Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

BUDOWA I FUNKCJE KORZENIA Agata Koprowska

KORZEŃ Korzeń jest podziemnym organem rośliny, który jako pierwszy rozwija się podczas kiełkowania nasienia.

FUNKCJE KORZENIA: umocowanie rośliny w podłożu pobieranie wody i soli mineralnych gromadzenie substancji zapasowych rozmnażanie wegetatywne symbioza z bakteriami i grzybami

BUDOWA ZEWNĘTRZNA KORZENIA Korzeń dzieli się na kilka odcinków, tak zwanych stref, różniących się budową i pełnionymi funkcjami.

BUDOWA ZEWNĘTRZNA KORZENIA strefa korzeni bocznych strefa włośnikowa strefa wydłużenia stożek wzrostu korzenia czapeczka

BUDOWA ZEWNĘTRZNA KORZENIA W budowie zewnętrznej korzenia można wyróżnić cztery zasadnicze strefy. Są to kolejno (patrząc od szczytu korzenia): strefa wierzchołkowa (stożek wzrostu) okryta czapeczką strefa wydłużenia (elongacji) strefa włośnikowa strefa korzeni bocznych

Strefa wierzchołkowa (stożek wzrostu) odpowiada za wzrost komórek składa się z drobnych komórek, które stale się dzielą otoczona warstwa komórek osłaniających , które tworzy czapeczkę

Strefa wydłużenia w strefie tej występują intensywne podziały komórkowe oraz wzrost korzenia

Strefa włośnikowa strefa różnicowania się w strefie tej komórki różnicują się w skórkę, korę pierwotną, walec osiowy w strefie tej komórki skórki tworzą cienkie wypustki – włośniki, które odpowiadają za pobieranie wody z gleby

Strefa korzeni bocznych korzeń tworzy odgałęzienia boczne, odpowiadające za utrzymanie rośliny w podłożu zawiera uformowane tkanki stałe

BUDOWA WEWNĘTRZNA KORZENIA skórka kora pierwotna drewno łyko

BUDOWA WEWNĘTRZNA KORZENIA skórka kora pierwotna śródskórnia okolica (perycykl) drewno wiązki przewodzące łyko walec osiowy miazga (kambium)

Skórka najbardziej zewnętrzna warstwa korzenia komórki ściśle przylegają do siebie wytwarza włośniki które pobierają wodę z solami mineralnymi Stanowi ochrone przed czynnikami zewnętrznymi

Kora pierwotna Utworzona z komórek miękiszowych o cienkościennych ścianach, z licznymi przestworami międzykomórkowymi

Drewno transportuje wodę do wyżej położonych oganów naczynia drewna skupione są w centrum korzenia i w przekroju poprzecznym przypominają gwiazdę, między jej ramionami znajduj się komórki łyka.

SYSTEMY KORZENIOWE Istnieją dwa typy systemów korzeniowych: system wiązkowy np. u traw system palowy np. u sosny, róży

KORZENIE PRZYBYSZOWE Korzenie wyrastające w nietypowych miejscach rośliny, np. z boku łodygi lub na liściach. Ich zadaniem jest stabilizacja rośliny. Występują przede wszystkim u roślin rosnących w lasach tropikalnych gdzie podłoże jest bardzo podmokłe (np. u figowców, palm, filodendronów, pandanów).

MODYFIKACJE KORZENIA U niektórych roślin korzenie ulegają modyfikacją. Przekształcenia dotyczą dodatkowych, często nietypowych funkcji. Istnieją więc: korzenie spichrzowe korzenie podporowe korzenie oddechowe ssawki korzenie powietrzne korzenie czepne

Korzenie spichrzowe pełnią funkcję organów magazynujących substancje pokarmowe, zapasowe; są grube i mięsiste – charakteryzują się silnie rozrośniętym miękiszem spichrzowym; występują u marchwi, buraka, pietruszki, selera, dalii

Korzenie podporowe występują u roślin rosnących nad brzegami wód chronią roślinę przed zatopieniem występują np. u kukurydzy, figowców, palm

Korzenie oddechowe mają postać długich stożków, wyrastających na powierzchnię gleby lub wody; zapewniają dostęp powietrza do systemów korzeniowych zalanych wodą; występują u niektórych roślin klimatu ciepłego rosnących na terenach bagnistych, gdzie jest mało tlenu ; spotykane np. u cypryśnika błotnego i namorzynów

Korzenie ssawki występują u roślin pasożytniczych i półpasożytniczych np. jemioła; roślina pobiera za pomocą ssawek wodę lub substancje odżywcze ze swojego żywiciela

Korzenie powietrzne zwisające swobodnie w powietrzu umożliwiają pobieranie wody z powietrza, wchłaniają parę wodną występują u niektórych epifitów rosnących w lasach tropikalnych

Korzenie czepne charakterystyczne dla pnączy i epifitów; służą do przymocowywania się do gałęzi lub pni drzew wysokich, skał, murów lub ścian; obecne są np. u bluszczu pospolitego.

OSMOZA Woda wnika do korzenia dzięki osmozie. Proces ten polega na ruchu cząsteczek wody przez błony półprzepuszczlne z roztworu o niższym stężeniu do roztworu o stężeniu wyższym. Woda przepływa tak długo, aż stężenie wyrówna się, czyli liczba cząsteczek wody po obu stronach będzie taka sama. Na sktek osmozy woda przenika z gleby do włośników, w których stężenie rotworu jest wyższe. Nastęonie przepływa z nich do komórek leżących obok, któe zawieają mniej wody.

Bibliografia i netografia: Podręcznik do biologii do gimnazjum ,, Plus życia 1,, M.Jefimow, M.Sęktas, wyd. Nowa era 2009; Zeszyt ćwiczeń do biologii do gimnazjum ,, Plus życia 1,, M.Jefimow, M.Sęktas, wyd. Nowa era 2009; Podręcznik do biologii do gimnazjum ,, Biologia XXI, cz.1 praca zbiorowa pod redakcja A.Jerzmanowskiego, wyd. WSiP 2003 www.wikipedia.pl encyklopedia multimedialna PWN www.wiem.pl Vademecum gimnazjalisty ,,Biologia,, Szkolny przewodnik ,,Biologia,,