Środki ochrony praw i wolności w Konstytucji RP art. 45 ust. 1 – PRAWO DO SĄDU art. 77 ust. 1 – PRAWO DO WYNAGRODZENIA SZKODY, KTÓRA ZOSTAŁA WYRZĄDZONA PRZEZ NIEZGODNE Z PRAWEM DZIAŁANIE ORGANU WŁADZY PUBLICZNEJ art. 77 ust. 2 – NIKOMU NIE MOŻNA ZAMKNĄĆ DROGI SĄDOWEJ DOCHODZENIA NARUSZONYCH PRAW LUB WOLNOŚCI art. 78 – PRAWO DO ZASKARRZENIA ORZECZEŃ I DECYZJI WYDANYCH W PIERWSZEJ INSTANCJI (wyjątki określa ustawa) art. 79 – PRAWO DO SKARGI KONSTYTUCYJNEJ art. 80 – PRAWO DO WYSTĄPIENIA DO RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH

Prawo do sądu art. 45 ust. 1 Konstytucji RP mówi, że „Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd”. Elementy prawa do sądu: prawo dostępu do sądu, czyli prawo uruchomienia procedury przed sądem – organem o określonej charakterystyce (niezależnym, bezstronnym i niezawisłym) prawo do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej, zgodnie z wymogami sprawiedliwości i jawności prawo do wyroku sądowego, czyli prawo do uzyskania wiążącego rozstrzygnięcia danej sprawy przez sąd

Skarga konstytucyjna art. 79 ust. 1 „ Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.”

Warunki dopuszczalności skargi konstytucyjnej Przesłanki Formalne 3-miesięczny termin od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia forma pisma procesowego, zawierającego dodatkowo treści określone w art. 47 uTK przymus adwokacki wyczerpanie drogi prawnej, jeżeli jest ona przewidziana

Postępowanie ze skargą konstytucyjną

Rzecznik praw obywatelskich Rzecznik Praw Obywatelskich jest konstytucyjnym, niezależnym od innych organów i niezawisłym w swojej działalności, organem ochrony prawnej. Podstawowym zadaniem jest stanie na straży wolności i praw człowieka i obywatela, w tym realizacji zasady równego traktowania. Bada, czy na skutek działania lub zaniechania organów władzy publicznej nie nastąpiło naruszenie prawa, zasad współżycia i  sprawiedliwości społecznej oraz czy nie doszło do aktów dyskryminacji, w razie stwierdzenia takiego naruszenia podejmuje stosowne działania.

RPO podejmuje czynności na wniosek W myśl art. 80 Konstytucji każdy ma prawo wystąpienia - na zasadach określonych w ustawie - do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolności lub praw naruszonych przez organy władzy publicznej(sądy, publiczną służbę zdrowia, szkoły i  uczelnie, policję, urząd gminy itd.). • z własnej inicjatywy (z urzędu) Ustawa upoważnia RPO do podejmowania czynności z urzędu.  Takie sprawy są podejmowane na podstawie wiadomości pozyskiwanych z publikacji prasowych, radiowych i telewizyjnych. Podejmuje je również w związku z otrzymywanymi informacjami o wypadkach nadzwyczajnych i z przeprowadzanymi prewencyjnymi wizytacjami w zakładach karnych, szpitalach psychiatrycznych, jednostkach wojskowych, itp.

Rzecznik praw obywatelskich nie rozpatruje skarg i wniosków anonimowych nie zastępuje administracji publicznej lub wymiaru sprawiedliwości w załatwianiu sprawy co do jej istoty (rozstrzygnięcia) należącej do ich kompetencji nie podejmuje sprawy, w której nie wypowiedziały się jeszcze właściwe urzędy i instytucje nie zajmuje się problemem, gdy np. sprawę rozpatrzono odmownie, a osoba, której sprawa dotyczy nie wykorzystała drogi odwoławczej nie rozpatruje sporów między obywatelami, które podlegają rozpoznaniu przez sądy nie bierze udziału w sporach zbiorowych o interesy, np. w sprawie podwyżki wynagrodzenia dla określonej grupy pracowników, nie podejmuje spraw gdy brak dowodów, że zaistniało naruszenie wolności lub prawa, nie interweniuje, gdy sprawa toczy się bez opóźnień w sądzie lub organie administracji, ani nie ingeruje w niezawisłość sędziowską, np. w ocenę dowodów przez sąd, nie może wszczynać postępowania prawnego, jeżeli przewidziany w ustawie termin do takiego wszczęcia upłynął.