Przygotowanie świadków – zderzenie kulturowe Różnice pomiędzy tradycją anglosaską i kontynentalną Maciej Jamka, K&L Gates Warsaw

agenda Przygotowanie świadków w wybranych państwach Przygotowanie świadków w międzynarodowym arbitrażu Przygotowanie świadków – po co? klgates.com

PRZYGOTOWANIE ŚWIADKÓW klgates.com

STANY ZJEDNOCZONE

STANY ZJEDNOCZONE Aktywna rola prawników w ustalaniu faktów sprawy Prawnicy mogą swobodnie przesłuchiwać świadków i przygotowywać ich do przesłuchania przed sądem Model Rules of the American Bar Association: Zabraniają prawnikowi przedstawiania fałszywych dowodów, a nawet wymagają od niego ujawnienia fałszywego zeznania Wymagają od prawnika lojalnego i gorliwego dążenia do najlepszego interesu jego klienta klgates.com

STANY ZJEDNOCZONE Limitations on a Lawyer’s Participation in the Preparation of a Witness’s Testimony (D.C. Bar Legal Ethics Committee Formal Opinion 79 (1979)): „(…) a lawyer may not prepare, or assist in preparing, testimony that he or she knows, is false or misleading. So long as this prohibition is not transgressed, a lawyer may properly suggest language as well as the substance of testimony, and may — indeed, should — do whatever is feasible to prepare his or her witnesses for examination.” Zgodnie z amerykańskimi zasadami etycznymi, nie tylko zezwala się na przygotowanie świadków do przesłuchania bezpośredniego oraz przesłuchania strony przeciwnej, ale uważa się to również za obowiązek prawnika, którego niedopełnienie może skutkować niewywiązaniem się z zobowiązań zawodowych. klgates.com

ANGLIA I WALIA

ANGLIA I WALIA Szkolenie i przygotowanie świadków w sprawach karnych jest niedozwolone (R v. Momodou) W sprawach cywilnych – na ile to możliwe - zeznania świadka powinny być w jego własnych słowach (Aquarius Financial Enterprises Inc. v. Certain Underwriters at Lloyd’s) Powyższe zasady nie wiążą w postępowaniach przed sądami arbitrażowymi z siedzibą w Anglii klgates.com

R v. MOMODOU (2005) „There is a dramatic distinction between witness training or coaching, and witness familiarization. Training or coaching for witnesses in criminal proceedings (whether for prosecution or defense) is not permitted. (…) Sensible preparation for the experience of giving evidence, which assist to the witness to give of his or her best at the forthcoming trial is permissible.” klgates.com

BARRISTERS SOLICITORS Przepisy rC 9.3 oraz rC 9.4 The Bar Standards Board Handbook z kwietnia 2015 r.: you must not encourage a witness to give evidence which is misleading or untruthful you must not rehearse, practise with or coach a witness in respect of their evidence Przepis 11.01 The Solicitors' Code of Conduct z 2007 r., zatytułowanego „Deceiving or misleading the court”, nakładają następujące obowiązki : Deceiving or misleading the court: (1) You must never deceive or knowingly or recklessly mislead the court or knowingly allow the court to be misled. (2) You must draw to the court's attention: (a) relevant cases and statutory provisions; and (b) any material procedural irregularity. (3) You must not construct facts supporting your client's case or draft any documents relating to any proceedings containing: (a) any contention which you do not consider to be properly arguable; or (b) any allegation of fraud unless you are instructed to do so and you have material which you reasonably believe establishes, on the face of it, a case of fraud. klgates.com

NIEMCY

NIEMCY Na gruncie Grundsätze des anwaltlichen Standesrechts (uchylony w 1987 r.), prawnicy mogli przesłuchiwać świadków wyłącznie w celu prawidłowego zbadania faktów lub należytego reprezentowania swojego klienta Bundesrechtsanwaltsordnung (prawo federalne zawodów prawniczych) oraz Berufsordnung der Rechtsanwälte (deontologiczne zasady dla prawników) nie podnoszą kwestii przygotowania świadków klgates.com

NIEMCY Wobec braku regulacji prawnych zakazujących przygotowania świadków przez pełnomocników stron, należy założyć, że kontakt z nimi jest dozwolony W postępowaniach przed Międzynarodowymi Trybunałami Arbitrażowymi powinni kontaktować się ze świadkami i przygotowywać ich do składania zeznań, w celu prawidłowego wypełnienia swoich obowiązków klgates.com

AUSTRIA

Austria Kodeks postępowania cywilnego nie zakazuje kontaktu ze świadkami Artykuł 8 kodeksu zawodowego prawników przed 2005 r. restrykcyjnie ograniczał prawników w kontakcie ze świadkiem Nowelizacja artykułu w 2005 r. – liberalizacja w zakresie kontaktu ze świadkiem z zastrzeżeniem, że prawnik musi unikać wywierania jakiegokolwiek wpływu na świadka Brak specjalnej regulacji dla postępowań przed trybunałami arbitrażowymi klgates.com

FRANCJA, SZWAJCARIA, BELGIA, WŁOCHY

FRANCJA, SZWAJCARIA, BELGIA I WŁOCHY Generalny zakaz kontaktu ze świadkiem przed postępowaniem lub w trakcie postępowania krajowego Specjalne regulacje wprowadzone na potrzeby postępowań przed międzynarodowymi trybunałami arbitrażowymi klgates.com

POLSKA

POLSKA Oficjalnie w Polsce nie istnieje żadna regulacja zabraniająca pełnomocnikom kontaktu ze świadkiem Jednakże praktyka pokazuje, że należy być wyjątkowo delikatnym, aby poprzez kontakt ze świadkiem nie zmniejszyć w oczach sądu jego wiarygodności klgates.com

POLSKA Brak przepisów dotyczących przygotowania świadków w Kodeksie Postępowania Cywilnego W praktyce procesowej przyjmuje się, iż kontakt pełnomocnika ze świadkiem może dotyczyć wyłącznie zakresu wiedzy świadka o sprawie oraz poinformowania go o tym, jak wygląda postępowanie przed sądem. Nie wynika to jednak bezpośrednio z regulacji ustawowych lub etycznych klgates.com

ARBITRAŻ MIĘDZYNARODOWY

Wytyczne IBA dotyczące reprezentacji stron w międzynarodowym arbitrażu Przepisy IBA dotyczące przeprowadzania dowodów w międzynarodowym arbitrażu: „It shall not be improper for a Party, its officers, employees, legal advisors or other representatives to interview its witnesses or potential witnesses and to discuss their prospective testimony with them.” Wytyczne IBA dotycząc reprezentacji stron w arbitrażu międzynarodowym w zakresie przygotowania świadków: „A Party Representative should not invite or encourage a Witness to give false evidence. A Party Representative may, consistent with the principle that the evidence given should reflect the Witness’s own account of relevant facts, events or circumstances, or the Expert’s own analysis or opinion, meet or interact with Witnesses and Experts in order to discuss and prepare their prospective testimony.” klgates.com

PRZYGOTOWANIE ŚWIADKÓW – PO CO? Kontrola lęku Pomoc w zeznaniu całkowitej prawdy Prawnik może lepiej zrozumieć i ocenić wartość zeznań świadka dla sprawy Dostarczanie zeznań w sposób bardziej przystępny i przekonujący klgates.com

PRZYGOTOWANIE ŚWIADKÓW – PO CO? 1 Jakie wydarzenia mają miejsce? Jakie towarzyszą im okoliczności? 2 Co świadek widzi i zapamiętuje? Czego nie jest w ogóle świadomy? 3 Co świadek zeznaje? Jak jego zeznania mogą zostać podważone przez stronę przeciwną? klgates.com

Źródła: *Interviewing and preparing witness for testimony in international arbitration proceedings: the quest for developing transnational standards of lawyers’ conduct; Fabian von Schlabrendorff; 2017 Kluwer Law International *A counsel’s guide to examining and preparing witnesses in international arbitration; chapter 12: preparing the witness; Lewis Carroll; 2017 Kluwer Law International *Global Arbitration review; litigation 2017; Poland; Justyna Szpara and Maciej Łaszczuk; Łaszczuk & Partners *International Arbitration Report; Witness Preparation in International Arbitration – A Cross Cultural Minefield; Ian Meredith, Hussain Khan, K&L Gates LLP London klgates.com

KONTAKT Maciej Jamka Chairman of the ICC Poland Administrative Partner of K&L Gates Jamka sp. k. tel. +48.22.653.4204 e-mail: Maciej.Jamka@klgates.com klgates.com