Choroby odogniskowe Małgorzata Bałazińska Agata Bogaczyk Ewa Gawrońska Marcin Kubiak Paweł Kubiak Małgorzata Masternak

Rodzaje ognisk

Rodzaje ognisk Ognisko pierwotne Różne zmiany patologiczne o charakterze przewlekłym, które stanowią źródło oddziaływania bakteryjnego, toksycznego, nerwowego lub alergicznego, przez co wywołują lub podtrzymują zmiany chorobowe w narządach odległych

Rodzaje ognisk Rodzaje ognisk pierwotnych Ognisko utajone – przewlekłe zmiany, niepowodujące żadnych objawów subiektywnych Ognisko potencjalne – w danym momencie nie wywiera szkodliwego wpływu na ustrój, ale może wywołać chorobę, jeśli siły obronne organizmu ulegną osłabieniu Ognisko jawne – na skutek zaostrzenia się procesu przewlekłego, daje dolegliwości

Rodzaje ognisk Ognisko wtórne organiczne lub czynnościowe zmiany w narządzie lub układzie w wyniku oddziaływania ogniska pierwotnego

Choroba odogniskowa Ogólnoustrojowe i/lub miejscowe objawy kliniczne istnienia ogniska wtórnego Obejmuje wiele jednostek o odogniskowej etiologii

Schorzenia wywołane przez ogniska zapalenia

Potencjalne ogniska mogące występować w jamie ustnej

Teorie powstawania choroby odogniskowej

Teorie powstawania choroby odogniskowej Teoria piofagii Lebiedinskiego Zakłada, że bakterie połykane lub wdychane z ropnej wydzieliny kieszonek i przetok okołozębowych wywołują zmiany chorobowe w układzie pokarmowym lub oddechowym

Teorie powstawania choroby odogniskowej Teoria bakteryjno-przerzutowa Rosenowa Tłumaczy ona mechanizm działania ogniska przenoszeniem bakterii drogą naczyń krwionośnych i chłonnych do narządów odległych np. paciorkowce obecne w ognisku są istotnym patogenem, ale ich rola polega na wstępnej immunizacji, a rzuty choroby są związane z krótkotrwałą odpornością na paciorkowce

Teorie powstawania choroby odogniskowej Teoria anachorezy Ascoliego Ognisko posiada dodatni ładunek elektryczny, w związku z czym przyciąga do siebie bakterie posiadające ładunek ujemny Teoria ta okazała się nieprzydatna

Teorie powstawania choroby odogniskowej Teoria nerwowa Entina Ognisko podrażnia zakończenia nerwowe i stwarza wrota zakażenia ośrodków międzymózgowia

Teorie powstawania choroby odogniskowej Teoria uczuleniowa Z ogniska pierwotnego przenikają do ustroju patologicznie zmienione białka obce (z rozpadu bakteryjnego) lub własne (z rozpadu tkanek gospodarza). Tkanki te mają właściwości antygenu – wywierają wpływ uczulający

Rodzaje sanacji jamy ustnej

Sanację jamy ustnej dzielimy na: sanację względną – u pacjentów ogólnie zdrowych, bez podejrzenia ani istniejących chorób ogniskowych sanację bezwzględną – radykalne usunięcie wszystkich możliwych ognisk w jamie ustnej, wykonywane u pacjentów cierpiących na choroby odogniskowe lub z podejrzeniami o ich istnieniu.(sanację bezwzględną wykonujemy zawsze w osłonie antybiotykowej!)

Wskazania do wykonania sanacji: Względne istnieją, gdy długotrwały, przewlekły proces chorobowy doprowadził do powstania nieodwracalnych, anatomopatologicznych zmian, stanowiących wtórne ognisko zakażenia i oddziałujących na ustrój jak ognisko pierwotne. Zaleca się w szczególności usuwanie ognisk o zwiększonej reaktywności, czyli ognisk, w których uzyskano dodatnie wyniki miejscowych testów ogniskowych

Wskazania do wykonania sanacji: Bezwzględne stan przed podjęciem leczenia immunosupresyjnego choroby reumatyczne i reumatoidalne zapalenie wsierdzia i/lub mięśnia sercowego zakrzepowo-zastoinowe zapalenie naczyń krwionośnych zapalenie kłębuszków nerkowych

choroby skóry - rumień wielopostaciowy wysiękowy i guzowaty, pokrzywka, alergiczne zapalenie skóry choroby narządu wzroku -zapalenie siatkówki, naczyniówki, tęczówki, nerwu wzrokowego, ciała rzęskowego odczyny alergiczne leczenie immunosupresyjne przed wykonaniem dłużej trwających zabiegów przed leczeniem sanatoryjnym

Metody wykrywania ognisk zębopochodnych: Dokładny wywiad (obecne dolegliwości, historia choroby i leczenia) Oglądanie (ocena barwy i kształtu tkanek) Badanie palpacyjne (fluktuacje, crepitatio – zgorzel gazowa) Opukiwanie (objaw Smrekera) Badanie na żywotność (termiczne i elektryczne)

Metody wykrywania ognisk zębopochodnych: Dokładne badanie przyzębia Objaw OWU Badanie radiologiczne Badanie regionalnych węzłów chłonnych Elektryczny test ogniskowy Standela

Elektryczny test ogniskowy Standela: Polega na drażnieniu skóry (dziąsła) w zasięgu szczęki/żuchwy prądem stałym o niskim napięciu Anodę stanowi zwilżony 0,9% NaCl pędzelek, katodę – trzymany przez pacjenta metalowy pręt owinięty wilgotną gazą W obrębie „czynnych” ognisk dochodzi do odczynów skórnych: plama rumieniowa i/lub przeczulica O dodatnim wyniku świadczą odczuwane w okolicy ogniska: bół, mrowienie i swędzenie

Test penicylinowy Fennera: Domięśniowo podajemy 200 000j. penicyliny (po ujemnej próbie uczuleniowej) Dochodzi do zaostrzenia procesu zapalnego i pojawienia się bólu w ognisku pierwotnym w ciągu 24 godzin od podania penicyliny

Podśluzówkowy test histaminowy: W okolicy górnych przedtrzonowców podajemy podśluzówkowo 0,3 ml histaminy w stężeniu 1:1000 Odczyn dodatni: po upływie 5-15min. W ognisku pierwotnym pojawia się samoistny ból podczas opukiwania lub nagryzania W ognisku wtórnym ból ustępuje

Test minutowy: Podśluzówkowo nad ogniskiem czynnym podaje się 0,5 ml nowokainy z kofeiną Ból ustępuje nawet na 7-8 godzin

Postępowanie z pacjentami podejrzanymi o choroby odogniskowe: Stomatolog usuwa ogniska zębopochodne na polecenie lekarza kierującego, który dokładnie określa czas wykonania sanacji i rodzaj osłony Ognisk pierwotnych nie usuwa się w ostrym stadium choroby ogólnej, odraczając zabieg do jej wyleczenia lub remisji Leczenie choroby przewlekłej rozpoczyna się od usuwania ognisk

Postępowanie z pacjentami podejrzanymi o choroby odogniskowe: W celu uniknięcia niepożądanych powikłań ogólnoustrojowych zabiegi przeprowadzamy w odpowiedniej osłonie Antybiotyk podaje się doustnie (rzadziej parenteralnie, głównie u dzieci) Antybiotykoterapię można rozpocząć 1-2 dni przed planowanym zabiegiem Niekiedy podaje się jedną, dużą dawkę na godzinę przed zabiegiem (one dose) – najczęściej 2g amoksycyliny lub 0,6g klindamycyny

Postępowanie z pacjentami podejrzanymi o choroby odogniskowe: NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE ANTYBIOTYKI: Amoksycykina (Duomox) / amoksycylina + kw.klawulanowy (Augumentin) – 1 tabl. co 12h Klindamycyna (Dalacin C) – przed zabiegiem 600mg ,później 1 caps.(300mg) co 8h Doksycyklina (0,1g) – 2 caps. Przed zabiegiem, później 1 casp. co 24h

Dziękujemy!