Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Testowanie metriksów czyli do czego jesteśmy zobowiązani zapisami aplikacji Warsztaty nt. szacowania niepewności oceny Warszawa, października 2010 Hanna Soszka, IOŚ

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund „ Many new methods for ecological status assessment are still under development and should be validated before they can be introduced into routine monitoring programmes.” „Different indicators for all biological elements (BQEs) required by WFD will be validated and adjustments recommended to improve the basis for ecological status assessment of water bodies in Poland. For some BQEs, existing and newly elaborated Polish methods will be validated. For other BQEs, for which Polish national methods are still missing, new indicators (metrics) will be developed and tested, based on Norwegian and other countries experience.”

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund „A reliable assessment of the condition of each biological quality element requires consideration of the results for several parameters (metrics) indicative of that element. We will test different methods of combination of these single metric results to obtain a total result at the whole element level (one-out-all-out principle, simple averaging, weighted averaging, multimetric approach) taking into account the uncertainty in the different single metrics.”

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund The results of the project can be used as a basis for national “Guidelines for integrated assessment of ecological status of lakes and rivers to support River Basin Management Plans”

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Testowany metriks musi być oparty na podstawach ekologicznych, tzn. musi być racjonalne wyjaśnienie, dlaczego jego wartość zmienia się kierunkowo w zależności od stopnia degradacji środowiska Metriks musi reagować na zmiany środowiska = musi wykazywać zależność od presji = musi pokazywać wpływ stressora a jednocześnie wpływ naturalnej zmienności (np. sezonowej, przestrzennej) musi być mały. Testowanie metriksów

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Testowanie metriksów Lista potencjalnych metriksów Badanie zachowania metriksa w gradiencie presji (dose-response relationship) - ustalenie wskaźników nasilenia presji - analizy statystyczne (korelacja, regresja) – ilościowe - testowanie różnic w grupach stanowisk poddanych stresowi - i bez stresu (np. wykres „ramka-wąsy”) – jakościowe - Zlewnia rzeki Wel – potrzeba wydłużenia gradientu presji Wybór metriksa: Najlepszy metriks charakteryzuje najwyższa korelacja z nasileniem presji

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Budowanie multimetriksa – na podstawie znormalizowanych metriksów Normalizacja wymaga: ustalenia wartości referencyjnej metriksa ustalenia najgorszej wartości metriksa Normalizacja metriksów, których wartość maleje wraz z nasileniem presji Wn = wartość metriksa – wartość najgorsza wartość referencyjna – wartość najgorsza Normalizacja metriksów, których wartość rośnie wraz z nasileniem presji Wn = 1 + wartość metriksa – wartość najgorsza wartość referencyjna – wartość najgorsza

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Ustalenie granic klas na podstawie elementu biologicznego - Nieciągłości w przebiegu zależności wartości metriksa i wskaźnika presji - Analiza przebiegu zależności dwóch metriksów reagujących na presję w odmienny sposób - Zależność liniowa – równy podział zakresu zmienności Rysunki pochodzą z CIS Guidance on the Intercalibration Process, 2009

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Wynikiem testowania powinna być odpowiedź na pytania: Który metriks najlepiej odzwierciedla wpływ presji ? Jak na jego podstawie ocenić jezioro/rzekę ? Czy istniejąca metoda oceny wymaga udoskonalenia ??

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund