GIMNASTYKA KOMPENSACYJNO - KOREKCYJNA WPROWADZENIE

Zadania gimnastyki Gimnastyka wyrównawcza – to zasób i rodzaj ćwiczeń, które mają skompensować pewien niedobór ruchowy zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym. Działa profilaktycznie. Gimnastyka korekcyjna obejmuje ćwiczenia, których zadaniem jest naprawienie lub poprawienie czegoś, co zostało mniej lub bardziej uszkodzone – jej zadaniem jest usunięcie wady postawy. Działa więc leczniczo.

Gimnastyka w stosunku do dziecka z wadą postawy spełnia podwójne zadanie: leczy – usprawnia, uczy dziecko wykonywania ruchów i czynności, przywracając mu sprawność fizyczną. Wyniki postępowania korekcyjnego będą najlepsze, jeśli zostaną uwzględnione oba aspekty.

Właściwe postępowanie usprawniające zależy od przygotowania i kwalifikacji osoby prowadzącej ćwiczenia. Aby właściwie nauczać trzeba z kolei być dobrym pedagogiem i psychologiem – umieć odpowiednio podejść do dzieci oraz prowadzić zajęcia/ćwiczenia w sposób łatwy, zrozumiały i interesujący. Zleca się wiele ćwiczeń do wykonania w domu, a wtedy konieczny jest dokładny pokaz i nauczenie dziecka oraz omówienie ich z rodzicem.

ZASADY NAUCZANIA ĆWICZEŃ LECZNICZYCH 1. Ćwiczenia powinny być proste. Dziecko nie powinno mieć trudności w ich zrozumieniu. W przypadku ćwiczeń złożonych należy dokładnie pokazać i wyjaśnić dziecku, z jakich ruchów ćwiczenia te się składają. 2. Oprócz opisu, ćwiczenia należy również pokazać. 3. Forma komendy powinna być zrozumiała dla dzieci. Jest uzależniona od wieku, poziomu inteligencji i stanu psychicznego. 4. Podczas wykonywania ćwiczeń należy przestrzegać stałych faz ruchu/schematu: pozycja wyjściowa (PW), ruch w pełnym zakresie (RUCH), powrót do pozycji wyjściowej, - odpoczynek

5. Liczba nowych ćwiczeń nauczanych na lekcji nie powinna być duża. 6. W czasie lekcji należy uzyskać czynną współpracę ze strony dzieci. Powinny one wykonywać ćwiczenia chętnie i regularnie. 7. Zawsze wymagane jest właściwe podejście do dziecka, uwzględniające jego poziom rozwoju psychomotorycznego oraz stan emocjonalny. Nauczyciel powinien dążyć do pozyskania sympatii i zaufania dzieci, co w znacznym stopniu ułatwia prowadzenie ćwiczeń.

POZYCJE WYJŚCIOWE I ĆWICZEBNE Pozycja ćwiczebna (RUCH) to pozycja przyjmowana podczas wykonywania ćwiczenia (ma szczególne znaczenie podczas wykonywania ćwiczeń statycznych). Właściwy dobór pozycji wyjściowych (PW) określa wartość wykonywanego ćwiczenia. Ich klasyfikacja zależy od zakładanego celu. W gimnastyce korekcyjnej najważniejsza jest lokalizacja i odciążenie. Biorąc pod uwagę stopień doraźnego wyrównania wady wyróżnia się pozycje korekcyjne i hiperkorekcyjne.

pozycje c.d. Pozycje korekcyjne to te, w których oś kręgosłupa powraca do stanu prawidłowego. Pozycje hiperkorekcyjne – przeprostne, polegają na nadmiernym wygięciu kręgosłupa w stronę przeciwną. Stosowanie pozycji korekcyjnych jest zasadą obowiązującą w każdym ćwiczeniu.

Ciężar ciała powoduje pogłębienie zarówno krzywizn fizjologicznych, jak i skrzywienia kręgosłupa. Ze względu na stopień obciążenia kręgosłupa wyróżnia się pozycje odciążające kręgosłup od ucisku osiowego i obciążające go. Pozycje odciążające to te, w których kręgosłup ustawiony jest równolegle do podłoża lub pod pewnym kątem. Zalicza się do nich: leżenie przodem, tyłem, bokiem, podpory i pozycje ręczno – kolanowe (pozycje Klappa w klękach) oraz zwisy. Zwis na rękach działa odciążająco przede wszystkim na odcinek piersiowy kręgosłupa, zwis na podudziach – na odcinek lędźwiowy.

Programu postępowania korekcyjnego nie można jednak opierać wyłącznie na pozycjach odciążających. Odciążone mięśnie antygrawitacyjne pracują zupełnie inaczej niż w pozycji spionizowanej – cechującej człowieka. Dobierając pozycje wyjściowe należy przestrzegać zasady: od ćwiczeń w odciążeniu do ćwiczeń z obciążeniem, co oznacza przechodzenie od ćwiczeń w pozycjach niskich do ćwiczeń w pozycjach wysokich.

Ze względu na położenie środka ciężkości ciała w stosunku do podłoża pozycje wyjściowe dzieli się na: pozycje niskie i wysokie. Pozycje niskie charakteryzują się niskim położeniem środka ciężkości ciała w stosunku do podłoża. Do tej grupy zalicza się leżenie, siady, podpory, klęki itp. Pozycje niskie stwarzają dobre warunki do stabilizacji i izolacji. Pozycje wysokie charakteryzuje wysokie położenie środka ciężkości ciała w stosunku do podłoża. Utrzymanie równowagi jest w nich utrudnione ze względu na zmniejszenie podstawy podparcia ciała lub podniesienie środka ciężkości ciała. W związku z tym określa się je również pozycjami chwiejnymi.

Pozycje izolowane W przypadku gimnastyki korekcyjnej izolacja oznacza ograniczenie rozprzestrzeniania się ruchu do jakiegoś określonego odcinka lub segmentu. Może to być ustalenie obręczy barkowej podczas ćwiczeń rozciągających mm piersiowe większe lub ustalenie miednicy w ćwiczeniach kończyn dolnych tak, aby nie spowodować przemieszczania się ruchu na odcinek lędźwiowy kręgosłupa. Przyjmuje się, że im pozycja jest niższa a płaszczyzna zetknięcia się z podłożem lub przyrządem większa, tym pozycja jest bardziej izolowana i daje większą gwarancję prawidłowego wykonania ćwiczenia.

Stabilizacja Stabilizacja bierna: ustalenie uzyskuje się odpowiednią pozycją, w której stabilizatorem jest ciężar ciała lub granica ruchomości stawów. Osiąga się je także przy pomocy przyboru lub przy pomocy instruktora czy współćwiczącego. Stabilizacja czynna, znacznie trudniejsza do osiągnięcia, uzyskiwana jest przez napięcie odpowiednich grup mięśniowych (włączenie świadomości).

Sterowanie Lokalizacja działania na kręgosłup opiera się na tzw. zasadzie sterowania. Terminu tego używa się także dla określenia działania dolnego czy górnego przyczepu m. prostego brzucha przy ustalonym drugim: sterowanie odgórne – uruchamianie tułowia w stosunku do unieruchomionych kończyn dolnych, sterowanie oddolne – uruchamianie kończyn dolnych w stosunku do unieruchomionego tułowia.