Ekonomia podstawy teorii wyboru konsumenta Dr Robert Pater

Ograniczenie budżetowe Ograniczenie budżetowe – opisuje różne kombinacje ilościowe (koszyki) dóbr dostępne konsumentowi, lub inaczej maksymalną możliwą ilość jednego dobra, które konsument może nabyć przy określonym spożyciu drugiego dobra (lub ogólnie pozostałych dóbr). Zależy od: Dochodów konsumentów Cen dóbr Założenia: Konsumenci w wyborach kierują się własnym interesem (założenie behawioralne) Cały dochód konsumenci wydatkują na konsumpcję (nie ma oszczędności)

Linia ograniczenia budżetowego liczba posiłków wydatki na posiłki liczba filmów wydatki na filmy całkowite wydatki 10 100 8 80 1 20 6 60 2 40 4 3 5 Co oznaczają punkty leżące powyżej i poniżej ograniczenia budżetowego?

Właściwości ograniczenia budżetowego Jest zawsze linią prostą Nachylenie obrazuje (stałą) relację wymienną pomiędzy dobrami Nachylenie (Nob) wskazuje z ilu dóbr odznaczanych na osi pionowej (Pv) należy zrezygnować, żeby zwiększyć o jednostkę spożycie dobra odznaczanego na osi poziomej (Ph)

Gusty Konsument potrafi uszeregować dobra (koszyki) według poziomu satysfakcji Konsument woli mieć więcej niż mniej Występuje prawo malejącej krańcowej użyteczności oznaczające, że przy stałej sumie użyteczności dodatkowe jednostki jednego dobra można pozyskiwać kosztem coraz mniejszych ilości drugiego dobra

Krzywa obojętności Obrazuje wszystkie kombinacje dwóch dóbr, które dają konsumentowi taką samą użyteczność. Jej nachylenie określa krańcową stopę substytucji dobra A (odznaczonego na osi pionowej) dobrem B (odznaczonego na osi poziomej). Jest to liczba dóbr A, z której trzeba zrezygnować, żeby zwiększyć o jednostkę spożycie dóbr B nie zmieniając łącznej użyteczności. Ma nachylenie ujemne – przy stałej użyteczności wzrost konsumpcji jednego dobra powoduje spadek drugiego. Jest wypukła – wynika to z malejącej krańcowej stopy substytucji. Krzywe obojętności nie przecinają się. Dlaczego?

Właściwości krzywych obojętności Strome krzywe – konsument preferuje dobro B Płaskie krzywe – konsument preferuje dobro A Koncentryczne koła – błogostan leży pośrodku Mocno wypukłe krzywe – dobra nie są dobrymi substytutami

Ograniczenie budżetowe a krzywe obojętności Konsument wybiera koszyk maksymalizujący jego użyteczność Maksimum użyteczność osiąga się w przy kombinacji dóbr, w której linia ograniczenia budżetowego jest styczna do krzywej obojętności (krańcowa stopa substytucji zrównuje się z nachyleniem linii ograniczenia budżetowego, a więc z relacją cen badanych dóbr)

Reakcja wielkości popytu względem jego determinant Wzrost dochodów - przesunięcie linii ograniczenia budżetowego równolegle w prawo Ścieżka wzrostu dochodu pokazuje zmiany popytu pod wpływem zmian dochodu realnego Wzrost ceny danego dobra – obrót linii ograniczenia budżetowego w kierunku początku układu współrzędnych Efekt substytucyjny zmiany cen – dostosowanie popytu do zmiany relacji cen pomiędzy dobrami Efekt dochodowy zmiany cen – dostosowanie popytu do zmiany realnego dochodu

Efekt substytucyjny i dochodowy Przesunięcie z C do C’ – efekt substytucyjny Przesunięcie z C’ do C” – efekt dochodowy

Efekt netto Efekt netto – zależy od elastyczności dóbr Dobra Veblena – efekt snoba Wpływ dóbr komplementarnych i substytucyjnych Dobro Rodzaj dobra Efekt substytucyjny Efekt dochodowy Efekt łączny A normalne ujemny niższego rzędu dodatni niejednoznaczny B

Rynkowa krzywa popytu Suma indywidualnych krzywych popytu wszystkich konsumentów nabywających dane dobro (pozioma suma indywidualnych krzywych popytu) Świadczenia rzeczowe – ograniczają alternatywę wyboru Transfery pieniężne – nieograniczony wybór kompozycji koszyka dóbr

Mierzenie użyteczności Użyteczność krańcowa Malejąca użyteczność krańcowa – konsumpcja każdej dodatkowej jednostki dobra dostarcza konsumentowi coraz mniejszych przyrostów użyteczności Maksymalizacja użyteczności