Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

Die Uhren. Zegary.

Die Sonne war das erste Hilfsmittel, um die Zeit zu bestimmen Die Sonne war das erste Hilfsmittel, um die Zeit zu bestimmen. Die erste Sonnenuhr gab es schon vor 3000 Jahren in Babylonien. Ein Stock, senkrecht in der Erde, wirft einen Schatten, der im Laufe des Tages wandert, je nachdem, wie die Sonne gerade steht. Słońce było pierwszym narzędziem służącym do pomiaru czasu. Pierwszy zegar słoneczny był już 3 tys. lat temu w Babilonii. Kij wbity pionowo w ziemię rzuca cień, który porusza się w ciągu dnia w zależności od tego w jakiej pozycji znajduje się słońce w danej chwili. Um den Stock herum ist ein Zifferblatt angebracht, auf dem man die Stunden abgelesen kann. Wokół kija jest ustawiona tarcza, z której można odczytywać godziny.

Jaipur - die „Stadt des Sieges” oder "Paris Indiens" wurde 1727 gegründet. In den Jahren 1728-1734 wurde Observatorium Jantar Mantar gebaut. Hier befindet sich die Sonnenuhr Brihat Samrat Yantra. Sie ist 23 Meter hoch. Zwei riesige Quadranten sind in Stunden, Minuten und Sekunden unterteilt. Es sind Zeit- Messungen mit einer Genauigkeit von 2 Sekunden möglich. Jaipur "Miasto zwycięzców" lub "Paryż Indii" został założony w roku 1727. W latach 1728 - 1734 zostało zbudowane obserwatorium Jantar Mantar. Znajduje się tutaj zegar słoneczny Brihat Samrat Yantra. Mierzy 23 m. Dwa duże kwadranty podzielone są na godziny, minuty oraz sekundy. Możliwe są pomiary czasu z dokładnością do 2 sekund. Die Sonnenuhr wird noch heute genutzt, um den Verlauf von Wolken und Winden zu messen und den bevorstehenden Monsunregen einzuschätzen. Zegar słoneczny nadal jest używany do mierzenia rozwoju chmur, wiatrów oraz oceny nadchodzących monsunów.

Die Feueruhr erfanden die Chinesen um 3000 v Chr Die Feueruhr erfanden die Chinesen um 3000 v Chr. Ein Stab, der mit Pech und Sägemehl beschichtet war, wurde auf eine ganz bestimmte Länge abgeschnitten. Kleine Metallkugeln waren an dem Stab mit Fäden befestigt. Wenn der Stab angezündet wurde, fraß sich die Flamme den Stab. Dabei brannte sie die Fäden ab, an denen die Metallkugeln hingen. Zegar ogniowy wynaleźli Chińczycy około 3000 p.n.e. Pręt, który był pokryty smołą i trocinami, był przecięty do określonej długości. Małe kulki metalowe były przymocowane do pręta za pomocą wątków. Kiedy zapalono pręt, płomień wypalał pręt. Spalał też wątki na których wisiały metalowe kule. Die Metallkugeln fielen hinunter schlugen den Gong an und die Menschen konnten hören, dass wieder eine Zeiteinheit vergangen war. Kule metalowe spadały na dół uderzając w gong i ludzie mogli usłyszeć, że minęła kolejna jednostka czasu.

Die Blumenuhr. In Ostafrika pflanzten die Bewohner bestimmte Blumen an, deren Blütenblätter bei Sonnenaufgang begannen sich zu öffnen, um die Mittagszeit weit geöffnet waren und am Abend bei Sonnenuntergang schlossen sie sich wieder. Daher konnte man aus der Öffnung der Blütenblätter die Tageszeit ablesen. Zegar kwiatowy. W Afryce wschodniej mieszkańcy sadzili pewne kwiaty, których płatki o wschodzie słońca otwierały się, około południa były szeroko otwarte a wieczorem po zachodzie słońca ponownie się zamykały. Dlatego też można było odczytać godzinę na podstawie otwierania się płatków.

Wörter und Wendungen. - Słówka i zwroty. die Zeit bestimmen - określać czas die Sonnenuhr - zegar słoneczny der Stock - kij senkrecht - pionowo er wirft einen Schatten - rzuca cień im Laufe des Tages - w ciągu dnia das Zifferblatt - tarcza man kann ablesen - można odczytać die Feueruhr - zegar ogniowy das Sägemehl - trociny das Pech - smoła

Seit dem 14 Jahrhundert. v. Chr Seit dem 14 Jahrhundert. v. Chr. hat man in Ägypten die Wasseruhren verwendet. Am Anfang bestand die Wasseruhr aus einem einfachen Gefäß, aus dem Wasser tropfte. An einer Skala am Gefäß konnte man dann die Zeit ablesen. Diese Uhr hat heute ihre Bedeutung im Alltagsleben verloren. Sie ist aber Gegenstand einer künstlerisch-dekorativen Umsetzung in diversen modernen Versionen. Od XIV wieku p.n.e. używano w Egipcie zegarów wodnych. Początkowo zegar wodny składał się z prostego naczynia, z którego kapała woda. Na skali naczynia można było odczytać czas. Zegar ten obecnie utracił znaczenie w życiu codziennym. Bywa jednak przedmiotem artystyczno - dekoracyjnym w różnych nowoczesnych wersjach.

Neben Sonne und Wasser hat man auch Kerzen verwendet um die Zeit zu messen, die in bestimmten Abständen Markierungen aufwiesen. Jede Markierung war entweder eine Viertelstunde, halbe Stunde oder eine ganze Stunde. Man durfte aber die Kerzen nicht unbeobachtet lassen. Außerdem musste man im richtigen Moment die nächste Kerze anzünden. Oprócz słońca i wody do pomiaru czasu wykorzystywano także świece, które były oznaczone w określonych odstępach. Każde oznakowanie oznaczało kwadrans, pół godziny lub całą godzinę. Nie można było jednak zostawiać świecy bez nadzoru. Poza tym musiano we właściwym momencie zapalać następną świecę.

Die Sanduhr kennen einige auch unter dem Begriff Eieruhr Die Sanduhr kennen einige auch unter dem Begriff Eieruhr. Sie besteht aus zwei birnenförmigen, an den Spitzen verbundenen Glasgefäßen. Ein Glasgefäß ist mit feinem Sand gefüllt. Beim Kippen fällt der Sand vom oberen in das untere Glasgefäß. Die Sanduhr ist praktisch, um kurze Zeitabschnitte zu messen. Klepsydrę znają niektórzy jako zegar do gotowania jajek. Składa się ona z dwóch naczyń szklanych w kształcie gruszki, połączonych na szczytach. Naczynie wypełnione jest drobnym piaskiem. Po przechyleniu piasek spada z górnego do dolnego pojemnika szklanego. Klepsydra jest praktyczna do mierzenia krótkich odcinków czasowych. Die Sanduhr ist seit Anfang des 14. Jahrhunderts bekannt. Eine der größten Sanduhren befindet sich heute in Mainz. Klepsydra jest znana od początku XIV wieku. Jedna z największych klepsydr znajduje się obecnie w Moguncji.

Das Grand Central Terminal ist ein Bahnhof in Manhattan in New York, USA. Er wurde am 2. Februar 1913 gebaut. Seine Hauptuhr ist eine der größten Uhren der Welt. Oben drauf posiert Gott Merkur. Das Glas der Ziffer VI ist ein Fenster, für die Öffentlichkeit aber leider nicht zugänglich. Grand Central Terminal jest dworcem na Manhattanie w Nowym Jorku, USA. Został zbudowany 2 lutego 1913 roku. Jego zegar główny jest jednym z największych zegarów świata. Pozuje nad nim bóg Merkury. Szyba w dziale VI jest oknem, niestety niedostępnym dla społeczeństwa.

Mechanische Uhren bestehen aus Werkgestell, Antrieb, Aufzug, Zahnräder, einem Schwingsystem und der Hemmung. Erst wurden sie nur in Klöstern verwendet. Padua war die erste Stadt, die 1344 eine öffentliche Uhr besaß. Bald darauf konnte man an vielen anderen Rathäusern die neuen Uhren sehen und auch hören. Zegary mechaniczne składają się z podstawki, napędu, podnośnika, kół zębatych, systemu oscylacyjnego i hamowania. Początkowo były używane tylko w klasztorach. Padwa była pierwszym miastem, które od roku 1344 posiadało publiczny zegar. Wkrótce potem można było na wielu innych ratuszach oglądać nowe zegary a także ich słuchać. Doch man musste immer wieder mit der Sonnenuhr die Zeit überprüfen und die Uhren neu stellen. Musiano jednak wciąż sprawdzać czas na zegarze słonecznym i na nowo ustawiać zegary.

Wörter und Wendungen. - Słówka i zwroty. die Wasseruhr - zegar wodny man hat verwendet - używano am Anfang - początkowo die Kerze - świeca die Markierung - oznakowanie im richtigen Moment - we właściwej chwili anzünden - zapalić die Sanduhr - klepsydra beim Kippen - przy przechyleniu die Zeit überprüfen - sprawdzać czas die Uhren neu stellen - nastawiać na nowo zegarki

Die astronomische Uhr in Prag befindet sich am Rathaus am Altstädter Ring. Die Prager sahen sie erst unter der Regierung von Wenzel IV im Jahre 1410. Gebaut wurde sie von Nikolaus von Kaaden. Zegar astronomiczny w Pradze znajduje się w ratuszu na Rynku Starego Miasta. Mieszkańcy Pragi ujrzeli go po raz pierwszy podczas panowania Wacława IV w roku 1410. Został zbudowany przez Mikołaja z Kadania. Nach dem Wiederaufbau in den Jahren 1865-1866 hat man die Prozession 12 Apostel hinzugefügt, die sich zu jeder vollen Stunde bewegte. Po rekonstrukcji w latach 1865 - 1866 dodano procesję 12 apostołów, poruszającą się co godzinę.

Die Federuhr. Wenn die Feder die Gewichte in den Uhren ersetzte, konnten sie so klein gebaut werden, dass man sie ohne Probleme von einem Zimmer ins nächste tragen konnte. Es wurde auch die Taschenuhr erfunden. Doch sie ging aber ziemlich ungenau. Zegar sprężynowy. Gdy sprężyna zastąpiła obciążniki w zegarach, to mogły być one tak małe, że bez problemu można było je przenosić z jednego pomieszczenia do drugiego. Został wynaleziony też zegarek kieszonkowy. Nie chodził jednak zbyt dokładnie. Eine der ersten Taschenuhren wurde vom Nürnberger Uhrmacher Peter Henlein um 1510 gefertigt. Jeden z pierwszych zegarków kieszonkowych został wykonany około roku 1510 przez norymberskiego zegarmistrza Petera Henlein.

Drei Zifferblätter schmücken die Front des Tübinger Rathauses Drei Zifferblätter schmücken die Front des Tübinger Rathauses. Zwei davon gehören zur astronomischen Uhr, die 1511 von Johannes Stöffler konstruiert wurde. Bis heute zeigt die Uhr zuverlässig die Mondphasen an und gibt Hinweise auf den Stand der Sonne im Tierkreis. Sie weist auch auf Sonnen- und Mondfinsternisse sowie auf weitere Himmelsdaten hin. Trzy tarcze zdobią front ratusza w Tübingen. Dwie z nich należą do zegara astronomicznego, który został zbudowany w roku 1511 przez Johannesa Stöffler. Do tej pory zegar pokazuje dokładnie fazy księżyca oraz podaje informacje o położeniu słońca w zodiaku. Ukazuje zaćmienia słońca i księżyca oraz inne dane nieba.

Der Holländer Christian Huygens baute 1657 die erste Pendeluhr Der Holländer Christian Huygens baute 1657 die erste Pendeluhr. Ihr Mechanismus beruht auf der gleichmäßige Schwingung eines Pendels, das als Gangregler für die Uhr genutzt wurde. Diese Uhr nennt man " Pendeluhr mit Ankerhemmung". Holender Christian Huygens w roku 1657 zbudował pierwszy zegar wahadłowy. Jego mechanizm opiera się na stałej oscylacji wahadła, które stosowano jako regulator pracy zegara. Zegar ten jest nazywany " zegarem wahadłowym z wychwytem". Solche Uhren waren und sind sehr genau. Takie zegary były i są bardzo dokładne.

Die Lackschild-Uhr ist eine im Schwarzwald entwickelte Uhrenform mit bemaltem und lackiertem Holzschild, die zwischen 1780 und 1880 weite Verbreitung fand. Mitte des 19. Jahrhunderts wurden die Uhren zu einem Markenzeichen der Uhrmacherei im Schwarzwald. Sie wurden in zahlreiche Länder exportiert, u. a. nach Frankreich, England und Schweden. Lackschild - Uhr jest opracowaną w Schwarzwaldzie formą zegara z malowaną i lakierowaną tarczą drewnianą, który był bardzo popularny w latach 1780 - 1880. W wieku XIX stały się te zegary znakiem rozpoznawczym cechu zegarmistrzostwa w Schwarzwaldzie. Były one eksportowane do wielu krajów takich jak Francja, Anglia i Szwecja.

Wörter und Wendungen. - Słówka i zwroty. die Federuhr - zegar sprężynowy die Taschenuhr - zegarek kieszonkowy die Mondphasen - fazy księżyca die Mondfinsternis - zaćmienie księżyca die Sonnefinsternis - zaćmienie słońca die Pendeluhr - zegar wahadłowy das Prinzip - zasada es wurde genutzt - użyto sehr genau -bardzo dokładny lackiert - lakierowany das Markenzeichen - znak handlowy

Die Unruh funktioniert im Prinzip wie bei einer Pendeluhr Die Unruh funktioniert im Prinzip wie bei einer Pendeluhr. Doch statt eines Pendels wird eine Spiralfeder verwendet, die ist mit den Metallreifen verbunden ist. Die Unruh ist das Herz des Systems der Armband- und Taschenuhren. Balans (regulator chodu) funkcjonuje w zasadzie jak zegar wahadłowy. Jednak zamiast wahadła zastosowano sprężynę, którą podłączono z metalowymi kołami. Balans stanowi centralny punkt systemu w zegarkach na rękę oraz kieszonkowych.

Der bekannteste Turm in Moskau ist der vom Roten Platz aus sichtbare Spassky Turm mit großer Uhr. Der Durchmesser der Uhr beträgt 6,12 Meter, der Minutenzeiger ist 3,28 m, der Stundenzeiger 2,97 m lang. Seit 2011 stellt Russland seine Uhren nicht mehr um. Najbardziej znaną wieżą w Moskwie jest widziana z Placu Czerwonego Wieża Spasska z ogromnym zegarem. Średnica tego zegara wynosi 6,12 metrów, wskazówka minutowa ma 3,28 metra długości a wskazówka godzin mierzy 2,97 metra. Od roku 2011 Rosja nie przestawia już swoich zegarków.

Die Kuckucksuhr wird vor allem im Schwarzwald gefertigt Die Kuckucksuhr wird vor allem im Schwarzwald gefertigt. Es handelt sich um eine Wanduhr, deren mechanisches Pendelwerk mit Kettenzug und Schlagwerk ausgestattet ist. Die Grundform des Gehäuses ist seit Mitte des 19. Jahrhunderts einem Bahnwärterhäuschen mit Schrägdach nachempfunden und mit geschnitzten Holzornamenten verziert. Zegar z kukułką jest produkowany przede wszystkim w Schwarzwaldzie. To zegar ścienny, którego wahadło wyposażone jest w łańcuch i mechanizm bijący. Podstawowy kształt obudowy od połowy XIX wieku stanowi kopia domku nastawniczego ze spadzistym dachem, ozdobiona rzeźbionymi ornamentami.

Im Jahre 1929 wurde die erste Quarzuhr von dem amerikanischen Uhrmacher Warren A. Marrison gebaut (Quarz ist in Sand enthalten). Die Quarzuhr zählt elektrisch die Schwingungen eines Quarz- Kristalls. Im Jahre 1970 fand man heraus, dass man die Schwingungen direkt mit Hilfe eines Siliziumchips zählen kann. W roku 1929 został zbudowany przez amerykańskiego zegarmistrza Warren A. Marrison pierwszy zegarek kwarcowy (kwarc zawarty jest w piasku). Zegar kwarcowy odmierza elektryczne drgania kryształu kwarcu. W roku 1970 odkryto, że można odmierzać drgania bezpośrednio stosując układ krzemowy. Viele der heutigen Uhren, die batteriebetrieben sind, funktionieren nach diesem Prinzip. Wiele dzisiejszych zegarków, które są zasilane przez baterie, pracuje na tej zasadzie.

Eine Weltzeituhr ist eine Uhr, die Zeit von mehreren Zeitzonen der Welt anzeigt. Die Urania - Weltzeituhr, die seit 1969 auf dem Alexanderplatz in Berlin steht, ist ein Prisma, das 16 Tonnen schwer und zehn Meter hoch ist. Jeder der 24 Seiten ist einer der Zeitzonen zugeordnet, die es auf der Welt gibt. Zegar światowy to zegar, który pokazuje czas wielu stref czasowych świata. Zegar światowy Urania, który znajduje się na Placu Aleksandra w Berlinie jest pryzmatem ważącym 16 ton i mierzącym 10 metrów. Każda z 24 stron przyporządkowana jest jednej ze stref czasowych świata.

Wörter und Wendungen. - Słówka i zwroty. die Unruh - balans die Spiralfeder - sprężyna sie ist verbunden - jest połączona die Armbanduhr - zegarek na rękę der Turm - wieża der Minutenzeiger - wskazówka minutowa die Kuckucksuhr - zegar z kukułką das Schrägdach - dach spadzisty verziert - ozdobiony die Quarzuhr - zegar kwarcowy der Siliziumchip - układ krzemowy