WIRUSY

Wirusy nie są uważane za żywe organizmy nie mają zdolności metabolicznych umożliwiających niezależne życie i replikację składają się z materiału genetycznego i jednej lub kilka warstw ochronnych są bardzo małe przechodzą przez filtry bakteriologiczne, sa niewidzialne w mikroskopie świetlnym, najmniejszymi znanymi wirusami Parwowirusy (20 nm)

Wirusy bezwzględne wirusy wewnątrzkomórkowe – namnażanie tylko w żywych komórkach, wykorzystuje się linie komórkowe, zalężone jaja, zwierzęta laboratoryjne genom wirusa koordynuje syntezę i dojrzewanie składników wirusowych w komórce gospodarza wykazują wąski zakres swoistości co do gospodarza, bakterie (bakteriofagi), grzyby (mykofagi), rośliny (wirus mozaiki tytoniu), wirusy zakażające specyficzne gatunki zwierząt część wirusów może zakażać więcej gatunków zwierząt (wścieklizna, grypa)

Wirusy - budowa Materiał genetyczny – materiałem genetycznym wirusa może być zarówno DNA jaki i RNA DNA wirusy wszystkie geny kodujące białka budujące cząsteczkę wirusa i niezbędne do ich wytworzenia zapisane są w DNA, odczytywanie genów zachodzi z wykorzystaniem materiału enzymatycznego gospodarza (wyjątki to np. wirus zapalenia wątroby typu B) RNA wirusy +RNA – do komórki gospodarza wprowadzany jest RNA, który może stanowić matrycę do biosyntezy białka -RNA – do komórki gospodarza wprowadzany jest RNA, który jest komplementarny do RNA matrycowego i musi najpierw ulec „przepisaniu”

Wirusy - budowa Białka – kapsyd, białka stanowiące aparat enzymatyczny niezbędny do biosyntezy składników cząstki wirusa oraz opuszczenia komórek gospodarza Kapsyd podstawowym składnikiem są białka budulcowe, stanowiące ochronę materiału genetycznego enzymy (polimerazy wirusowe (DNA wirusy), transkryptazy (-RNA wirusy) receptory – rozpoznanie właściwej komórki „żywiciela” Proteazy (obróbka białek budulcowych), egzonukleazy i ligazy Osłonki wirusa – „zaadaptowane” fragmenty błon cytoplazmatycznych komórki org. żywiciela, oraz „zatopione” w nich glikoproteiny – receptory

Wirusy - budowa

Wirusy - replikacja wirus może wnikać tylko do tych komórek gospodarza, na powierzchni których występują odpowiednie receptory (glikoproteiny) komórka zainfekowana przez wirus musie mieć możliwość przeżycia zakażenia – umożliwia to utworzenie ogromnej ilości wirusów potomnych

Wirusy - replikacja Cykle rozwojowe wirusów są bardzo różne, generalnie jednak proces replikacji (powielenia) cząstek wirusa składa się z następujących etapów: rozpoznanie odpowiedniej komórki gospodarza (receptory), 2. wprowadzeniu materiału genetycznego do komórki gospodarza i przejecie kontroli nad metabolizmem komórki, 3. wykorzystanie energii komórki na syntezy nowych cząstek wirusa, 4. opuszczenie komórki gospodarza (może dojść do jej zniszczenia), 5. infekcja kolejnych komórek

Wirusy – replikacja cd. Adsorpcja – wirus rozpoznaje receptory na powierzchni komórki, na pow. Pojedynczej komórki może być nawet 500 000 receptorów, w wielu przypadkach zakażenie jest wielokrotne wirus HIV – cząstka CD4 - limfocyty T, makrofagi, komórki reprezentujące antygen – komórki układu odpornościowego wścieklizna – receptory w komórkach tkanki nerwowej parwowirus B19 – komórki prekursorowe erytrocytów Wnikanie wirusa – dwa podstawowe mechanizmy zlewanie się z błoną komórkową komórki gospodarza endocytoza – wirus zamykany jest w pęcherzyku z błony komórkowej komórki gospodarza

Wirusy – replikacja cd. Odpłaszczenie materiału genetycznego wirusa – proteazy występujące w komórkach gospodarza trawią białka otaczające kwas nukleinowy, który uwalniany jest bezpośrednio do cytoplazmy Kolejne etapy replikacji DNA wirusów to: transport DNA wirusowego do jadra komórkowego transkrypcja genów kodujących białka niezbędne do procesu replikacji wirusowego materiału genetycznego replikacja DNA wirusowego transkrypcja genów kodujących białka kapsydu składanie cząstek wirusowych – białek i DNA Transport cząsteczek wirusa poza komórkę

Wirusy bakteryjne – bakteriofagi bakteriofagi – wirusy, rozwijające się w komórkach bakteryjnych

Wirusy bakteryjne – bakteriofagi Wirusy lityczne – zjadliwe, bezpośrednio po zakażeniu komórki bakteryjnej materiał genetyczny wirusa przejmuje kontrolę nad metabolizmem. W krótkim czasie (20 min) powstają nowe cząstki fagowe, które opuszczają komórki i zakażają kolejne komórki bakterii. W hodowli bakteryjnej zjawisko to objawia się jako zanik zmętnienia hodowli. Wirusy lizogenne – łagodne, DNA wirusowy po wniknięciu do komórki bakteryjnej jest integrowany z materiałem genetycznym komórki gospodarza. Aktywacja wirusa i tworzenie cząstek potomnych jest indukowana przez impuls: światło UV, różnymi substancjami chemicznymi bądź ma charakter spontaniczny