WIELOŚĆ DŁUŻNIKÓW LUB WIERZYCIELI

odróżnienie podmiotów i stron 3 podstawowe modele: 1) zobowiązania solidarne 2) zobowiązania niepodzielne 3) zobowiązania podzielne

ZOBOWIĄZANIA SOLIDARNE solidarność dłużników (bierna) i wierzycieli (czynna)

SOLIDARNOŚĆ DŁUŻNIKÓW (BIERNA) Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (art. 366 § 1 k.c.) Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani (art. 366 § 2 k.c.) Zobowiązanie jest solidarne, jeżeli wynika to z ustawy lub z czynności prawnej (art. 369 k.c.) solidarności nie domniemywa się

Działania i zaniechania jednego z dłużników solidarnych nie mogą szkodzić współdłużnikom (art. 371 k.c.) Odnowienie dokonane między wierzycielem a jednym z dłużników solidarnych zwalnia współdłużników, chyba że wierzyciel zastrzegł, iż zachowuje przeciwko nim swe prawa (art. 374 § 1 k.c.) Zwłoka wierzyciela względem jednego z dłużników solidarnych ma skutek także względem współdłużników (art. 374 § 2 k.c.) Zwolnienie z długu lub zrzeczenie się solidarności przez wierzyciela względem jednego z dłużników solidarnych nie ma skutku względem współdłużników (art. 373 k.c.) Przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia w stosunku do jednego z dłużników solidarnych nie ma skutku względem współdłużników (art. 372 k.c.)

Zobowiązanie może być solidarne, chociażby każdy z dłużników był zobowiązany w sposób odmienny albo chociażby wspólny dłużnik był zobowiązany w sposób odmienny względem każdego z wierzycieli (art. 368 k.c.) Dłużnik solidarny może się bronić zarzutami, które przysługują mu osobiście względem wierzyciela, jak również tymi, które ze względu na sposób powstania lub treść zobowiązania są wspólne wszystkim dłużnikom (art. 375 k.c.)

dłużnikom solidarnym przysługują zarzuty 2 rodzajów: I) zarzuty osobiste 1) właściwości albo działania dłużnika wpływające na ważność zobowiązania solidarnego 2) dokonanie przez dłużnika z wierzycielem czynności prawne, które zwalniają go z zob. wobec wierzyciela albo korzystnie modyfikują jego treść II) zarzuty wspólne 1) ze względu na sposób powstania zob. 2) ze względu na treść Wyrok zapadły na korzyść jednego z dłużników solidarnych zwalnia współdłużników, jeżeli uwzględnia zarzuty, które są im wszystkim wspólne (art. 375 § 2 k.c.)

Roszczenia regresowe (zwrotne) Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych (art. 376 § 1 k.c.) Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników (art. 376 § 2 k.c.) roszczenia regresowe mogą powstać w momencie częściowego choćby zaspokojenia wierzyciela

SOLIDARNOŚĆ WIERZYCIELI (CZYNNA) Kilku wierzycieli może być uprawnionych w ten sposób, że dłużnik może spełnić całe świadczenie do rąk jednego z nich, a przez zaspokojenie któregokolwiek z wierzycieli dług wygasa względem wszystkich (art. 367 § 1 k.c.) Dłużnik może spełnić świadczenie, według swego wyboru, do rąk któregokolwiek z wierzycieli solidarnych. Jednakże w razie wytoczenia powództwa przez jednego z wierzycieli dłużnik powinien spełnić świadczenie do jego rąk (art. 367 § 2 k.c.) chodzi o powództwo o świadczenie Zobowiązanie może być solidarne, chociażby każdy z dłużników był zobowiązany w sposób odmienny albo chociażby wspólny dłużnik był zobowiązany w sposób odmienny względem każdego z wierzycieli (art. 368 k.c.) Zwłoka dłużnika, jak również przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia względem jednego z wierzycieli solidarnych ma skutek także względem współwierzycieli (art. 377 k.c.)

Roszczenia regresowe (zwrotne) Jeżeli jeden z wierzycieli solidarnych przyjął świadczenie, treść istniejącego między współwierzycielami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach jest on odpowiedzialny względem współwierzycieli. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, wierzyciel, który przyjął świadczenie, jest odpowiedzialny w częściach równych (art. 378 k.c.) między tymi samymi dłużnikami i wierzycielami może istnieć równocześnie solidarność czynna i bierna

SOLIDARNOŚĆ NIEWŁAŚCIWA różne nazwy: solidarność przypadkowa, pozorna, nieprawidłowa, niezupełna, zobowiązanie in solidum dłużnicy z różnych tytułów prawnych są zobowiązani spełnić na rzecz tego samego wierzyciela identyczne świadczenie, z tym skutkiem, że spełnienie go przez jednego z dłużników zwalnia pozostałych; nie ma ani umowy, ani przepisu prawnego, z którego wynikałoby istnienie zobowiązania solidarnego, mimo tego każdy dłużnik odpowiada wobec wierzyciela za całe świadczenie

istota: 1) jest to instytucja odrębna od solidarności, zobowiązanie in solidum o swoistych cechach – Pyziak-Szafnicka 2) przypadkowy zbieg roszczeń, które są od siebie niezależne 3) odrębna kategoria solidarności niewłaściwej  dopuszczalność analogicznego stosowania części przepisów o solidarności

ZOBOWIĄZANIA PODZIELNE I NIEPODZIELNE Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości (art. 379 § 2 k.c.) 2 kryteria: 1) właściwości fizyczne przedmiotu świadczenia 2) cel świadczenia

ZOBOWIĄZANIA NIEPODZIELNE Wielość dłużników Dłużnicy zobowiązani do świadczenia niepodzielnego są odpowiedzialni za spełnienie świadczenia jak dłużnicy solidarni (art. 380 § 1 k.c.) Dłużnik, który spełnił świadczenie niepodzielne, może żądać od pozostałych dłużników zwrotu wartości świadczenia według tych samych zasad co dłużnik solidarny (art. 380 § 3 k.c.) W braku odmiennej umowy dłużnicy zobowiązani do świadczenia podzielnego są odpowiedzialni za jego spełnienie solidarnie, jeżeli wzajemne świadczenie wierzyciela jest niepodzielne (art. 380 § 2 k.c.)

Wielość wierzycieli Jeżeli jest kilku wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego, każdy z nich może żądać spełnienia całego świadczenia (art. 381 § 1 k.c.) Jednakże w razie sprzeciwu chociażby jednego z wierzycieli, dłużnik obowiązany jest świadczyć wszystkim wierzycielom łącznie albo złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego (art. 381 § 2 k.c.) Zwolnienie dłużnika z długu przez jednego z wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego nie ma skutku względem pozostałych wierzycieli (art. 382 § 1 k.c.) Zwłoka dłużnika, jak również przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia względem jednego z wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego ma skutek względem pozostałych wierzycieli (art. 382 § 2 k.c.) Jeżeli jeden z wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego przyjął świadczenie, jest on odpowiedzialny względem pozostałych wierzycieli według tych samych zasad co wierzyciel solidarny (art. 383 k.c.)

ZOBOWIĄZANIA PODZIELNE Jeżeli jest kilku dłużników albo kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego (art. 379 § 1 k.c.) powstają odrębne stosunki zobowiązaniowe o strukturze jednopodmiotowej