Galaktyki eliptyczne i spiralne

Droga mleczna – nasza galaktyka

Galaktyka w Andromedzie (M31)‏

Schemat Drogi Mlecznej. Przypomina ona M31!

Schemat Drogi Mlecznej. Jest to galaktyka spiralna z poprzeczką

112 najbliższych nam galaktyk

NGC 4565

M98: E0

M87: E1

M32: E2 (karłowata)‏

M49: E4

M59: E5

M84: S0

NGC5866 - galaktyka soczewkowata

Galaktyka nieregularna

112 najbliższych nam galaktyk

112 najbliższych nam galaktyk – częstość poszczególnych typów morfologicznych.

Prawo de Vaucouleursa określa zależność pomiędzy jasnością powierzchniową galaktyki eliptycznej a odległością od jej centrum. Okazuje się jednak, że jest ono także spełnione przez zgrubienia centralne galaktyk spiralnych. A zatem te zgrubienia zachowują się jak galaktyki eliptyczne!

Hipoteza Toomre: galaktyki eliptyczne powstały ze spiralnych na drodze zderzeń, który zrujnowały ich dyski, gdzie znajdują się ramiona spiralne.

Zderzenie galaktyk

Zderzenie galaktyk

Zderzenie galaktyk

Kwintet Stephana

Zderzenie M31 z Drogą Mleczną

M81/M82

M81 – obraz optyczny i radiowy w linii wodoru

Grupa M81 – obraz optyczny i radiowy w linii wodoru

M81/M82/NGC3077 symulacja zderzenia

Głębokie pole Hubble'a. Widać na nim galaktyki krótko po Wielkim Wybuchu i są one na ogół spiralne!

Galaktyka karłowata

Sgr dwarf

Leo dwarf

Galaktyka rozrywa karłowatą galaktykę w Sgr

Dwingeloo 1

Galaktyki karłowate - mała świetlność: 106-1010 Lsun - mała masa 107-1010 Msun - małe rozmiary (kilka kpc)‏ - mała jasność powierzchniowa - nie ma spiralnych (tylko eliptyczne i nieregularne)‏ - nie spełniają prawa de Vaucouleurs'a

NGC 1744: obraz w linii wodoru (kontury) vs. obraz optyczny (negatyw)

NGC 1744: prędkości radialne

Profil linii radiowej wodoru dla NGC 1744

Struktura spiralna nie wynika z „nawijania” się ramion spiralnych...

...ale jest efektem rozchodzenia się w dysku galaktyki fal gęstościowych.

Galaktyki “późniejszych” typów są bardziej niebieskie

Overview of Galaxy Properties Disk dominated, so rotation Bulge/halo dom. Dyn. Lower (less metals)‏ highest Higher Zero/ low dust high modest HI (gas)‏ higher zero SFR Intermediate + Young Old + Intermediate + Young Old + Intermediate Old Stellar Pop. Blue Red Color Irr Sd Sc Sb Sa S0 E

Katalog Abell'a Kryteria: 1. Między m3 a m3+2 musi być co najmniej 50 galaktyk. 2. θ=1.7'/z co daje RA=1.5 h-1Mpc

Odległość 16 Mpc, > 2000 galaktyk Gromada w Pannie Odległość 16 Mpc, > 2000 galaktyk

Gromady galaktyk zawierają bardzo gorący (107 K) gaz międzygalaktyczny Gromady galaktyk zawierają bardzo gorący (107 K) gaz międzygalaktyczny. Promieniuje on w zakresie rentgenowskim.

Gromada w Warkoczu Bereniki Odległość 90 Mpc, ponad 10000 galaktyk

Gromada w warkoczu Bereniki – obraz rentgenowski z teleskopu Chandra

Gromada w warkoczu Bereniki – obraz optyczny i rentgenowski

Efekt Suniajewa-Zeldowicza

Efekt Suniajewa-Zeldowicza to odwrotny efekt Comptona. W „zwykłym” efekcie Comptona to kwanty promieniowania oddają energię cząstkom materii, w odwrotnym – cząstki materii przekazują energię kwantom promieniowania. Czyli: w odwrotnym efekcie Comptona, materia się chłodzi, a długość fali promieniowania skraca się. W efekcie Suniajewa-Zeldowicza chłodzi się gaz gromadowy, a rośnie energia kwantów kosmicznego promieniowania tła, czyli skraca się jego długość fali.