia ksiąg koni zarodowych Warszawa 2005 r.

Cel pracy Charakterystyka rodowodowa klaczy wpisanych do Ksp ze szczególnym uwzględnieniem obecności przodków rasy wielkopolskiej. Fot. Barbara Cichorska Porównanie udziału poszczególnych ras w rodowodach klaczy z obu tomów Ksp: klacze od matek wielkopolskich a pozostałe klacze.

Materiał i metody Materiał: 2 dotychczas wydane tomy ksiąg stadnych polskiego konia szlachetnej półkrwi: Księga Stadna Koni Szlachetnych Półkrwi (Ksp) Tom I, część 1, Polski Związek Hodowców Koni, Warszawa 1997 Księga Stadna Koni Rasy Polski Koń Szlachetny Półkrwi (Ksp) Tom II część 1 dział II, Polski Związek Hodowców Koni, Warszawa 2003 Skupiono się na materiale żeńskim wpisanym do tych ksiąg (części pierwsze). Fot. Barbara Cichorska

Materiał i metody Klacze podzielono na 4 grupy: z I tomu: klacze od matek rasy wlkp i klacze pozostałe z II tomu: klacze od matek rasy wlkp i klacze pozostałe Uwzględniono dane o klaczach takie jak: hodowca, nazwa i rasa przodków do 3 pokolenia wstecz. Sporządzono wykresy, przedstawiające : Udział klaczy hodowli prywatnej, państwowej i klaczy importowanych w populacjach obu ksiąg. Udział poszczególnych ras w rodowodach klaczy - z podsumowaniem w 4 modelach rodowodowych.

45,99% 54,01%

Hodowcy Wykres 3. Hodowcy klaczy (318 szt.) z I tomu Ksp Wykres 4. Hodowcy klaczy (861 szt.) z II tomu Ksp (dział I) 90%

Źródło: Księga Stadna Koni Szlachetnych Półkrwi (Ksp) Tom I, część 1, Polski Związek Hodowców Koni, Warszawa 1997

Źródło: Księga Stadna Koni Szlachetnych Półkrwi (Ksp) Tom I, część 1, Polski Związek Hodowców Koni, Warszawa 1997

Klacze od matek wlkp, TOM I Ksp 1 rasa 100% wlkp 8 ras 45% han 22% wlkp 18% xx 9% sp 10 ras 36% wlkp 24% xx 16% han 12% sp 9 ras 73% wlkp 8% uszl.x 2% han 2% x-pom 12 ras 55% han 5,5% wlkp 4,5% sp 11 ras 46% han 14% xx 13% wlkp 8% xo 34% xx 32% han 14% wlkp 6% x-trak 35% xx 27% wlkp 14% han 9% xo 32% wlkp 30% han 20% xx 5% x-trak 15 ras 44% wlkp 10% uszl. 9% x-pom 9% han 13 ras 60% han 22% xx 5% westf 1% sf 19% xx 6% wlkp 4% westf 7% wlkp 5% nn 53% han 10% wlkp 7% xo

Klacze pozostałe, TOM I Ksp 10 ras 44% sp 21% xo 16% xx 9% śl 11 ras 50% han 9% sp 9% wlkp 8% xx 17 ras 32% xx 29% han 14% xo 12% wlkp 14 ras 28% xx 17% xo 17% wlkp 10% sp 15 ras 60% han 14% xx 4% wlkp 13 ras 14% śl 12% xx 8% wlkp 20 ras 34% xx 30% han 10% xo 4% westf 19 ras 28% han 13% xo 7% wlkp 44% xx 13% han 11% xo 12% xo 10% nn 12 ras 59% han 36% xx 3% sf 16 ras 13% xx 2% sf 53% han 19% xx 6% wlkp 4% śl 51% han

Klacze od matek wlkp, TOM II Ksp 1 rasa 100% wlkp 9 ras 34% wlkp 20% sp 13% han 12% xo 8 ras 62% wlkp 16% xx 13% sp 5% xo 7 ras 91% wlkp 6% sp 1,5% xx 1% xo 14 ras 38% han 13% wlkp 11% xo 11 ras 40% wlkp 14% xo 31% xx 18% han 6% xo 63% wlkp 30% xx 4% han 69% wlkp 15% xx 8% han 3% sp 10 ras 82% wlkp 4% sp 4% xx 4% uszl. 15 ras 49% han 7% wlkp 7% sf 14% wlkp 13 ras 25% wlkp 24% han 24% xx 13% xo 43% wlkp 11% xx

Klacze pozostałe, TOM II Ksp 23 rasy 36% sp 33% xo 8% han 6% hol 20 ras 18% wlkp 16% hol 15% han 12% sp 28 ras 28% han 17% xo 12% wlkp 12% xx 27 ras 38% xo 16% wlkp 9% sp 19 ras 22% han 19% hol 14% xx 13% wlkp 22 rasy 19% wlkp 18% hol 16% han 12% xo 31% han 21% xx 7% wlkp 32 rasy 30% han 18% xo 10% wlkp 31 ras 25% xx 24% xo 14% han 36% xo 9% han 8% xx 18 ras 26% xx 14% hol 13% sf 11% wlkp 19% xx 25 ras 20% wlkp 17% hol 17% han 13% xo

Rasa matki matki matki klaczy z II t. Ksp (%)

Fot. Barbara Cichorska Wnioski W latach 1995-2005, ze względu na zaostrzenie wymogów dt. wpisów do ksiąg m.in. rasy wielkopolskiej bardzo rozrosła się populacja koni szlachetnej półkrwi. Do Ksp wydanych w latach 1997 oraz 2003 roku wpisanych zostało wiele klaczy, pochodzących od matek wpisanych do Kwlkp, które na dziś byłyby wpisane wyłącznie do Kwlkp, a nie do Ksp. Przez zmiany wprowadzone w roku 1995, populacja koni wlkp straciła 506 klaczy matek o rodowodach spełniających dziś wymagania wpisu do Kwlkp. Choć są to klacze posiadające przodków rasy wlkp i ras ją współtworzących, ich potomstwo również nie może być uznane za wlkp. Jest to poważny uszczerbek dla całej populacji koni wlkp i może być to znaczącym problemem dla wielu hodowców, których własnością są te klacze.

ELF sp PLISZKA hod. SK Moszna PERSONA wlkp ur. 1997 r. PARYS sp FANIMO kwpn ANIMO ALME Z sf IRENE kwpn CANDY GOLDSCHLAGER han TAMARA kwpn EGLIN GENIUS han GEPARD han WELFENGLUCK han EMFAZA wlkp WISUS xo EMZETKA wlkp PLISZKA hod. SK Plękity GORDON I ARAK PARYSÓW xx ARKA wlkp GODECJA HULAJPOL wlkp GABORA wlkp PLISA CROSS xx DORPAT xx CARBONATA xx PLANSZA BARD wlkp PLEREZA wlkp

!!! !!! XVI Walny Zjazd Sprawozdawczo-Wyborczy 24 kwietnia 2010 r., Stadnina Koni Racot XVI Walny Zjazd Sprawozdawczo-Wyborczy Związku Hodowców Koni Wielkopolskich Wniosek prywatnego hodowcy o uchwałę pozwalającą na uznanie (na wniosek właściciela) koni z rodowodem wielkopolskim za konie wielkopolskie (dotyczy m.in. koni o takim rodowodzie wpisanych do Ksiąg Koni Szlachetnej Półkrwi)

Dziękuję za uwagę!