O świeceniu gwiazd neutronowych i czarnych dziur Tomek Bulik
Chłodzenie Czarne dziury – promieniowanie Hawkinga
Chłodzenie – gwiazdy neutronowe Historia termiczna gwiazdy Pomiar temperatury – analiza widma Skład chemiczny atmosfery Wpływ pola magnetycznego Atmosfery niezjonizowane
Widma Juett 2002 Ciało doskonale czarne + widmo potęgowe
Widmo – linie cyklotronowe Widmo rengtgenowskie pulsara 1E1207.4-5209
Yakovlev 2002
Gwiazda kwarkowa? RX J1856.5 3754 T=60eV R=3.8- 8.2 km
Energia grawitacyjna - akrecja Układy podwójne (BH, NS) Mało masywne LMXB Masywne HMXB Masywne czarne dziury Efektywność:
Dyski akrecyjne Tarcie Transport momentu pędu Emisja z wewnętrznego brzegu Oscylacje Gorąca korona Zmienność
Akreujące gwiazdy neutronowe Słabe pola magnetyczne Mocne pola magnetyczne Promień Alfvena Akrecja na czapy magnetyczne Linie cyklotronowe
Kształty pulsów, widma:
Reakcje jądrowe Błyski rentgenowskie
Rotacja Pulsary radiowe: Pomiar P, dP/dt, ... Ewolucja pulsarów
Rotujący Dipol Gdzie zachodzi przyspieszanie czastek?
Diagram P , dP/dt
Znane pulsary gamma:
Widma: Wiekszość emisji w zakresie GeV.
Energia rotacji czarnej dziury - błyski gamma?
Kolapsar - hipernowa Masywna gwiazda Szybka rotacja Kolaps – powstaje czarna dziura Pole magnetyczne Torus materii Akrecja i mechanizm Blandforda-Znajka
Energia pola magnetycznego
Gigantyczne rozbłyski 5 marca 1979 27 sierpnia 1998
Pierwsze doniesienie – Jurek Borkowski, CAMK + INTEGRAL
Teorie Przejście fazowe Akrecja Rotacja Trzęsienie na powierzchni gwiazdy neutronowej Pole magnetyczne
Dlaczego pole magnetyczne? Duncan i Thompson, 1995, MNRAS, 275, 255 Dlaczego pole magnetyczne? Spowalnianie: P~8 s Pini~1 ms T~10000 lat Dipolowe promieniowanie EM
Dlaczego pole magnetyczne? Jasność – 105 LEddington
Dlaczego pole magnetyczne? Energia w 050379 – 5x1044 erg Rezerwuar energii w polu magnetycznym:
Dlaczego pole magnetyczne? Stała jasność rentgenowska LX=7x1035 erg/s Jakie pole potrzebne aby utrzymać taką jasność?
Źródła energii obiektów zwartych Ciepło Grawitacja Energia jądrowa Energia rotacji Pole magnetyczne