2. W PROWADZENIE DO NAUKI O JĘZYKU 3003-11A1NJ * 3003-K1A1NJ S TUDIA STACJONARNE 2011/2012 Prof. dr hab. Marek Świdziński Zakład Językoznawstwa Komputerowego.

Slides:



Advertisements
Podobne prezentacje
I część 1.
Advertisements

WYNIKI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z JĘZYKA NOWOŻYTNEGO ROK SZKOLNY 2009/2010.
Znaki informacyjne.
Wprowadzenie do informatyki Wykład 6
Obserwowalność System ciągły System dyskretny
POWIAT MYŚLENICKI Tytuł Projektu: Poprawa płynności ruchu w centrum Myślenic poprzez przebudowę skrzyżowań dróg powiatowych K 1935 i K 1967na rondo.
Ludwik Antal - Numeryczna analiza pól elektromagnetycznych –W10
Liczby pierwsze.
Domy Na Wodzie - metoda na wlasne M
1 mgr inż. Sylwester Laskowski Opiekun Naukowy: prof. dr hab. inż. Andrzej P. Wierzbicki.
1 Stan rozwoju Systemu Analiz Samorządowych czerwiec 2009 Dr Tomasz Potkański Z-ca Dyrektora Biura Związku Miast Polskich Warszawa,
Ksantypa2: Architektura
Systemy operacyjne Copyright, 2000 © Jerzy R. Nawrocki Wprowadzenie do informatyki.
PREPARATYWNA CHROMATOGRAFIA CIECZOWA.
Podstawowe pojęcia akustyki
Prof. dr hab. Marek Świdziński Zakład Językoznawstwa Komputerowego
1. Wiedza o języku Studia Podyplomowe „Polski Język Migowy”
2. Wiedza o języku Studia Podyplomowe „Polski Język Migowy”
UKŁADY SZEREGOWO-RÓWNOLEGŁE
1. Wprowadzenie do nauki o języku A1NJ
3. Wiedza o języku Studia Podyplomowe „Polski Język Migowy”
4. Wprowadzenie do nauki o języku A1NJ
E-learning czy kontakt bezpośredni w szkoleniu nowych użytkowników bibliotek uczelni niepaństwowych? EFEKTYWNOŚĆ OBU FORM SZKOLENIA BIBLIOTECZNEGO W ŚWIETLE.
Klasyfikacja systemów
Transformacja Z (13.6).
Opracował: Zespół Humanistyczny. Klasa Średnia ww - wielokrotnego wyboru (na 20 p) Średnia KO - krótkie odpowiedzi (na 10 p) Średnia za zaproszenie (na.
Pytania konkursowe.
Jak wypadliśmy na maturze z matematyki w 2010 roku?
Tytuł prezentacji Warszawa, r..
Ogólnopolski Konkurs Wiedzy Biblijnej Analiza wyników IV i V edycji Michał M. Stępień
Wyrażenia algebraiczne
Raport z badań termowizyjnych – RECTICEL Rys. 1a. Rozdzielnia RS14 Temperatura maksymalna 35,27 o C Rys. 1b. Rozdzielnia RS14 (wizyjny) 3.
Podstawy automatyki 2012/2013Transmitancja widmowa i charakterystyki częstotliwościowe Mieczysław Brdyś, prof. dr hab. inż.; Kazimierz Duzinkiewicz, dr.
Wskazówki konkursowe.
Galeria zdjęć Projekt edukacyjny „Wiem, co jem” realizowany w ramach
1/34 HISTORIA BUDOWY /34 3/34 6 MAJA 2011.
KOLEKTOR ZASOBNIK 2 ZASOBNIK 1 POMPA P2 POMPA P1 30°C Zasada działanie instalacji solarnej.
ŻYWE JĘZYKI PROGRAMOWANIA LIVING IT UP WITH A LIVE PROGRAMMING LANGUAGE Sean McDirmid Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL)
EGZAMIN GIMNAZJALNY W SUWAŁKACH 2009 Liczba uczniów przystępująca do egzaminu gimnazjalnego w 2009r. Lp.GimnazjumLiczba uczniów 1Gimnazjum Nr 1 w Zespole.
Analiza wpływu regulatora na jakość regulacji (1)
Analiza wpływu regulatora na jakość regulacji
Wskazówki konkursowe.
„Klucz do uczenia się” L.Wygotskiego
w ramach projektu Szkoła z Klasą 2.0
MATURA 2007 raport ZESPÓŁ SZKÓŁ I PLACÓWEK KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO.
1. Pomyśl sobie liczbę dwucyfrową (Na przykład: 62)
1.
Wolfek,Mario, Kamila,Natalia i Zibi in Zachód słońca na Malcie przed imprą
1. ŁATWOŚĆ ZADANIA (umiejętności) 2. ŁATWOŚĆ ZESTAWU ZADAŃ (ARKUSZA)
Obserwowalność i odtwarzalność
11. Wiedza o języku Studia Podyplomowe „Polski Język Migowy” 2013/2014
Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego w części humanistycznej
-17 Oczekiwania gospodarcze – Europa Wrzesień 2013 Wskaźnik > +20 Wskaźnik 0 a +20 Wskaźnik 0 a -20 Wskaźnik < -20 Unia Europejska ogółem: +6 Wskaźnik.
+21 Oczekiwania gospodarcze – Europa Grudzień 2013 Wskaźnik > +20 Wskaźnik 0 do +20 Wskaźnik 0 do -20 Wskaźnik < -20 Unia Europejska ogółem: +14 Wskaźnik.
EGZAMINU GIMNAZJALNEGO 2013
EcoCondens Kompakt BBK 7-22 E.
Programowanie w języku C++
W2 Modelowanie fenomenologiczne I
MODU Ł II- KUPUJESZ? Dlaczego chcesz kupi ć ? (25) – Czy jeste ś gotowy na zakup? Sk ą d wiesz na co Ci ę sta ć ? Kryteria wyboru- matryca.
Projekt Badawczo- Rozwojowy realizowany na rzecz bezpieczeństwa i obronności Państwa współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju „MODEL.
User experience studio Użyteczna biblioteka Teraźniejszość i przyszłość informacji naukowej.
Testogranie TESTOGRANIE Bogdana Berezy.
Jak Jaś parował skarpetki Andrzej Majkowski 1 informatyka +
Wstęp do językoznawstwa synchronicznego A1WS Filologia polska, I rok * 2014/2015 Prof. dr hab. Marek Świdziński Zakład Językoznawstwa Komputerowego.
Systemy dynamiczne 2014/2015Obserwowalno ść i odtwarzalno ść  Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. in ż. Katedra In ż ynierii Systemów Sterowania 1 Obserwowalność.
Kalendarz 2020.
Współrzędnościowe maszyny pomiarowe
Elementy geometryczne i relacje
Strategia pomiaru.
10. Wiedza o języku Studia Podyplomowe „Polski Język Migowy”
Zapis prezentacji:

2. W PROWADZENIE DO NAUKI O JĘZYKU A1NJ * 3003-K1A1NJ S TUDIA STACJONARNE 2011/2012 Prof. dr hab. Marek Świdziński Zakład Językoznawstwa Komputerowego Instytut Języka Polskiego UW Konsultacje: środa , pok. 1 Strona przedmiotu szukaj pod:

1. Przedmiot językoznawstwa. 2. Cechy definicyjne języka naturalnego. 3. Struktura języka I: morfologia. 4. Struktura języka II: składnia. 5. Formalne rozumienie języka. 6. Podstawy leksykologii. Leksykografia. 7. Zróżnicowanie języków świata. Podstawy typologii. –2–2 Program wykładu

Wykład 2 Cechy definicyjne języka naturalnego –3–3

Jak opisać JN strukturalnie? Model urządzenie funkcjonujące jak oryginał. Co jest tym oryginałem (= obiektem opisu)? Umowa: JN NS. Co modelujemy? Kompetencja idealnego NSa. –4–4 Modelowanie

Kompetencja NSa umiejętność: a. odróżniania wyrażeń poprawnych od niepoprawnych, b. interpretowania ( rozumienia) wyrażeń poprawnych, c. wytwarzania wyrażeń poprawnych. –5–5 Kompetencja językowa

Zdanie poprawne nie musi być sensowne: Słowiki pokąsały nas po ołówku. Colorless green ideas sleep furiously. Umarł ten nieśmiertelny żonaty kawaler. Wyrażenie sensowne nie musi być zdaniem poprawnym: * Słowikie kląskać w ogrodu. * … you is my baby… * Kupi pan pięć kilogramy cementu? –6–6 Poprawność a sensowność

–7–7 Opis JN to przy pewnych założeniach jego gramatyka. Jest konwencjonalny i arbitralny. Model to idealizacja: wyostrzenie uogólnienie uproszczenie Istnieje nieograniczenie wiele poprawnych modeli (= opisów) danego JN. Model JN

Opisywany obiekt to czarna skrzynka. Językoznawca potrzebuje danych empirycznych. Dane: teksty rzeczywiste, teksty preparowane, sądy NSa o nich. Zbiór tekstów – korpus. –8–8 Dane empiryczne

Korpusy tekstów Dziś – bardzo wiele korpusów na nośniku informacji. Na przykład: PELCRA LOB Corpus (LancasterOslo/Bergen) BNC (British National Corpus)..... –9–9 Korpusy

–10 Korpusy Korpus PWN

–11 Korpus PWN Korpusy

–12 Korpus PWN Korpusy Korpus IPI PAN

–13 –PELCRA Polish-English Language Corpora for Research and Application (Uniwersytet Łódzki) Korpusy

–14 BNC Korpusy

Tekst – wytwór NSa: produkt kompetencji językowej. Po rzeczach ich poznacie je (Ewangelia). Rozróżnienie langue – parole (F. de Saussure) mowa – mówienie system – tekst –15 Tekst

System:jeden jedyny abstrakcyjny zamknięty pozaczasowy Tekst: jeden z bardzo wielu konkretny będący elementem zbioru otwartego zlokalizowany w czasie i przestrzeni linearny –16 System a tekst

Teksty: mówione pisane (śpiewane) brajlowskie owe sms-owe migane (SJM) Reprezentują one odmiany diakrytyczne JN. –17 Typologia tekstów

Dwu-(trój-)poziomowość znaku Znak ma: kształt (formę) treść (funkcję) Składniki kształtu znaku – cegiełki asemantyczne: diakryty. Hierarchia składników tekstu: diakryty znaki proste znak złożone –18 Poziomy znaku

Jan pije od wczoraj. Znaki Znak złożony: od + wczoraj Znaki proste: od wczoraj Nieznaki Diakryty: o, d, w, c, z, o, r, a, j –19 Znaki i diakryty

Diakryty Diakryty języka naturalnego: głoski, allofony, fonemy litery, grafemy sześciopunkty Ale także: elementy składowe cegiełek: piksele, krzywe, pociągnięcia pędzla,..., cechy artykulacyjne lub akustyczne,... –20 Znaki i diakryty

Jednostki tekstu reprezentują jednostki systemu. JT – okaz (token), JS – typ (type). Jakie JS są reprezentowane przez następujące JT: mamami, MAMAMI, mamami kot, kota, kotu kupić, napisać, jeść Kto przyszedł?, Umrzesz ty., Wszyscy tu wczoraj rzygali. –21 Okaz i typ

Empirysta ogląda próbki (okazy) widzi typy opisuje typy Procedury analityczne: segmentacja (= wyodrębnienie najprostszych składników) strukturyzacja (= uchwycenie konstrukcji) Główne techniki: substytucja hipotezy analogii –22 Badanie empiryczne: podstawy

mamyczas, mamygotówkę, mamydużodługów: czas = gotówkę = dużodługów śpimy, czytamy, jemy: śpi = czyta = je śpię, śpisz, śpi: ę = sz = Symbol =: równoważność dystrybucyjna (swobodna wymienność). Polowanie na opozycję... –23 Substytucja

małego, nowego, drugiego: mał- = now- = drugi- dzieciśpią, wszyscyśpią, czterykobietyśpią: dzieci = wszyscy = czterykobiety śpiiśpi, mamęiojca, wczorajiprzedwczoraj: ZDANIE + i + ZDANIE = RZECZOWNIK + i + RZECZOWNIK = PRZYSŁÓWEK + i + PRZYSŁÓWEK –24 Hipoteza analogii

Jaświdziałwczorajżukazczarnymiskrzydełkami wtedyśmystanęliwpoprzekjezdni mójsynsięwszystkiegoboi żydkarabinnosi –25 Segmentacja

Jaś widziałwczorajżukazczarnymiskrzydełkami Bo: On widziałwczorajżukazczarnymiskrzydełkami Jaś umarł Jaświdziałwczorajżukazczarnymi skrzydełkami Bo: Jaświdziałwczorajżukazczarnymi nóżkami skrzydełkami = nóżkami –26 Segmentacja

Jaświdział wczoraj żukazczarnymiskrzydełkami Bo: Jaświdział przeddziesięciomadniami żukazczarnymiskrzydełkami wczoraj = przeddziesięciomadniami Substytucja udana!!! –27 Segmentacja

Nie: Jaświdziałw czorajżukazczarnymiskrzydełkami Nie: Jaświdział wczorajżuka zczarnymiskrzydełkami Nie: Jaświdziałwczorajżukazczarnymiskrzydeł kami –28 Segmentacja

wtedyśmy stanęli w poprzek jezdni -śmy... stanęli(nieciągłość) w poprzek (całość) mój syn się wszystkiego boi \ / się... boi (nieciągłość) żydka rabin nosi czy żyd karabin nosi –29 Segmentacja

Postulat: staramy się dzielić na dwa... Technika substytucji. Równoważność dystrybucyjna = swobodna wymienność. Polowanie na opozycję – szukanie minimalnych różnic kształtu: par minimalnych. –30 Segmentacja

Szukamy różnic kształtu. Najmniejsza różnica: a. COŚ – NIC. b. cecha a – cecha nie-a a. Doniczka z pelargonią w oknie jako znak: możesz wejść. Opozycja DONICZKA : –31 Szukanie opozycji

1. Znaki zerowe (puste): Jaś- (bo: Jasia, Jasiowi, Jasiem,...) czytał- - (bo: czytałem, czytało, czytaliśmy,...) Końcówki zerowe (puste) umarł (bo: Jan umarł) Podmiot domyślny ale nie: wczoraj- (miałem czas) nie: że- (przyjdę, nie mówiłem) nie: za- (domem jest sad) –32 Kłopoty z parami minimalnymi

2. Wariancja (= synomimia) Kształt1 Kształt2, ale Znaczenie1 = Znaczenie2 (profesorz)y – (profesor)owie (stoł)ów – (kosz)y – (szkół) – (kośc)i (nauczy)ciel – (gr)acz – (piek)arz – (łow)ca – (mont)er taksówkarz – złotówa – taryfiarz Masz czas? – Czy masz czas? –33 Kłopoty z parami minimalnymi

Wariancja – zabezpieczenie systemu. Problem: które różnice kształtu są funkcjonalnie istotne (= relewantne)? Nieistotne (nierelewantne): profesorz- – profesor-; -owie – -y -ciel – -acz – -arz – -ca – -er Istotne (relewantne): nauczy- – gr- – pie- – łow- – mont -owie – ów – -om... –34 Kłopoty z parami minimalnymi

–35 = Kłopoty z parami minimalnymi

3. Neutralizacja (= honomimia, wieloznaczność, polisemia) Kształt1 = Kształt2, ale Znaczenie1 Znaczenie2 dziewczyny: dop, poj – mian, mno – bier, mno – woł, mno od DZIEWCZYNA mam: dop, mno od MAMA; 1os, poj, ter od MIEĆ; 2os, poj, roz od MAMIĆ Strzeż kolegi ojca.: ojca (czyjego?) – kolegi (czyjego?) Neutralizacja opozycji – defekt systemu. Wszystkie JN mają ten defekt!!! –36 Kłopoty z parami minimalnymi

–37 Zepsuty semafor Kłopoty z parami minimalnymi

Jaświdziałwczorajżukazczarnymiskrzydełkami Jaś widziałwczorajżukazczarnymiskrzydełkami widziałwczoraj żukazczarnymiskrzydełkami widział wczoraj żuka zczarnymiskrzydełkami –38 Strukturyzacja

* Jaświdziałwczorajżuka zczarnymiskrzydełkami ? widział wczorajżukazczarnymiskrzydełkami * żukaz czarnymiskrzydełkami * zczarnymi skrzydełkami * skrzydeł kami –39 Strukturyzacja

–40 Strukturyzacja

Z czego jest zrobiony (lub: robi się) tekst: a. z liter, głosek lub sylab,DIAKRYTY b. z morfemów,ZNAKI c. ze słów, d. z fraz, e. ze zdań, f. z wypowiedzeń? –41 Jednostki elementarne

Nasi nowi fleciści, których wysłano na urlop, powiedzieli swemu dyrygentowi, że nie wrócą. Ad a.: diakryty Litery n/a/s/i n/o/w/i f/l/e/c/i/ś/c/i k/t/ó/r/y/c/h w/y/s/ł/a/n/o n/a u/r/l/o/p –42 Jednostki elementarne

Głoski n/a/ś/i/n/o/v/i/f/l/e/ć/i/ś/ć/i/k/t/u/r/ y/ /v/y/s/u,/a/n/o/n/a/u,/u/r/l/o/p... Sylaby na/śi/no/vi/fle/ći/śći/ktu/ry /vy/su,a/no/na/u,ur/lop... Tekstu nie robi się z diakrytów!!! Opis diakrytów nie należy do gramatyki. –43 Jednostki elementarne

Ad b.-f.: znaki Morfemy nas/i now/i flec/iśc/i któr/ych wy/sła/no na urlop/ powiedzie/l/i/ sw/emu dyryg/ent/ow/i że nie wróc/ą Słowa Nasi nowi fleciści, których wysłano na urlop, powiedzieli swemu dyrygentowi, że nie wrócą. –44 Jednostki elementarne

Frazy a. o nasi nowi fleciści, których wysłano na urlop, o powiedzieli o swemu dyrygentowi o, że nie wrócą b. o nasi nowi fleciści o, których wysłano na urlop –45 Jednostki elementarne

o nasi o nowi fleciści o nowi o fleciści o których o wysłano o na urlop o na o urlop o swemu o dyrygentowi –46 Jednostki elementarne

Zdania nasi nowi fleciści, których wysłano na urlop, powiedzieli swemu dyrygentowi, że nie wrócą, których wysłano na urlop, że nie wrócą –47 Jednostki elementarne

Konstrukcje Znak złożony to konstrukcja. Podstawowy problem: łączliwość. Dwa typy konstrukcji: -konstrukcje morfologiczne, -konstrukcje składniowe. Gramatyka JN typu polszczyzny: - morfologia, - składnia. –48 Znaki złożone

Tematy: fleciśc- wysła-SŁOWOTWÓRSTWO dyrygent- Formy wyrazowe: nasi fleciści którychFLEKSJA wysłano urlop –49 Morfologia

Frazy: SKŁADNIA o nasi nowi fleciści, których wysłano na urlop, o nasi nowi fleciści o nowi fleciści Zdania:SKŁADNIA o nasi nowi fleciści, których wysłano na urlop, powiedzieli swemu dyrygentowi, że nie wrócą o których wysłano na urlop o że nie wrócą –50 Składnia

1. Językoznawca opisuje kompetencję językową NSa, czyli buduje model JN. 2. Opis JN to jego gramatyka. 3. Dane empiryczne: korpus tekstów. 4. Znaki mają trzy poziomy struktury: [diakryt –] znak prosty – znak złożony. 5. Poziomy abstrakcji: okazy i typy. 6. Rozbieżności między kształtem a znaczeniem: wariancja i neutralizacja. 7. Dwa typy konstrukcji (czyli: znaków złożonych): konstrukcje morfologiczne i konstrukcje składniowe. 8. Gramatyka języka polskiego obejmuje morfologię i składnię. –51 Podsumowanie