Historia i rodzaje procesorów firmy Intel Bibliografia: pl.wikipedia.org www.intel.com Historia i rodzaje procesorów firmy Intel

Ciekawostka: Na początku lat siedemdziesiątych wiele firm rozwijającego się przemysłu półprzewodnikowego często nie było w stanie dostarczyć na czas zamówionych u nich elementów. Intel postanowił przeciwstawić się temu zjawisku i nie ogłaszał wprowadzenia nowych produktów, dopóki nie były one dostępne w wystarczającej ilości. Intel wykreował wówczas hasło reklamowe "Intel Delivers", zmienione później na "Intel Inside".

Pojęcia: układy o małej skali integracji (SSI - small-scale integration), technologia średniej skali integracji (MSI - medium-scale integration) układy o dużej skali integracji (LSI - large-scale integration) umożliwiające umieszczenie kilku tysięcy elementów na jednym chip'ie.

Historia powstania procesora Ted Hoff - zmienił koncepcję konstrukcji układu, zrezygnował z modelu operującego na liczbach dziesiętnych (dostosowanego do urządzeń typu kalkulator) na rzecz arytmetyki binarnej. Wg nowej koncepcji programowalna, uniwersalna jednostka przetwarzająca (CPU) powinna pracować posługując się zestawem kilkudziesięciu 4-bitowych instrukcji i być wspomagana przez co najwyżej 3 inne układy. Koncepcja ta wywodziła się z komputerów klasy mainframe i minikomputerów i musiała zostać okrojona tak, aby zmieścić się w szesnastonóżkowym chipie. Był to największy wówczas możliwy do wykonania typ układu. Szyna adresowa i szyna danych miały posiadać szerokość 4-bitów.

Specyfikacja

Lista mikroprocesorów produkowanych przez firmę Intel 4-bitowe 4004 • 4040 8-bitowe 8008 • 8080 • 8085 x86 8086 • 8088 • 80186 • 80188 • 80286 • 80386 • 80486 • Pentium OverDrive • Pentium • Pentium Pro • Pentium II • Celeron • Pentium III • Pentium 4 • Pentium D • Pentium M • Pentium Extreme Edition • Pentium Dual Core • Intel Core • Intel Core 2 • Intel Core i7 • Xeon • Penryn • Intel Atom IA-64 Itanium • Itanium 2 Inne iAPX 432 • i860 • i960 • Intel XScale

Procesory 4-bitowe

Intel 4004 Bibliografia: pl.wikipedia.org www.intel.com http://www.pldos.pl/bogus/hardware/procesory/intel/i4004/i4004.htm Intel 4004

Intel 4004 Intel 4004 - to 4-bitowy mikroprocesor zaprojektowany i produkowany przez firmę Intel od 1971, pierwszy na świecie komercyjny jednoukładowy procesor komputerowy.

Intel 4004 Intel 4004 pracował z sygnałem zegara o cyklu od 1.35 do 2.00 mikrosekundy, czyli częstotliwości od 500.00 kHz do 740.74 kHz. Pierwotnym zamierzeniem było osiągnięcie wydajności w obliczeniach BCD (w przeliczeniu na liczbę) na poziomie typowego komputera z lat sześćdziesiątych - IBM 1620, co byłoby możliwe przy częstotliwości ok. 1 MHz. Intel 4004 potrzebował trzy (3) pełne cykle zegara by załadować adres instrukcji (adres jest 12-bitowy, stąd w każdym cyklu ładowany jest jeden 4-bitowy bajt adresu), dwa (2) kolejne by wczytać instrukcję i kolejne trzy (3) cykle, by ją wykonać.

Intel 4004 Łącznie wykonanie jednej 4-bitowej instrukcji zajmowało osiem (8) cykli zegara. Zestaw instrukcji procesora zawiera także instrukcje 8-bitowe, których wykonanie zawiera dwa razy tyle czasu, czyli szesnaście (16) cykli. Pracując z maksymalną częstotliwością zagara równą wg specyfikacji 740 kHz, i4004 wykonuje instrukcję 4-bitową w 10.8 mikrosekundy (92 500 instrukcji na sekundę), a instrukcję 8-bitową w 21.6 mikrosekundy (46 250 instrukcji na sekundę). Stąd średnia wydajność około 60 000 instrukcji na sekundę, która w zależności od budowy programu i relacji ilościowej instrukcji 4- i 8-bitowych, mogła się wahać pomiędzy ww. wartościami.

Architektura procesora Intel 4004

Obudowa procesora Intel 4004

Obsługa pamięci operacyjnej Charakterystyka Informacje ogólne Data wprowadzenia: 15 listopada 1971 Ilość tranzystorów: 2 250 - 2 300 szt. Technologia: 10 µm, PMOS Wielkość płytki krzemu: 4x3 - 12 mm2 Szybkość pracy Taktowanie rdzenia proc.: rzeczywista częstotliwość zegara: 740 kHz Taktowanie magistrali sys.: jak rdzeń procesora Szerokość magistrali danych (wewn./zewn.): 4 bity Szerokość magistrali adresowej: 12 bitów Obsługa pamięci operacyjnej Adresowalna pamięć: 640 bajtów Parametry zasilania Napięcie rdzenia Vcore: 15V

Intel 4040

Intel 4040 Intel 4040 to 4-bitowy procesor firmy Intel, następca 4004, którego produkcję rozpoczęto w 1974. 4040 był głównie używany do gier, testów, implementacji i urządzeń sterujących. Obudowa 4040 jest ponad dwa razy szersza niż 4004 i posiada 24 piny w porównaniu z 16 pinami układu 4004. W 4040 dodano 14 instrukcji, powiększono rozmiar stosu (7 poziomów), udostępniono 8K pamięci programu, dodano 8 rejestrów i możliwość używania przerwań (wliczając zachowywanie pierwszych 8 rejestrów).

Intel 4040 Najważniejszą różnicą w porównaniu z 4004 było dodanie obsługi przerwań. Rozszerzono liczbę instrukcji do 60, powiększono pamięć programową do 8KiB, zwiększono głębokość stosu do 7 poziomów i liczbę rejestrów do 24. Razem z 4040 powstało także 10 innych chipów służących do jego obsługi i komunikacji z innymi układami.

Intel 4040 Nowe procesory rozszerzające 4201 - Generator sygnału zegarowego, 500 do 740 kHz używający kryształów kwarcowych 4 do 5.185 MHz 4308 - 1KB ROM 4207 - Port wyjścia ogólnego zastosowania 4209 - Port wejścia ogólnego zastosowania 4211 - Port we/wy ogólnego zastosowania 4289 - Standardowy interfejs pamięci (zamiast 4008/4009) 4702 - 256B UVEPROM 4316 - 2KB ROM 4101 - RAM wielkości 256 4-bitowych słów

Procesory 8-bitowe

Intel 8008

Intel 8008 Intel 8008 to 8-bitowy CPU wykonany w technologii 10 µm P-MOS, zasilany napięciami +5V i -9V (różnica potencjałów 14V). Posiada zestaw 48 instrukcji, siedem 8-bitowych rejestrów i może zaadresować 16 384 bajty (16 kB) pamięci. Jest w stanie wykonać ok. 80 000 operacji dodawania liczb 8-bitowych w ciągu sekundy (czas wykonania instrukcji pomiędzy 20 a 12,5 mikrosekundy (czyli 0,05..0,08 MIPS)). Nie jest kompatybilny z i4004.

Intel 8008 Oryginalnie został zaprojektowany na specjalne zamówienie firmy Computer Terminal Corporation do użycia w terminalu Datapoint 2200, ale ponieważ Intel spóźnił się z dostawą i procesor nie osiągał minimalnych wymagań CTC, 8008 ostatecznie nie został użyty w Datapoint 2200. Instrukcje dostępne na 8008 i innych późniejszych procesorach typu CISC produkowanych przez Intel były w znacznym stopniu wzorowane na specyfikacjach CTC.

Obsługa pamięci operacyjnej Charakterystyka Informacje ogólne Data wprowadzenia: kwiecień 1972 Ilość tranzystorów: 3 500 szt. Technologia: 10 µm, PMOS Wielkość płytki krzemu: 19 mm2 Szybkość pracy Taktowanie rdzenia proc.: 200 kHz Taktowanie magistrali sys.: Szerokość magistrali danych (wewn./zewn.): 8 bity Szerokość magistrali adresowej: 14 bitów Obsługa pamięci operacyjnej Adresowalna pamięć: 16 kB Parametry zasilania Napięcie rdzenia Vcore: +5V,-9V

Intel 8080

Intel 8080 8080 - mikroprocesor wyprodukowany przez firmę Intel w 1974 roku jako pierwszy procesor w architekturze 8 bitowej z szyną adresową 16 bitową, umożliwiał adresowanie 256 portów wejścia/wyjścia (I/O). Pracował z zegarem 2 MHz, do wykonania rozkazu potrzebował kilku taktów zegara. Posiadał siedem ośmiobitowych rejestrów oznaczanych przez A, B, C, D, E, H, L, z których pary B i C, D i E oraz H i L można było w kilku prostych instrukcjach traktować jako 16 bitowe w celu adresowania pamięci. Posiadał dwa rejestry 16-bitowe specjalnego przeznaczenia: SP - wskaźnik stosu i IP - wskaźnik programu. Posiadał system przerwań sprzętowych pozwalający na zmianę wykonanie określonego kodu na podstawie zewnętrznego sygnału.

Intel 8080 8080 był rozszerzeniem konstrukcji 8 bitowego mikroprocesora i8008, z którym był zgodny w asemblerowych programach źródłowych. Wymagał dwóch pomocniczych układów scalonych, do skonstruowania pracującego układu. Niedługo po wkroczeniu na rynek procesora 8080, Motorola wprowadziła na rynek procesor o nazwie Motorola 6800. Firma Zilog wyprodukowała mikroprocesor Z80 - zgodny z procesorem 8080 oraz będący jego udoskonaleniem. W Polsce pod koniec lat 70. zakłady półprzewodnikowe CEMI produkowały mikroprocesor o nazwie MCY7880 w pełni zgodny z 8080 oraz dodatkowe układy wspomagające zgodne z układami Intela.

Obsługa pamięci operacyjnej Charakterystyka Informacje ogólne Data wprowadzenia: kwiecień 1974 Ilość tranzystorów: 4000 szt. Technologia: 6.00 µm Wielkość płytki krzemu: Szybkość pracy Taktowanie rdzenia proc.: 3 MHz Taktowanie magistrali sys.: Szerokość magistrali danych (wewn./zewn.): 8 bity Szerokość magistrali adresowej: 16 bitów Obsługa pamięci operacyjnej Adresowalna pamięć: 16 kB Parametry zasilania Napięcie rdzenia Vcore: +5V, +12V, -5V

MCY7880N/6880N W Polsce pod koniec lat 70. zakłady półprzewodnikowe CEMI produkowały mikroprocesor o nazwie MCY7880N i MCY6880N w pełni zgodny z 8080 oraz dodatkowe układy wspomagające zgodne z układami Intela.

MCY7880N/6880N Dane podstawowe: 8-bitowe słowo danych, stała lista 78 instrukcji, odrębne szyny danych i adresów, 8-bitowa jednostka arytmetyczno-logiczna z możliwością pracy w systemie BCD, w systemie binarnym na słowach podwójnej długości, bezpośrednie sterowanie pamięci do pojemności 64 kB, 6 8-bitowych rejestrów ogólnego przeznaczenia dostępnych dla programisty, 8-bitowy akumulator,

MCY7880N/6880N 8-bitowy rejestr instrukcji, 16-bitowy licznik rozkazów, 16-bitowy wskaźnik stosu, kanał bezpośredniego dostępu do pamięci (DMA), 4 sposoby adresowania pamięci, wielopoziomowy, wektorowy system przerwań, programowe rozwiązanie stosu w pamięci RAM, dwufazowy zegar o maksymalnej częstotliwości 3MHz, napięcia zasilania: +12V, +5V, -5V, współpraca z układami TTL (poza wejściami zegarowymi).

Architektura procesora MCY 7880N

Obudowa MCY7880N/6880N

Opis wyprowadzeń A15 – A0 – szyna adresowa dostarczająca adresy do pamięci D7 – D0 – dwukierunkowa szyna danych SYNCH – wyjście sygnału synchronizacji DBIN – wyjście sygnału wskazującego zewnętrzny stan oczekiwania READY – wejście sygnału wskazującego jednostce centralnej dostępność danych na szynie WAIT – wejście sygnału potwierdzającego stan oczekiwania jednostki centralnej WR – wyjście sygnału zapisu HOLD – wejście sygnału żądającego od jednostki centralnej przejęcia kontroli nad zewnętrzną szyną adresową i szyną danych przez urządzenia zewnętrzne

Opis wyprowadzeń INT – wejście sygnału przerwania INTE – wyjście sygnału określającego stan przerzutnika przerwania RESET – wejście sygnału zerowania Ø1 – Ø2 – wejścia sygnałów zegarowych USS, UDD, UBB, UCC – wejścia zasilające

Charakterystyka MCY7880N/6880N Informacje ogólne Data wprowadzenia: kwiecień 1974 Ilość tranzystorów: 4000 szt. Technologia: 6.00 µm Wielkość płytki krzemu: Szybkość pracy Taktowanie rdzenia proc.: 3 MHz Taktowanie magistrali sys.: Szerokość magistrali danych (wewn./zewn.): 8 bity Szerokość magistrali adresowej: 16 bitów Obsługa pamięci operacyjnej Adresowalna pamięć: 16 kB Parametry zasilania Napięcie rdzenia Vcore: +5V, +12V, -5V

Intel 8085

Intel 8085 Intel 8085 był 8-bitowym mikroprocesorem produkowanym przez firmę Intel w latach siedemdziesiątych. Był całkowicie zgodny w asemblerowych programach źródłowych z 8080, wymagał jednak mniej zewnętrznych układów scalonych, pozwalając w ten sposób na zmniejszenie kosztów budowy komputerów. Cyfra "5" w nazwie modelu oznaczała, że 8085 potrzebował tylko +5 V napięcia zasilania, w odróżnieniu od +5V, -5V i +12V wymaganych przez 8080.

Intel 8085 Oba te procesory były używane w komputerach bazujących na systemie operacyjnym CP/M, a 8085 był później także powszechnie używany jako kontroler w wielu urządzeniach (właśnie z powodu zmniejszenia wymaganej ilości chipów pomocniczych). Oba te procesory zostały w późniejszym czasie zdystansowane przez mikroprocesor Z80 firmy Zilog który stał się najpopularniejszym procesorem używanym w komputerach domowych we wczesnym okresie lat osiemdziesiątych.